ZANIK LUB SCIEÑCZENIE CAŁOŚCI ALBO CZĘŚCI JEDNEJ KOŃCZYNY GÓRNEJ
Poliomyelitis anterior acuta (zapalenie rogów przednich rdzenia). Cechy. Grupa mięśni porażona trwale ulega zupełnemu zanikowi typu wiotkiego, a zaatakowana kończyna wykazuje w miarę dorastania dziecka opóźniony rozwój. W kończynie górnej najczęściej są zajęte mięśnie barku.
Syringomyelia (jamistość rdzenia). Cechy. W pewnych przypadkach przez dwa miesiące lub dłużej ścieńczenie jest ograniczone tylko do Ijednej kończyny górnej. W większości przypadków ścieńczenie umiejscawia się w mięśniach małych ręki (międzykostne, grupy kłębu palca dużego i małego), ewentualnie rozszerza się na przedramię, ramię i bark. W małej stosunkowo ilości przypadków mięśnie łopatkowo-ramienne są najpierw zajęte; uwidacznia się to jako niemożność uniesienia kończyny górnej, która bezwładnie zwisa po stronie bocznej tułowia. Ścieńczenie może szerzyć się nieregularnie, np. może postępować z dłoni do barku, pozostawiając ramię nietknięte. Osłabienie nie jest proporcjonalne do stopnia ścieńczenia.
Początek nieuchwytny, zwykle między 20 a 30 rokiem życia; początkowo mogą być bóle i mrowienie; rozszczepienie czucia (utrata czucia ciepła, zimna i bólu z zachowaniem czucia dotyku) w obszarach ostro odgraniczonych, niesymetrycznie położonych i nieregularnych; cienka, gładka, pocąca się skóra; niebolesne artropatie; spastyczna paraplegia; skrzywienie boczne kręgosłupa; czasem niebolesne zastrzały (choroba Morvana).
Neurotmesis plexus brachialis. Cechy. Może powstać ścieńczenie wszystkich mięśni kończyny górnej, które albo tracą pobudliwość elektryczną, albo będą wymagały do swojego pobudzenia silniejszego bodźca.
Paralysis Duchenne-Erbi (typ górny uszkodzenia splotu barkowego). Cechy. W zastarzałych przypadkach widoczne jest rozległe ścieńczenie porażonych mięśni, szczególnie w obrębie mięśnia obłego mniejszego, piersiowego większego, naramiennego, nad- i podgrzebieniowego, podłopatkowego, dwugłowego ramienia, ramiennego oraz ramienno-promieniowego.
W wywiadzie — uraz porodowy, złe ustawienie ramienia po amputacji piersi lub bezpośrednie działanie urazu; jednostronne występowanie, bezwładne zwisanie ręki wzdłuż tułowia z pronacją przedramienia; niemożność uniesienia lub odwiedzenia ramienia w stawie barkowym; niewielkie zaburzenia czucia lub ich brak.
Paralysis Klumpke (typ dolny uszkodzenia splotu barkowego). Cechy. Na dłoni pojawia się ścieńczenie wszystkich wewnętrznych mięśni z porażeniem i szponowatym wyglądem ręki. Mięśnie zginacze przedramienia ulegają również zanikowi.
W wywiadzie — uraz porodowy lub ucisk na bark; zaburzenia czucia- w brzeżnych okolicach dłoni i przedramienia; może wystąpić zespół Homera.
Costa cervicalis et syndroma musculi scaleni anterioris. Cechy. Zaburzenia ruchowe składają się głównie z porażeń i zaników mięśni wewnętrznych dłoni. Zanik jest przeważnie jednostronny, częstszy u kobiet niż u mężczyzn, oraz częściej atakuje stronę prawą.
Paralysis nervi radialis (porażenie nerwu promieniowego). Cechy. Charakterystycznym objawem w przypadkach zastarzałych jest ścieńczenie mięśnia ramienno-promieniowego z opadaniem ręki. Zanik ten jest widoczny nad grupą prostowników po stronie promieniowej przedramienia, bezpośrednio poniżej stawu łokciowego.
Paralysis nervi ulnaris. Cechy. Zaniki mięśniowe są znaczne, szczególnie w obrębie kłębu palca małego ręki, w przestrzeniach międzykostnych oraz pomiędzy kciukiem i palcem wskakującym.
