DZWONIENIE W USZACH
Dzwonienie jest objawem spotykanym w około 85% wszystkich schorzeń narządu słuchu, choć niekiedy stwierdza się je bez uchwytnych zaburzeń mechanizmu słyszenia. Można je podzielić na zewnątrzpochodne, gdy jego źródło znajduje się poza uchem wewnętrznym i ośrodkowymi szlakami nerwowymi nerwu słuchowego, oraz na wewnątrzpochodne, gdy powstaje w uchu wewnętrznym, w nerwie słuchowym lub w drogach ośrodkowych włącznie z ośrodkami słuchu kory mózgowej. W tej pierwszej postaci dzwonienie ma charakter wibracyjny i powstaje wskutek rzeczywistych dźwięków rodzących się na przykład z poruszeń błony bębenkowej, kosteczek słuchowych, lub mięśni połykowych czy mięśni żucia. Dzwonienie zewnątrzpochodne może też być wyzwalane przez ruchy kręgosłupa szyjnego lub stawu skroniowo-żuchwowego, albo tworzyć się z tonów zależnych od krwi, prawidłowych lub chorobowo zmienionych. Dzwonienie wewnątrzpochodne nie ma charakteru wibracyjnego i spowodowane jest przez jakieś biochemiczne podrażnienie słuchowych mechanizmów nerwowych. Jest to więc iluzja dźwięku.
Ostre zatkanie trąbki słuchowej (nieżyt trąbki; surowicze zapalenie ucha środkowego; ostre zapalenie trąbki). Cechy. Dzwonienie może być objawem współistniejącym z autofonią, uczuciem pełności w uchu, dźwiękami bulgocącymi lub trzaskającymi i utratą ostrości słuchu. Słyszenie zmienia się nagle w zależności od przedmuchiwania nosa lub kichania w wyniku forsownego rozdymania trąbek.
Stwierdzenie zapalenia jamy nosowo-gardłowej, uczulenie nosa, u dzieci przerost wyrośli adenoidalnych, nowotwory gardła (łagodne lub złośliwe), ostre zapalenie ucha leczone antybiotykami; wciągnięcie błony bębenkowej; zabarwienie błony ciemniejsze od prawidłowej barwy niebiesko-szarej; jeśli jest wysięk surowiczy, widać jego poziom przez błonę; w długo trwających przypadkach nie przeświecająca, zgrubiała, matowa błona bębenkowa.
Przewlekłe zatkanie trąbki słuchowej. Cechy. Dzwonienie, głuchota typu przewodzeniowego, uczucie pełności w uchu są tu spowodowane przez przewlekłe zwężenie trąbki Eustachiusza. U dzieci najważniejszym objawem, początkowo nieuchwytnym, jest utrata słyszenia bardzo wysokich częstotliwości, która — nie leczona — stopniowo postępuje ku dołowi skali, aż osiąga stopień głuchoty klinicznej.
Obecność czynnika przyczynowego (wielokrotne ostre zapalne stany powodujące zgrubienie śluzówki trąbek, przerosłe adenoidy, łagodne lub złośliwe nowotwory jamy nosowo-gardłowej, przerost tylnego odcinka dolnej małżowiny nosowej atrezja jamy nosowo-gardłowej); badanie jamy nosowo-gardłowej przy pomocy odpowiedniego wziernika; u dzieci zmatowiała, wciągnięta, zgrubiała błona bębenkowa.
Otosclerosis (ankylosis stapedis). Cechy. Dzwonienie występuje powszechnie w tym schorzeniu, które rozpoczyna się podstępną utratą słyszenia niskich dźwięków przewodzonych przez powietrze, zazwyczaj po obu stronach.
Z reguły rozwija się powoli postępująca głuchota, której często towarzyszy spaczenie słuchu (paracusis) i niezbyt silne zawroty głowy.
