UDERZENIE KONIUSZKOWE ROZLANE
Insufficientia circulatoria chronica cardiaca (przewlekła niewydolność krążenia pochodzenia sercowego). Cechy. Jeśli uderzenie koniuszkowe stwierdza się oglądaniem lub obmacywaniem, bywa ono rozlane, osłabione lub falujące. W przypadku znacznego poszerzenia lewej komory występuje tętnienie poniżej lub po obu stronach wyrostka mieczykowatego mostka oraz tuż przy lewym brzegu mostka między drugą a piątą chrząstką żebrową.
Hypertrophia cordis (przerost serca). Cechy. Jeśli przeważa przerost lewej omory, uderzenie koniuszkowe jest silne i rozległe oraz wyraźnie przemiesz-szone w lewo i ku dołowi. Jeśli prawa komora jest znacznie poszerzona, uderzenie koniuszkowe jest rozlane i przemieszczone w lewo oraz występuje tętnienie w nadbrzuszu.
Carditis rheumatica acuta (gośćcowe zapalenie serca). Cechy. W ciężkich przypadkach uderzenie koniuszkowe jest bardzo rozległe i falujące.
Tuberculosis pulmonum fibrosa (gruźlica włóknista płuc). Cechy. Jeśli choroba sadowi się w lewym płucu, często występuje rozlane uderzenie w trzecim i w czwartym międzyżebrzu w następstwie skurczowego zapadania sio klatki piersiowej oraz braku między ścianą klatki piersiowej a sercem struktury buforującej, którą to czynność normalnie wykonuje płuco.
Tumor mediastini (guz śródpiersia). Cechy. W guzach tylnego śródpiersia duże znaczenie przypisuje się objawowi podanemu przez Grahama Steela, który zauważył, iż stwierdzane oglądaniem i obmacywaniem uderzenie koniuszkowe zajmuje pole niemal o tejże rozległości co całe serce, przy czym wydaje się, iż przy każdym skurczu serce jest rzucane w całości do przodu.
Asthenia neurocirculatoria (astenia nerwowo-krążeniowa; zespół wysiłkowy, serce żołnierskie). Cechy. Uderzenie koniuszkowe bywa rozlane, siln i gwałtowne.
Mniej częste przyczyny. Pericarditis chronica adhaesiva (falowanie okolicy między trzecim międzyżebrzem a koniuszkiem); pericarditis exsudativa; aneu-rysma aortae descendentis; praca mięśniowa (rozlane ruchy okolicy przedser-cowej); hypervolaemia; przetoka tętniczo-żylna.