Paralysis nervi subscapularis. Cechy. Zanik wyniosłości barkowej jest zwykle znaczny i zmienia obrys barku. Czasem istnieje wyraźna przestrzeń pomiędzy głową kości ramieniowej a wyrostkiem barkowym, która jest spowodowana nie tyle zanikiem, co rozluźnieniem więzadeł stawowych.
Contractura ischaemica Volkmanni (przykurcz Volkmanna). Cechy. W schorzeniu tym, które cechuje się zapaleniem mięśni przedramienia z powodu ucisku, stwierdza się początkowo nacieczenie wywołane wysiękiem; w okresie późniejszym mięśnie cieńczeją, stają się twarde oraz przykurczone z powodu kurczenia się wewnątrzmięśniowej tkanki włóknistej, palce są ustawione w zgięciu.
Guz atakujący rdzeń kręgowy (szyjny). Cechy. Charakterystycznym zespołem objawów dla guza piątego segmentu szyjnego jest niedowład z zanikiem mięśnia naramiennego, dwugłowego ramienia i ramienno-promienio-wego oraz zniesieniem odruchów z mięśnia dwugłowego, odruchu promieniowego i łopatkowo-ramiennego. Jeśli guz jest umiejscowiony w segmencie szóstym szyjnym, powstaje niedowład mięśnia trójgłowego i prostowników nadgarstka ze zniesieniem odruchu z mięśnia trójgłowego, przy czym ramię ustawia się w pozycji półzgiętej w stawie łokciowym, a ręka i palce są zgięte. Guz siódmego segmentu szyjnego wywołuje niedowład z zanikiem bardziej zaznaczonym w zginaczach nadgarstka oraz prostownikach i zginaczach palców. Guz segmentu ósmego szyjnego i pierwszego piersiowego jest przyczyną niedowładu z zanikiem małych mięśni rąk, wytwarzając tzw. rękę hakowatą.
Atrophia ex inactivitate. Cechy. Nie używane części kończyny górnej przez długi okres czasu niezależnie od przyczyny (unieruchomienie lecznicze, porażenie, ból podczas ruchu, świadome ograniczenie ruchów, histeria itd.) wywołuje dużego stopnia zanik i ścieńczenie mięśni.
Ruptura disci intervertebralis (pęknięcie tarczy międzykręgowej). Cechy. Przepuklina piątej, szóstej, rzadziej siódmej tarczy międzykręgowej wywołuje ból, mierne osłabienie i zaniki oraz zmiany czuciowe, zależnie od miejsca uszkodzenia. Ciężkiego stopnia niedowład z zanikami jest rzadki.
Radku lit U infectiosa (reuritis paralytica brachialis). Cechy. Każdy mięsień lub grupa mięśni kończyny górnej może być zajęta, szczególnie jednak zaatakowane są mięśnie nad- i podgrzebieniowy, naramienny i dwugłowy ramienia. Ustąpienie objawów może być niezupełne; pozostaje zanik mięśni zajętej grupy, zwykle łagodnego stopnia.
Arthritis deformans (gościec pierwotnie przewlekły). Cechy. Zaniki mięśniowe przeważnie występują z chwilą rozwinięcia się przykurczów i zniekształceń. Barki, łokcie i nadgarstki mogą być zajęte pojedynczo lub jednocześnie. Zajęte stawy są zwykle obrzmiałe z powodu zgrubienia maziówki, więzadeł, chrząstek i kości.
Arthritis gonorrhoica. Cechy. Ta postać zapalenia stawów, która w kończynie górnej najczęściej umiejscawia się w nadgarstku, może być połączona ze znacznym zanikiem.
Arthritis tuberculosa. Cechy. Zanik mięśni w okolicy stawu, wspólnie z obrzmieniem samego stawu, nadaje charakterystyczny wrzecionowaty wygląd. Skóra jest biała z powodu obliteracji naczyń leżących pod nią i jest mocno przyrośnięta do podłoża.
Mniej częste przyczyny. Lepra; haematomyelia (zwykle obustronnie); satur-nismus; atrophia musculorum progressiva (może się rozpoczynać jednostronnie); sclerosis amyotrophica lateralis (może zaczynać się jednostronnie); hysteria; monoplegia brachialis (pochodzenia mózgowego; zanik z nieczyn-ności); pachymeningitis syphilitica cervicalis (jedna lub obie ręce); herpes zoster (rzadkie następstwo); Polyarteriitis nodosa; szerzenie się procesu zapalnego w opłucnej szczytowej lub guz Pancoasta (ścieńczenie małych mięśni dłoni); ucisk żebra i obojczyka; pourazowe zaburzenia naczynioruchowe.