OPÓŹNIONE ZĄBKOWANIE
U wielu niemowląt zdrowych zęby nie ukazują się aż do 10 miesiąca życia, a czasem nawet później. Jeżeli od urodzenia występują cechy niedożywienia, ząbkowanie jest niemal zawsze opóźnione. Jeśli jednak niemowlę jest dobrze odżywione i rozwija się prawidłowo przez pierwsze 6 czy 8 miesięcy, wyrzynanie się zębów będzie prawdopodobnie przebiegało prawidłowo po tym okresie, nawet jeżeli dziecko potem zachoruje na przewlekłą niestrawność lub z powodu znacznego niedożywienia niezależnie od przyczyny, z wyjątkiem krzywicy.
Krzywica (rachitis). Cechy. Jest to chyba najczęstsza przyczyna opóźnionego ząbkowania; ma ona wówczas skłonność do opóźnienia i ciężkiego przebiegu, tzn. towarzyszą mu okresy niestrawności lub innych zaburzeń, które bywają dość ciężkie. Istnieje jednak w tym względzie znaczna różnorodność w poszczególnych przypadkach. W około 50% przypadków pierwsze zęby wyrzynają się w 8 miesiącu lub wcześniej, w 20% — nie wcześniej niż w 12 miesiącu, a w 8% — dopiero w 15 miesiącu życia. Nawet jeśli pierwsze zęby ukazały się we właściwym okresie, dalsze ząbkowanie opóźnia się zwykle wskutek rozwoju choroby. Wady zębów mlecznych nie są częste, natomiast niezwykle często spotyka się ubytki emalii na zębach stałych.
Matołectwo (sporadyczne lub nabyte; cretinismus). Cechy. Zęby pojawiają się bardzo późno i wykazują skłonność do wczesnego psucia się. W chorobie tej widuje się najpóźniejsze wyrzynanie się zębów. Nierzadko pierwsze zębv wyrzynają się dopiero w 18 miesiącu lub w 2 roku życia. Z reguły ząbkowanie i kostnienie kości czaszki przebiega równolegle. Wyrzynanie się zębów stałych może się rozpocząć dopiero po osiągnięciu dojrzałości.
Idiotismus et imbecillitas. Cechy. U dzieci z upośledzeniem rozwoju umysłowego występują powszechnie znaczne nieregularności ząbkowania. Polegają one przede wszystkim na zaburzeniach kolejności wyrzynania się zębów.
Mnie] częste przyczyny. Gnilec u niemowląt; mongołowatość; anosteopla-sia; niedokrwistość typu Cooleya (opóźniony rozwój zębów stałych); niedoczynność przysadki; niedożywienie (od urodzenia); dysostosis cleidocranialis (opóźnione wyrzynanie zębów stałych).