PODZIAŁ CHORÓB NEREK
W roku 1925 Landau pisał, że było wiele prób podziału chorób nerek, ale żadna klasyfikacja nie była trwała, gdyż opierały się one na kryteriach jednostronnych z pominięciem innych. A więc nie utrzymał się podział czysto etiologiczny (nerka błonicza, sublimatowa, dnawa, płonicza, ciężarnych, w zatruciu ołowiem itd.), gdyż często różne czynniki etiologiczne powodują podobne obrazy chorobowe (np. dna i zatrucie ołowiem), albo przeciwnie, zupełnie odmienne stany chorobowe mogą mieć tę samą etiologię, np. w zakażeniu krętkiem bladym występuje czasami zespół ner-czycowy, a czasami uszkodzenie układu naczyniowego nerek z przejściem w marskość. Często w ogóle trudno jest ustalić czynnik wywołujący chorobę nerek, zwłaszcza w stanach przewlekłych.
Chauffard dzielił choroby nerek na podstawie ich przebiegu na piorunujące, przewlekłe i powolne. Jednak czas trwania i przebieg nie stanowią jakiejś zasadniczej cechy choroby. Zależą one od wielu czynników, jak odporność osobnicza ustroju, złośliwość zarazków, usposobienie, warunki życia, sposób leczenia itd. Często też nie podobna dokonać wyraźnego rozgraniczenia sprawy ostrej i podostrej, albo skrycie przebiegającej przewlekłej po ostrym początku.
Widal w swoim podziale oparł się na istnieniu zaburzeń poszczególnych czynności nerek, stąd rozmaite zespoły i obrazy kliniczne. Odróżniał on mianowicie 3 główne postacie chorób nerek: 1) néphrites chlorurémi-ques — z zatrzymaniem wody i soli i z obrzękami,
néphrites azotémiques — w których na pierwszy plan występuje zatrzymanie substancji azotowych i mocznica,
néphrites hypertensives — z przewagą nadciśnienia i objawów naczyniowych w obrazie chorobowym.
Jednak i ten podział nie dał się utrzymać, gdyż w miarę trwania choroby jedna postać może przechodzić w drugą, np. pierwsza w drugą, a potem w trzecią, ewentualnie pierwsza powstaje w przebiegu drugiej — (tzw. dziś zespół nerczycowy). Poza tym brak było w podziale Widala zupełnie kryteriów anatomopatologicznych, które odgrywają niezmiernie ważną rolę w charakterystyce chorób nerek. Bright pierwszy zwrócił uwagę na różnice anatomiczne w różnych stanach chorobowych nerek. Odróżniał on więc dużą i małą białą nerkę, małą białą drobnoziarnistą, małą czerwoną grubo- i drobnoziarnistą (cyt. wg Landaua). Ale i ten podział nie mógł zadowolić nikogo, zwłaszcza klinicystów, gdyż nie pozwalał ustalić żadnej łączności i powiązania zmian anatomicznych z przebiegiem klinicznym. Przyczyną takiego stanu była przede wszystkim niedostateczna wówczas znajomość fizjologii i patologii nerek.
Virchow, Charcot i Lancereaux wprowadzili do podziału chorób nerek kryteria histologiczne. Odróżniali oni zapalenia nerek miąższowe, śródmiąższowe i mieszane. Nie usunęło to jednak szeregu zasadniczych trudności w kwalifikowaniu poszczególnych przypadków do tej czy do innej grupy. Trudności te wynikały z niemożności pogodzenia zmian histologicznych z obrazem klinicznym, z trudności kwalifikowania niektórych zmian histologicznych pod względem umiejscowienia i etiologii (np. czy zmiany naczyniowe i kłębkowe należą do zmian miąższowych czy śród-miąższowych, jak oceniać zmiany degeneracyjne wynikłe w następstwie spraw zapalnych itd.). Zresztą po dłuższym trwaniu choroby zmiany histologiczne zawsze mają charakter mieszany. Dalsze usiłowania szły w kierunku prób uzgodnienia przebiegu klinicznego z obrazem anatomicznym, czego wyrazem jest np. wyodrębnienie przez Mullera nerczycy, jako zespołu klinicznego z białkomoczem i obrzękami, bez objawów naczyniowych i bez azocicy, któremu pod względem zmian anatomicznych odpowiada duża biała nerka.