Lentigo (piegi). Cechy. Występuje odkładanie się barwnika w postaci ma­łych, brązowych plamek, nieregularnego kształtu. Acne vulgaris. Cechy. Występuje skupienie małych grudek, krostek, tor­bieli, guzków i zaskórników, najbardziej zaznaczone na czole i skroniach, na szczękowych częściach policzków i na podbródku. Krostki zwykle pękają samorzutnie bez wytwarzania strupów. Mogą występować zbliznowacenia. Początek w okresie dojrzewania; wciągnięcie w sprawę chorobową gruczołów łojowych; przewlekłość. Impetigo contagiosa. Cechy. Wykwity pojawiają się w rzutach, początko­wo jako pęcherzyki, które rosną i wkrótce przekształcają się w płaskie, lekko pępkowate krostki rozmaitych rozmiarów — od ziarna grochu do dużego orzecha włoskiego. W ciągu kilku dni pęcherze wysychają i wytwa­rzają cienkie, żółtawe, blaszkowate strupy, które po oddzieleniu pozostawiają lekko przeczosowate powierzchnie. Rzadko występuje stan zapalny. Występowanie głównie u dzieci, skłonność do zakażeń. Eczema allergicum (dermatitis atopica). Cechy. Często występuje postać pęcherzykowa na twarzy niemowląt, a wokół uszu — zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Małe pęcherzyki rozwijają się na polach rumieniowych, zle­wają się i pękają z tworzeniem grubych, żółtawych strupów, pod którymi utrzymuje się sączenie. Odmiana krostkowa lub liszajcowata jest częsta wokół uszu i na twarzy źle odżywionych dzieci; wydzielina jest raczej ropna niż surowicza. Odmiana rumieniowata występuje częściej na twarzy u osób dorosłych zaczynając się jako źle odgraniczone, czerwonawe plamy pokryte otrębiastymi łuskami. Silne swędzenie; skłonność do nawrotów. Keratosis senilis. Cechy. Płaskie, umiarkowanie przylegające strupy, żółta-wobrązowej barwy, występują niekiedy na twarzy u starszych osób. Kiedy usuwa się je z użyciem siły, zmiany te wykazują pod powierzchnią rogowate wydłużenia. Powierzchnia skóry jest nierówna, łatwo krwawi, jest wilgotna i zaczerwieniona; czasami występują powierzchowne owrzodzenia. Zmiany mogą przekształcać się w nabłoniak kolczystokomórkowy. Trichophytiasis barbae (tinea barbae). Cechy. Grzybica strzygąca brody zaczyna się jako czerwonawa, łuskowata plama. Wkrótce tworzą się sinawe guzki i krostki wokół otwartych mieszków włosowych, a włosy stają się ma­towe, połamane i nie umocowane. Występuje znaczne swędzenie. Występowanie u mężczyzn trudniących się rolnictwem, którzy stykają się ze zwierzętami; przewlekłość; wykazanie grzybni Tricho­phyton; próba fluorescencyjna. Sycosis nonparasitica (sycosis vulgaris). Cechy. Pojawiają się na obszarze brody liczne stożkowate, czerwonawe grudki, każda z nich jest przekłuta włosem. Grudki te wkrótce przekształcają się w krostki. Włosy stają się ma­towe i luźno osadzone. Czasami powstają wyraźne strupy. Są one nieco bo­lesne i palące. Występowanie u mężczyzn; przewlekłość. Erysipelas. Cechy. Zapalenie, spowodowane ostrym zakażeniem streptokoko-wym, zwykle zaczyna się w sąsiedztwie nosa i szerzy się na boki i ku górze, na głowę i szyję, gdzie zwykłe postęp choroby zatrzymuje się. Zaatakowane części są barwy karmazynowej, obrzmiałe i napięte, często kończą się ostro odgraniczonymi krawędziami. Powierzchnia jest początkowo gładka i błysz­cząca, lecz później pokrywa się małymi pęcherzykami lub pęcherzami. Wy­stępuje palenie i mrowienie. Tkanki otaczające są bardzo obrzękłe. Złuszcza-nie następuje po kilku dniach. Ostry początek z dreszczami i gorączką (40 do 40,6°C); ból głowy; utrata łaknienia; szybka reakcja na leczenie antybiotykami. Lues. Cechy. Osutka grudkowa w kile drugorzędowej jest zmianą okrągłą lub soczewkowatą, nieco wzniesioną, nacieczoną głęboko, o barwie czerwona­wej lub miedzianej, często rozmieszczoną na twarzy. Zmiany kiłowe obrącz­kowate często umiejscawiają się na policzkach, zwłaszcza tuż przy kąciku ust, gdzie mogą układać się w koliste lub kręte wzory, o delikatnych, nieco wzniesionych łuszczących się krawędziach. Wykwity guzkowe lub gruzeł-kowe kiły trzeciorzędowej są to zmiany twarde, barwy czerwonawobrązowej lub miedzianej, wielkości ziarna