Przewlekłe postępujące pogorszenie słuchu; wykluczenie schorzenia ucha środkowego lub błędnika; otoskopia — stwierdzenie objawu Schwartzego, tj. ograniczonych obszarów przekrwienia na śluzówce przykrywającej wzgórek (promontorium), który uwidacznia się przez zanikową prześwitującą błonę bębenkową; przedłużenie czasu przewodnictwa kostnego; prawidłowy odbiór górnych tonów skali, zdecydowana utrata słyszenia dolnych tonów; obustronne zmiany; występowanie przed 30 rokiem życia u osobników z wywiadami rodzinnymi wskazującymi na ten sam typ głuchoty.
Zatkanie woszczyną. Cechy. Całkowite zamknięcie przewodu prowadzi natychmiast do uczucia pełności w uchu, dzwonienia, głuchoty, a często i zawrotów głowy.
Ostre zapalenie ucha środkowego (otitis media acuta). Cechy. W postaci trąbkowo-bębenkowej dzwonienie spotyka się często i jest ono skojarzone z głuchotą typu przewodzeniowego.
Przewlekłe nieżytowe zapalenie ucha środkowego (otitis media catarrhalis chronica). Cechy. Występuje dzwonienie i głuchota przewodzeniowa, często po obu stronach.
Gruba, wciągnięta, matowa błona; często zwapniałe złogi w błonie bębenkowej; stan zapalny lub obecność gęstej wydzieliny w jamie bębenkowej; przewlekłe uniedrożnienie trąbek; zejście zapalenia ucha środkowego.
Choroba Ménière'a (zawroty błędnikowe). Cechy. Napadowe zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, połączone z narastającym dzwonieniem i głuchotą, noszą nazwę napadów choroby Ménière'a w jej rozwiniętej postaci. Zawroty mają charakter rotacyjny, a oczopląs jest pochodzenia błędnikowego. Napady zazwyczaj powtarzają się, a w okresach między nimi utrzymuje się zwykle dzwonienie i głuchota oraz krótkotrwałe uczucia zawrotu, prowadzące do nagłych ruchów głową.
Nagły początek z zawrotami (nawet do zataczania się); świadomość nie jest zazwyczaj zaburzona; może wystąpić oczopląs, mdłości, lepki pot na twarzy, wymioty; próba Bârâny'ego.
Zatkanie nosa pochodzenia przegrodowego. Cechy. Zatkanie nosa, wychodzące ze strony przegrody, pociąga zwykle za sobą dzwonienie w uszach i przewlekle nieżytowe zapalenie ucha środkowego.
Niemożliwe jest łatwe oddychanie przez nos, przede wszystkim po stronie, ku której wypukła się przegroda.
Wpływ leków (chinina, salicylany, streptomycyna, arsen). Cechy. Dzwonienie i rzężące dźwięki w uszach, skojarzone z głuchotą miernego stopnia, mogą być spowodowane przez umiarkowane ilości chininy, natomiast po dużych dawkach nierzadko dochodzi do czasowej zupełnej utraty słuchu. Gdy dawkowanie salicylanów zwiększa się tak, by uzyskać pełny efekt terapeutyczny, może się pojawić dzwonienie w uszach.
W wywiadach używanie któregoś z wymienionych leków.
Nadciśnienie tętnicze ze stwardnieniem tętnic (hypertensio arterialis cum artériosclérose). Cechy. Wysokie ciśnienie tętnicze, spotykane w miażdżycy, może być przyczyną dzwonienia w uszach i zawrotów głowy. Jeśli objawy te są skojarzone z głuchotą znacznego stopnia, może się to stać powodem fałszywego rozpoznania choroby błędnika.
Ostra niedokrwistość (anaemia acuta). Cechy. Dzwonienie w uszach jest spotykane w niedokrwistości, spowodowanej nagłym krwotokiem zewnętrznym lub wewnętrznym. Występuje ono też wcale nierzadko w różnych postaciach przewlekłej ciężkiej niedokrwistości, zwłaszcza zaś w niedokrwistości złośliwej.
Nerwica (neurosis; neurasthenia; hysteria). Cechy. Dzwonienie należy do najczęstszych objawów spośród neurastenicznych zaburzeń słuchu. Charakter dzwonienia jest różny, dźwięki ulegają od czasu do czasu zmianom, nasilając się pod wpływem zmęczenia, gniewu lub emocji.
