Reklama
A A A

ŚLINIENIE I ŚLINOTOK

W warunkach prawidłowych w ciągu doby wydziela się od 1 do 1,5 1 śliny. Nadmierne wydzielanie może wystąpić we wczesnej ciąży, a czasem w okresie menstruacji. Ząbkowanie może spowodować nadmierną produkcję śliny. Ślinienie jest zjawiskiem normalnie towarzyszącym widokowi lub zapa­chowi smacznego jedzenia, a czasem nawet rozmyślaniom o uczcie. Niekie­dy przyczynę stanowi radość, strach, złość lub niepokój; wiadmo, że stan ten może się pojawić podczas podniecenia płciowego i w czasie orgazmu. Tytoń, ostre przyprawy, alkohol i substancje gorzkie powodują, ogólnie bio­rąc, wzmożone wytwarzanie śliny. Rzekomy ślinotok ma miejsce we wszyst­kich stanach śpiączkowych (narkoza); polega on na zniesieniu połykania nor­malnych ilości śliny, wskutek czego zbiera się ona i toczy z ust. Zapalenie jamy ustnej (stomatitis). Ilość śliny ulega znacznemu zwiększe­niu, co powoduje jej sączenie się z ust we wszystkich postaciach uogólnione­go zapalenia jamy ustnej (pryszczykowego, nieżytowego, septycznego, wrzo-dziejącego, ropnego, złośliwego, błoniczego, kiłowego, gruźliczego, wrzecio-nowcowo-krętkowego). Slinotok może też zależeć od ropotoku zębodołowego, martwicy żuchwy, raka wodnego i szeregu innych chorób, których jednym z objawów bywa uogólnione zapalenie jamy ustnej (niedokrwistość złośliwa, krwawiączka, sprue, gnilec, pryszczyca, angina Vincenta, nosacizna i in.). Zatrucie rtęcią (lub nadmierna wrażliwość na rtęć). Cechy. Slinotok jest stałym objawem, współistniejącym z zapaleniem jamy ustnej. Wargi i skóra, stykające się ze śliną, wykazują cechy podrażnienia. Gruczoły ślinowe są po­większone i bolesne. W wywiadzie długotrwałe przyjmowanie w celach leczni­czych środków zawierających rtęć; metaliczny smak w ustach, uczucie odręt­wienia i bolesności języka i dziąseł; cuchnący oddech; obrzmiały, obłożony język; obrzmiałe, granatowoczarne lub szare dziąsła, czasem z owrzodzeniami; niekiedy obluzowanie lub wypadanie zębów; kolki i biegunka lub na prze­mian biegunka z zaparciem; czasem wykwity skórne; niekiedy białkomocz; drżenie i inne objawy zajęcia układu nerwowego; bladość, wyniszczenie, osłabienie. Ropień okołomigdałkowy (abscessus peritonsilłaris). Cechy. Sączenie się śliny z ust należy do charakterystycznych objawów. Również w gardle two­rzy się gęsta, ciągnąca się wydzielina, którą chory odkrztusza z trudem. Obja­wy są w znacznej mierze zależne od utrudnienia połykania. Otępienie (dementia). Cechy. Ślina może się sączyć z ust. Slinotok jest niekiedy wczesnym rzucającym się w oczy objawem psychoz, np. porażenia postępującego lub melancholii. Nerwica (neurosis; hysteria; neurasthenia). Cechy. Odruchowy ślinotok występuje wskutek bolesnych zmian w jamie ustnej. Jest to objaw często spotykany w histerii. Idiocja (idiotismus). Cechy. Usta są rozchylone i sączy się z nich ślina. Nerwica jamy ustnej (neurosis oris). Cechy. Czynnościowa postać ślinotoku jest znana jako nerwica jamy ustnej. Towarzyszą jej dolegliwości w zakresie gruczołów ślinowych. Zazwyczaj w wywiadzie chorzy podają stałe wydziela­nie śliny, a nierzadko nawet przygotowują do pokazania butlę śliny, o której mówią, iż stale wytwarza się w ustach. W zwykłych warunkach nadmierne wydzielanie ustaje w ciągu nocy. Brak zmiany organicznej lub miejscowej, poza możliwymi ogniskami przewlekłego zapalenia śluzówki w okolicach szczęk; wrażliwość uciskowa odpowiednich obszarów skóry twarzy. Złamanie żuchwy. Cechy. Ślina sączy się bez przerwy i może być zmie­szana z krwią, pochodzącą z rozdarć śluzówki. Zwichnięcie żuchwy. Cechy. Ślina wycieka, ponieważ połykanie jest utrud­nione, a zamknięcie ust niemożliwe. Nerwoból nerwu trójdzielnego (neuralgia nervi trigemini; tic douloureux). Cechy. Najbardziej stałym chyba objawem, towarzyszącym napadom bólu, jest ślinotok, zwłaszcza jeśli ból umiejscawia się na wargach i w kątach ust. Usta są wówczas rozchylone i wycieka z nich ślina. Porażenie nerwu twarzowego (paralysis nervi facialis). Cechy. Po uszkodzo­nej stronie kącik ust opada i sączy się z niego ślina. Jeśli uszkodzenie doty­czy odcinka w obrębie kanału nerwu twarzowego, może wystąpić nadmierne wydzielanie ślinianek podszczękowych i podjęzykowych. Porażenie opuszkowe (paralysis bulbaris). Cechy. Wydzielanie śliny może być wzmożone; ślina ma tendencję do gromadzenia się w ustach. Mniej częste przyczyny. Leczenie środkami stosowanymi zewnętrznie luta wewnętrznie (akonityna, antymon, arsen, bromki, kantarydyna, chlorek pota­su, miedź, jod, fosfor, pilokarpina, bizmut); stany prowadzące do odruchowego podrażnienia nerwu V (ropień zębodołowy, kamień ślinowy, ciała obce w ja­mie ustnej, nadziąślak, zapalenie języka, mięsak szczęki, nierówny ząb, owrzo­dzenie jamy ustnej, żabka, źle dopasowana proteza zębowa); mechaniczna przeszkoda w połykaniu (wyrosłe adenoidalne, świnka, ostre zapalenie mig-dałków podniebiennych, nabłoniak w obrębie jamy ustnej, mięsak migdałka podniebiennego, ropień zagardłowy, zmiany kiłowe, kilak lub wrzód twardy w obrębie jamy ustnej, złośliwe zmiany w zakresie gardła, kilak gardła, za­palenie stawu skroniowo-żuchwowego, rak krtani, bolesne zmiany w zakre­sie krtani, gardła lub przełyku); odruchowy ślinotok pochodzenia żołądko­wego lub wątrobowego (rozstrzeń żołądka, wrzód dwunastnicy, wrzód żołądka, schorzenie trzustki, rak żołądka, ostry nieżyt żołądka, schorzenie wątroby, nadkwaśność, przepuklina rozworu przeponowego); zaburzenia pochodzenia nerwowego (porażenie błonicze, porażenie nerwu podjęzykowego, myasthenia gravis, drżączka porażenna, porażenie rzekomoopuszkowe, porażenie przełyku); stwardnienie tętnic; nadciśnienie; wodowstręt; zatrucie jadem kiełbasianym; krwawiączka; niedokrwistość złośliwa; gnilec; sprue; dur plamisty; ospa wie­trzna; wiąd rdzenia (przełom); ślinotok nieznanego pochodzenia (ptyalorrhoea idiopathica).