Kurcze są mimowolnymi skurczami mięśni i towarzyszy im ostry ból i okre­sowe zniesienie ruchu, częściowe lub całkowite. Skurcze te są zwykle wyni­kiem nadmiernego wyprostowania zaatakowanych mięśni, jak to się szczegól­nie widuje u pływaków, których nagle chwyta bolesny kurcz i porażenie mięśni kończyn dolnych lub wszystkich kończyn. Skurcze wykazują także skłonność do pojawiania się u pacjentów osłabionych przez gorączkę lub przewlekłe choroby wyniszczające. Kurcze nocne. Cechy. Wielu ludzi ma raczej wyraźną skłonność do skur­czów mięśni dolnych kończyn, występujących nocą bez widocznej współ­zależności z uprzednią czynnością. Zmiany te często pojawiają się bez uchwyt­nych objawów stwardnienia tętnic. Występowanie w średnim wieku i później; brak organicz­nej choroby naczyń; łagodny przebieg; często ulga po zastosowaniu benadrylu lub siarczanu chininy. Kurcze spowodowane gorącem. Cechy. Bolesny skurcz obejmuje kolejno grupy mięśni kończyn lub ściany brzucha i może pojawiać się z przerwami przez 24 godziny. Występuje u osób narażonych na działanie gorąca (palacze itp.); nagły początek; krótkotrwałość; odwodnienie (przez pocenie się); szybko ustępują po dożylnym wstrzyknięciu roztworu soli kuchennej. Neurosis professionalis (skurcze zawodowe). Cechy. Poszczególne grupy mięśni, narażonych przewlekle na nadmierne napięcie i wysiłek w pewnych zawodach, stają się siedzibą skurczów i stałych bólów. Ruchy tych mięśni tracą delikatność i stają się nieskoordynowane i spastyczne. W zajętych koń­czynach stwierdza się drżenie drobnofaliste. Syndroma hyponatraemiae. Cechy. Z chwilą wprowadzenia do terapii potęż­nych środków moczopędnych nierzadko powstaje ostre pozbawienie ustroju sodu z towarzyszącymi temu stanowi skurczami mięśni. Nadmierne lub długotrwałe przyjmowanie środków moczo­pędnych; utrata łaknienia; apatia; nudności; psychoza; czasem śpiączka; ulga po podaniu soli. Tetania. Cechy. Napadowe skurcze, powstające w kończynach, stanowią główną cechę tej choroby. Mogą one trwać przez godziny lub dnie i są bar­dzo bolesne. Podczas skurczu palce są wyprostowane w końcowych stawach międzypaliczkowych, a zgięte w stawach śródręczno-palcowych i ściśnięte do siebie, podczas gdy kciuk jest przywiedziony i zgięty ku dłoni; nadgarstek i łokieć są zgięte, ramiona zgięte nad klatką piersiową. Palce stóp są przy­ciśnięte do siebie i zgięte, stopa wysklepiona i skręcona ku wewnątrz, a staw skokowy i kolanowy wyprostowane. W Mniej częste przyczyny. Neurosis („tężyczka histeryczna"); neuritis alcoho- lica; paraplegia spastica; glomerulonaphritis chronica; uraemia; wyczerpanie cieplne; ostry stopień odwodnienia niezależnie od przyczyny; aldosteronizm pierwotny (przerywana tężyczka); niedobór magnezu.