PRZEJŚCIE W STAN PODOSTRY
Jeżeli po kilku tygodniach nie następuje wyzdrowienie, to zmiany anatomiczne w nerkach mogą przejść w stan podostry (glomerulonephritis subacuta). Powstaje wtedy znaczne zgrubienie błony podstawowej włoś-niczek i zwyrodnienie szkliste kłębków, a głównie bujanie komórek torebki Bowmana z wytwarzaniem się wspomnianych już półksiężycowa-tych tworów, cechujących „extrakapilläre Form" Volharda. Stopniowo rozwija się zwyrodnienie komórek nabłonka kanalików, zwiększa się ilość tkanki śródmiąższowej i zjawiają się w niej nacieki komórkowe, uciskające na naczynia kłębków. Jednak i w tym okresie zmiany mogą jeszcze ustąpić zupełnie, albo też sprawa w ciągu krótkiego stosunkowo czasu (kilka miesięcy) przechodzi w nieodwracalną niedomogę nerek z mocznicą, która doprowadza do śmierci. Klinicznie stwierdza się w tych przypadkach obrzęki, znaczny białkomocz przy stosunkowo nieznacznej skłonności do wzrostu ciśnienia oraz wyraźne zmiany czynnościowe nerek. Podostra postać może rozwijać się skrycie (Pilgerstorfer). Badaniem anatomicznym znajdujemy tu tzw. „dużą białą nerkę", w której zmiany zwyrodnieniowe są stosunkowo niewielkie, natomiast przeważają opisane już zgrubienia błony podstawowej włośniczek i twory półksiężycowate torebek Bowmana. W wielu przypadkach jednak choroba nie kończy się ani ostrym, ani podostrym okresem, lecz trwa nadal w ciągu miesięcy i lat jako postać „podprzewlekła" (subchronische Form Pilgerstorf era). Tę postać właśnie nazywał Volhard nephroso-nephritis (nephritis mit nephrotischem Einschlag), Schlayer — pseudonephrosis, a współcześni autorzy — „zespołem nerczycowym w zapaleniu kłębków nerek". Klinicznie cechuje ją również wybitna skłonność do obrzęków, bardzo znaczny białkomocz, hipoproteinemia, często hipercholesterolemia, brak lub nieznaczny tylko wzrost ciśnienia tętniczego i stosunkowo dobrze zachowana czynność nerek. Anatomicznie stwierdza się często w tych przypadkach nerki również powiększone, czasami zaś nieco zmniejszone, o gładkiej powierzchni, o łatwo zdejmującej się torebce ścięgnistej, o zabarwieniu białawym z odcieniem żółtawym, często pstrym. Bladość nerek zależy od ich niedokrwienia, a żółtawy odcień od złogów cholesterolu i tłuszczów obojętnych (Oettel). W obrazie histologicznym kłębki są powiększone, słabo ukrwione lub pozbawione krwi, w późniejszych okresach szklisto zmienione, torebka Bowmana częściowo zniszczona, zwykle pozrastana z pętlami naczyń kłębkowych. W przeciwieństwie do postaci podostrej, zmiany zwyrodnieniowe w nabłonkach kanalików są wyraźniej zaznaczone. W tej postaci nieraz po dłuższym trwaniu może nastąpić dość nagły zwrot w kierunku niedomogi nerek z nadciśnieniem i mocznicą.