Usznopochodne zapalenie błędnika (labyrinthitis otitica). Cechy. W przeciwieństwie do znaczenia, jakie ma dzwonienie w przebiegu nieropnych schorzeń błędnika, nie jest ono ani nieodzownym, ani stałym zjawiskiem w ropnych postaciach.
Gorączka o różnym torze; tępy ból w okolicy skroniowej lub pozagałkowej; napadowe mdłości i wymioty; upośledzenie lub całkowita utrata słuchu; upośledzenie lub utrata kostnego przewodzenia po zajętej stronie; zaburzenia zborności (zawroty głowy, oczopląs, ataksja); może wystąpić porażenie nerwu twarzowego; próba Barany'ego.
Przewlekłe zapalenie kłębków nerkowych (glomerulonephritis chronica). Cechy. Zaburzenia słuchu nie są w tej jednostce bynajmniej rzadkie; dość często występuje dzwonienie w uszach i zawroty głowy. Dzwonienie może być objawem zwiastunowym mocznicy.
Niedomykalność zastawek półksiężycowatych tętnicy głównej (insufficien-tia valvularum semilunarium aortae). Cechy. Na długo przed jakimikolwiek objawami niewydolności krążenia chory może się skarżyć, lub w każdym razie odczuwać wzmożone tętnienie naczyń, które prowadzi do dzwonienia o typie pulsującym.
Kila ucha wewnętrznego (syphilis auriculi interni). Cechy. Choroba występuje nagle, z dzwonieniem, znaczną głuchotą i zawrotami głowy. Intensywne dzwonienie utrzymuje się nawet po zupełnym ogłuchnięciu.
Objawy kiły w późnym drugim lub wczesnym trzecim okresie.
Przewlekła białaczka szpikowa (myelosis leucaemica chronica). Cechy. Zawroty głowy i dzwonienie oraz objawy nasuwające podejrzenie zespołu Me-niere'a mogą wystąpić bardzo gwałtownie wskutek nacieczenia białaczkowego lub krwotoku do ucha wewnętrznego.
Akromegalia. Cechy. Dzwonienie w uszach jest częste i nader dokuczliwe, zwłaszcza po przyjęciu pozycji leżącej.
Choroba górska. Cechy. Dzwonienie w uszach występuje nierzadko wskutek znacznego obniżenia ciśnienia atmosferycznego.
Wzniesienie się na znaczną wysokość; ból głowy; mdłości; sinica; wymioty; wzmożenie wentylacji (hyperpnoe); krwawienie z nosa; bicie serca; zaburzenia jelitowe; czasem omdlenie.
Mniej częste przyczyny. Polip ucha; polip nosa; migrena; padaczka (aura); wiąd rdzenia; dna; zimnica ; palenie tytoniu; przewlekły alkoholizm; tętniak mózgowy; udar mózgowy (objaw zwiastujący); stłuczenie mózgu; katalepsja (objaw zwiastujący); nerwoból szyjno-potyliczny; cholera; delirium tremens; dur brzuszny; wytrzeszcz; świnka; grypa; nadkrwistość; guz mózgu; dur plamisty; przerwanie błony bębenkowej; złamanie podstawy czaszki; nerwiak ; uraz ; uczulenie; zaburzenia żołądkowo-jelitowe; ostre zapalenie ucha środkowego wskutek nagłych zmian ciśnienia atmosferycznego; ostre zapalenie wyrostka sutkowatego; ostre zapalenie nosa; przewlekłe zrostowe zapalenie ucha środkowego; przewlekłe zapalenie nosa; rozlane zapalenie ucha zewnętrznego; ciała obce zewnętrznego przewodu słuchowego; półpasiec uszny; ostre zapalenie błony bębenkowej; myringitis bullosa; włókniak jamy nosowo-gardłowej; upośledzenie słuchu u starców; choroba Pageta; zatrucie (ołowiem, fosforem, tlenkiem węgla, rtęcią, olejkiem kotnosy, morfiną, barwnikami anilinowymi); grzybica ucha; zanikowe zapalenie nosa.