soczewicy, lub większe, często pokryte mocnymi łuskami, które niekiedy pozostawiają blizny. Kilaki mogą wystę­pować na czole, zaczynając się jako głęboko umiejscowione guzki, które wkrótce ulegają martwicy i tworzą okrągłe, jakby wysztancowane wrzody; czasem mają one grube blaszkowate strupy (rupia; brudziec). Zajęcie ślu­zówki niekiedy występuje wokół kącików ust i w kile wrodzonej pozostawia promieniste blizny (rhagades). Acne rosacea. Cechy. Rozszerzone żyłki występują na nosie, policzkach, brodzie i pośrodku czoła, stopniowo się pogarszając. Krostki mogą rozwijać się w gruczołach łojowych. Później rozwija się zgrubienie włókniste nosa z powiększeniem gruczołów łojowych i zakażeniem (rhinophyma). Występowanie w średnim wieku, często u pijaków. Milium. Cechy. Małe, białe, rogowe złogi przy ujściu przewodów łojowych umiejscawiają się na powiekach i skórze otoczenia. Chloasma. Cechy. Miejscowe zwiększone odkładanie się barwnika w skórze występuje zwłaszcza na czole, skroniach i górnej części policzków. Wykwity te są gładkie, nie uniesione, brązowe lub czarne. Występowanie zwykle u kobiet, często w ciąży, w okresie przekwitania i w różnych zaburzeniach czynności jajników. Vitiligo (leukoderma). Cechy. Występują nieregularne, białe pola całkowi­cie pozbawione barwnika, których brzegi są przebarwione na kilka mili­metrów; pola te stopniowo powiększają swe rozmiary. Plamy zawsze mają wypukłe brzegi, a wyrastające w ich obrębie włosy są często białe. Herpes simplex. Cechy. Występują małe skupienia pęcherzyków, głównie na wargach, na podstawie zmienionej zapalnie. Zawartość ich ulega zropieniu, wysycha i tworzy czerwonawobrązowe strupy, odpadające po kilku dniach. Palenie i mrowienie poprzedza i towarzyszy wykwitom. Ostry początek; brak powiększenia węzłów chłonnych; czas trwania kilka dni. Herpes zoster (półpasiec). Cechy. Skupiska pęcherzyków powstają na pod­łożu zapalnym zwykle wzdłuż przebiegu nerwu nadoczodołowego. Zmiany są podobne do występujących w opryszczce. Ostry ból newralgiczny poprzedza i towarzyszy wykwitom. Ostry początek; gorączka i złe samopoczucie; powiększe­nie węzłów. Naevus (znamię wrodzone, znamię barwnikowe). Cechy. Zwykłe przebar­wione znamiona są płaskie lub wzniesione, miękkiej konsystencji i rozmaitej średnicy, do 12 mm i więcej; czasem wyrastają z nich szorstkie, czarne' włosy. Występowanie od urodzenia. Epithelioma squamocellulare (carcinoma spinocellulare). Cechy. Zmiana zwy­kle zaczyna się jako sucha, brodawkowata wyrosi wychodząca z nacieczonej, okrągłej, wzniesionej, twardej, często ciemnoczerwonej podstawy. Rogowa narośl znajdująca się pośrodku zmiany czasami odpada, z następowym roz­wojem innej rogowej narośli lub owrzodzenia, które jest otoczone wzniesio­nym, zaokrąglonym, przekrwionym brzegiem. Na dolnej wardze nabłoniak często rozwija się na podłożu cheilitis actinica i głównie u mężczyzn palących tytoń. Z miejscowego zgrubienia rozwija się twardy guzek, który może rosnąć na zewnątrz jako guz lub do wewnątrz z wytworzeniem niszczącego owrzo­dzenia. Występowanie w późnym okresie życia; prędzej lub póź­niej przerzuty do węzłów chłonnych, początkowo najbliższych; szybki rozwój po początkowym okresie, przewlekłość; badanie bioptyczne. Lupus vulgaris. Cechy. Uszkodzenie jest płytkim, nieregularnym wrzodem, ze zwisającymi brzegami skóry. Wzrost jest zawsze powolny; zmiana w ciągu 3 do 6 mies. osiąga 2,5 cm średnicy. Przy brzegach pojedyncze gruzełki przy uciśnięciu płaskim szkiełkiem wyglądają jak grudki „galaretki jabłkowej". Wkrótce tworzy się strup i po roku lub więcej środek uszkodzenia goi się, a owrzodzenie postępuje po brzegach. Może wystąpić kilka ośrodków owrzo­dzenia. Kości nigdy nie są objęte zmianami; istnieje małe sączenie. Najczęst­szym umiejscowieniem jest twarz w pobliżu nosa. Występowanie we wczesnych okresach życia; brak obja­wów kiły; badanie bioptyczne. Epithelioma basocellulare. Cechy. Typowe uszkodzenie występuje zwłasz­cza wokół powiek w rowku nosowo-policzkowym, a także w innych miejscach twarzy. Guz ma brzegi nacieczone o nieregularnym