ROZWÓJ PĘCHERZA MOCZOWEGO I CEWKI MOCZOWEJ
Omawiając rozwój cewy pokarmowej podaliśmy, że końcowy odcinek jelita tworzy tzw. stek (cloaca) zamknięty po stronie brzusznej błoną stekową. Podaliśmy następnie , że w stek wrasta później od góry czołowa przegroda moczowo-odbytnicza i dzieli go na część moczowo-płciową leżącą po stronie brzusznej i na odbytnicę położoną po stronie grzbietowej. Równocześnie między ekto-dermalną i entodermalną blaszkę błony stekowej wnika od strony pępowiny tkanka mezenchymatyczna, wskutek czego zarówno entoderma moczowo-płciowej części steku, jak i ektodermalny naskórek dolnego odcinka przedniej ściany jamy brzusznej zyskują podścielisko łączno tkankowe, a błona stekowa ulega znacznej redukcji.
Z kolei nierównomierny rozrost przedniej, moczowo-płciowej części steku powoduje jej podział na następujące odmiennie różnicujące się odcinki: odcinek górny tworzy moczownik (urachus) wchodzący do pępowiny jako przewód omoczni ; później, w okresie płodowym moczownik zarasta i tworzy więzadło pępkowe pośrodkowe; następny odcinek przedniej części steku przekształca się w silnie rozrastający się pęcherz moczowy (vesica urinaria); dalej ku dołowi różnicuje się właściwa cewka moczowa (urethra propria), wreszcie dolny odcinek części przedniej steku tworzy tzw. zatokę moczowo-płciową (sinus urogenitalis). W czasie powyższych przekształceń końcowe odcinki przewodów pranercza znajdujące się ku dołowi od pączków moczowodowych (zawiązków moczowodów) zostają wciągnięte w grzbietową ścianę rozrastającego się pęcherza moczowego. W następstwie tych zmian moczowody ostateczne otrzymują bezpośrednie ujście do pęcherza, przewody pranercza prawy i lewy przechodzą na wyłączne usługi narządów płciowych, ujścia zaś ich przesuwają się na górną granicę zatoki moczowo-płciowej. Dalszy rozwój tych przewodów, cewki moczowej oraz zatoki moczowo-płciowej omówimy w związku z rozwojem narządów płciowych.
Nabłonek wyściełający drogi moczowe jest w części powstałej z tkanki nerkotwórczej (nefrony nerki) i z pączka moczowodowego (moczowody, miedniczka, kielichy oraz
cewki zbiorcze) pochodzenia mezodermalnego. Tegoż pochodzenia jest nabłonek trójkąta pęcherzowego rozwijającego się z końcowego odcinka przewodu pranercza; natomiast nabłonek dróg rozwijających się ze steku ma pochodzenie entodermalne, wyścieła on pęcherz moczowy i cewkę moczową właściwą oraz w ustroju męskim również moczowo-płciowy odcinek cewki moczowej powstający z zatoki moczowo-płciowej.