zawartość chloru we krwi
We wszystkich niemal naszych przypadkach późnego zatrucia ciążowego zaznaczone było przesunięcie chloru z osocza do krwinek. Na ogół przemieszczenia te wahały się raczej w granicach prawidłowych zawartości chloru we krwi całkowitej; jeśli zaś w poszczególnych przypadkach następowało zatrzymanie chloru we krwi, to także raczej kosztem krwinek niż osocza (wskaźnik chlorowy był na górnej granicy lub wyższy od normalnego).
Tak np. u chorej P. A. (łagodna postać zatrucia ciążowego) zawartość chloru w krwinkach wynosiła 237 mg°/i (norma 140—170 mg*/o), w osoczu 398 mg°/» (norma 340—360 mg%>), we krwi całkowitej 324 mgo/o (norma 270—290 mgVo), wskaźnik chlorowy 0,6 (norma 0,5—0,55).
U chorej Cz. M., ciąża bliźniacza, ciężka postać zatrucia ciążowego, poziom chloru w krwinkach 217 mg%», w osoczu 355 mg*/o, we krwi całkowitej 291 mg°/o, wskaźnik 0,65.
U chorej Ad. St. (łagodna postać zatrucia ciążowego) poziom chloru w krwinkach wynosił 224 mg°/o, w osoczu — 348 mg°/o, we krwi całkowitej — 303 mg°/o, współczynnik 0,64. Po porodzie poziom chloru w krwinkach wynosił 176 mg°/o, w osoczu 313 mg%>, we krwi 286 mg°/o, wskaźnik 0,5.
U chorej Kr. B. (ciężka postać zatrucia ciążowego, cięcie cesarskie) przed operacją poziom chloru w krwinkach wynosił 192 mg°/o, w osoczu 324 mg°/o, we krwi całkowitej 275 mg°/o, wskaźnik chlorowy 0,59. 3 tygodnie po operacji zawartość chloru w krwinkach 174 mg°/o, w osoczu 348 m^/o, we krwi całkowitej 284 mg"Vo, wskaźnik — 0,5.
U chorej Ar. J. (ciąża bliźniacza, łagodna postać zatrucia) poziom chloru w krwinkach wynosił 181 mg%>, w osoczu 307 mg°/o, we krwi całkowitej 252 mg°/o, wskaźnik — 0,59.
U chorej D. B. (rzucawka i stany zapalne nerek) były natomiast wartości prawidłowe, poziom chloru w krwinkach 170 mg%>, w osoczu 340 mg%>, we krwi całkowitej 282 mg°/o, wskaźnik 0,5.
W przypadku W. R. (zatrucie ciążowe, nadciśnienie złośliwe; 3 ciąża, w 3 miesiącu; przed 8 miesiącami ciąża z rzucawką porodową, stan ogólny ciężki, wyłyżecz-kowanie; po 3 tygodniach obrzęk płuc — dokładniejszy opis p. niżej) zachowanie się chloremii było zupełnie odmienne; poziom chloru w krwinkach wynosił 176 mg°/o, w osoczu 380 mg°/o, we krwi 302 mg°/o, wskaźnik 0,46; a więc w tym przypadku była wyraźna hiperchloremia kosztem zatrzymania chloru w osoczu i obniżenia współczynnika.
W piśmiennictwie nie znalazłem danych dotyczących zachowania się chloremii w późnym zatruciu ciążowym.
Z naszych nielicznych jeszcze spostrzeżeń wynika więc, że zaburzenia gospodarki chlorowej w tych przypadkach są dość wyraźne i polegają na zatrzymywaniu, ewentualnie przesunięciu jonu chlorowego do krwinek czerwonych, a więc zapewne i do tkanek, oraz na wzroście wartości wskaźnika chlorowego. Zieliński stwierdził podobne zachowanie się jonu sodowego w eklampsji i preeklampsji.
Zmiany te nie są bezpośrednio zależne od ciężkości stanu chorobowego ani od poziomu nadciśnienia, nie towarzyszą im objawy zatrzymania mocznika we krwi lub uszkodzenia wątroby, cofają się one zazwyczaj równocześnie z innymi objawami zatrucia wkrótce po porodzie, o ile nie ma powikłań ze strony nerek, jak zapalenie kłębków albo nadciśnienie złośliwe. Nieprawidłowości gospodarki chlorowej są związane prawdopodobnie z wspomnianymi już wyżej zaburzeniami hormonalnymi, w których mineralokortykoidy odgrywają doniosłą rolę.
Wydaje się więc, że późne zatrucie ciążowe wywołuje pewne charakterystyczne zmiany i przesunięcia biochemiczne w ustroju, które różnią się od zmian biochemicznych w pokrewnych stanach chorobowych, jak choroba nadciśnieniowa i zapalenie kłębków nerkowych, i które powodują przesunięcia równowagi białkowej osocza w kierunku hiperglobulinemii, zwłaszcza alfa (czasami i beta), z obniżeniem współczynnika A/G oraz równowagi chlorowej w kierunku hiperchloremii komórkowej, z powiększeniem wskaźnika chlorowego. Oczywiście, że zagadnienia te wymagają dalszych badań dotyczących gospodarki białkowej, jonowej i hormonalnej.
Uszkodzenie czynności nerek, wyrażające się obniżonym współczynnikiem oczyszczania mocznika, polega prawdopodobnie na zmniejszeniu filtracji kłębkowej. Przemawia za tym współczynnik oczyszczania kreatyniny endogenicznej, który był również wyraźnie obniżony.
Nie mogliśmy natomiast stwierdzić uszkodzenia wątroby u naszych cho-. rych, a poziom bilirubiny w surowicy oraz próba kadmowa i tymolowa były prawidłowe. W niektórych tylko przypadkach otrzymaliśmy dodatni wynik próby Takaty-Ary, co świadczy prawdopodobnie tylko o ogólnych przesunięciach równowagi białkowej, a nie o uszkodzeniu wątroby.