zarysie i wzniesionej, szklistej podstawie, sączącej posokowatą, lepką wydzielinę. Zaczyna się jako grudka, która pokrywa się łuską; później rozwija się przeczos pokryty stru­pem. Strup odpada lub jest zdrapany; wtedy występuje niewielkie krwawienie i tworzy się nowy strup. Proces ten powtarza się ponownie stale przez kilka miesięcy, a nawet lat, dopóki nie utworzy się wrzód po usunięciu strupa. W miarę pogłębiania się krateru owrzodzenia ulega zajęciu leżąca głębiej kość. Występowanie w późniejszym okresie życia; guz rozwija się w zrogowaceniu, bliźnie lub brodawczaku; powolny wzrost; brak przerzu­tów lub zajęcia węzłów; znaczne niszczenie miejscowej tkanki; badanie bioptyczne. Dermatitis venenata (zatrucie sumakiem jadowitym). Cechy. Skóra staje się czerwona i obrzmiała, wkrótce zjawiają się małe grudki i pęcherzyki. W wywiadzie — kontakt; palenie i swędzenie; czas trwa­nia — kilka dni do kilku tygodni. Lupus erythematosus. Cechy. Zwykle występują przewlekłe, czerwonawe, lekko wzniesione wykwity na policzkach i nosie, niezbyt symetryczne i w liczbie kilku. Są one łuskowate i szerzą się obwodowo, pozostawiając po sobie blizny. Wykwit na obwodzie jest wzniesiony, w środku zagłębiony i zanikowy. Czasami widuje się zajęcie przez liszaj rumieniowaty grzbietu nosa i sąsiednich części obu policzków. Gruczoły łojowe zawierają częste złogi rogowe. Występowanie u dorosłych; przewlekłość; brak objawów podmiotowych; nie ma skłonności do owrzodzeń. Fibroepithelioma benignum (brodawka wrodzona, znamię barwnikowe). Cechy. Występuje półkolista narośl, z której mogą wyrastać włosy. Rozmiar jej waha się od 2 do 12 mm średnicy; jest ona dokładnie przymocowana do skóry, a nie do głębszych tkanek. Inną odmianą jest brodawka nitkowata, a jeszcze inną -— duży twór uszypułowany. Występowanie od urodzenia. Angioma Simplex (wrodzone znamię naczyniowe). Cechy. Występuje nie wzniesiony, żywoczerwony wykwit o powierzchni czasem kilku cm. Składa się on z nagromadzonych naczyń włoskowatych. Tinea circinata (Uichophytiasis; grzybica twarzy). Cechy. Zjawiają się małe, czerwone, lekko wzniesione plamki, stopniowo szerzące się przy brze­gach i łuszczące się. Kiedy koło się powiększa, bledną one pośrodku, pozosta­wiając lekko odbarwiony, spoisty obszar, który tworzy się wewnątrz czerwo­nego pierścienia. W innych przypadkach zmiany przypominają raczej plamy niż pierścienie. Bywa kilka rodzajów zmian. Przy brzegach mogą wystąpić małe grudki i pęcherzyki. Bywa znaczne swędzenie i nieznaczny stan zapalny; obec­ność grzyba Microsporon lub Trichophyton. Seborrhoea oleosa. Cechy. Skóra na czole i w okolicy nosa oraz twarzy jest zwilżona oleistą substancją, która wydziela się z mieszków łojowych. Wsku­tek podrażnienia okolice te są często zaczerwienione. Występowanie w okresie dojrzewania lub przekwitania; częste połączenia z zaskórnikami i trądzikiem. Erythema multiforme. Cechy. Zmiany te najczęściej występują na twarzy, następnie na rękach, podudziach i przedramionach. Rzuty grudek, plamek lub pęcherzyków rozwijają się od czasu do czasu, o nieregularnych kształ­tach, ostro odgraniczonych i różnej barwy, od bladoróżowej do jasnoczerw®-nej lub nawet żółtej. Odmiana plamkowa często tworzy wyraźne pierścienie; mogą też powstawać pierścienie w pierścieniach (zwykle na tułowiu). Ostry początek ze złym samopoczuciem, gorączką, bólami stawów; brak swędzenia (bywa ból lub palenie); czas trwania 1 do 2 tyg. Mniej częste przyczyny. Xeroderma pigmentosum; pityriasis alba faciei; angioma cavernosum; teleangiectasis (acquisita); lepra; dermatitis seborrhoica (szerząca się w dół ze skóry owłosionej głowy); tuberculosis cutis papulo­necrotica; sclerodermia; sclerema neonatorum; cornu cutaneum; molluscum contagiosum; blastomycosis; granuloma pyogenicum; sarcoidosis; dermatitis medicamentosa; avitaminosis A; pellagra; lupus erythematosus disseminatus; epithelioma cysticum multiplex benignum; adenoma sebaceum; leishmaniosis; chloasma; poikiloderma Civattei; noma; folliculitis erythematosa reticulata; hydroa vacciniforme; pemphigus.