MOCZENIE CZĘSTE
Osoba zdrowa oddaje mocz około 5-krotnie w ciągu doby, wydalając około 1500 ml moczu. Zwykle człowiek zdrowy nie wstaje w nocy celem oddania moczu. Emocja lub przyjęcie znacznych ilości płynu jest powodem oddawania moczu w nocy w stanie zdrowia. Narażenie na działanie zimna wpływa na oddawanie moczu, powodując wyraźne zwiększenie częstości moczenia w miesiącach zimowych w porównaniu z letnimi. Częstomocz stanowi często skargę u nerwowych kobiet. Nadmierne przyjmowanie napojów zawierających kofeinę (kawa, herbata itd.) powoduje zwiększenie częstości oddawania moczu.
Diabetes mellitus (cukrzyca). Cechy. Jednym z podstawowych objawów w ciężkich nie kontrolowanych przypadkach jest częste moczenie z oddawaniem znacznych ilości moczu.
Pragnienie; nadmierny apetyt; postępujące wychudnienie; suchość języka i skóry; świąd; mocz o wysokim ciężarze właściwym i zawierający cukier; przecukrzenie krwi.
Hypertrophia prostatae (przerost gruczołu krokowego; prostatismus). Cechy. Obserwuje się zwiększenie częstości oddawania moczu, zwłaszcza w nocy i szczególnie nad ranem; później częstość moczenia w ciągu dnia ulega zwiększeniu.
Wiek średni; zaburzenie rozpoczynania oddawania moczu i zmniejszenie strumienia; bywa zaleganie moczu w pęcherzu (cewnikowanie); zapalenie pęcherza; powolne ściekanie kropelkami; badanie palcem per rectum; cystoskopia (wykrywa się upośledzenie drożności).
Cystitis acuta (ostre zapalenie pęcherza). Cechy. Występuje częsta chęć oddawania moczu, co kilka chwil lub niemal bez przerwy, kilka razy na godzinę łub raz na parę godzin, dniem i nocą.
Uczucie niepokoju w okolicy pęcherza; ból kurczowy w czasie oddawania moczu; niekiedy gorączka; pacjent nie może znieść ucisku na okolicę pęcherza; niekiedy mocz podbarwiony krwią; ropomocz; czasem ostre zatrzymanie moczu.
Insufficientia circulatoria chronica cardiaca. Cechy. We wczesnym okresie występuje moczenie nocne z dziennym wielomoczem, po którym później pojawia się skąpomocz.
Glomerulonephritis chronica. Cechy. Jeśli nie ma obrzęków, występuje zwiększenie częstości moczenia, zwłaszcza nocą, z wielomoczem.
Graviditas. Cechy. Niekiedy bywa pewne zwiększenie częstości moczenia z powodu ucisku, wyraźniejsze we wczesnym okresie oraz w drugiej połowie ciąży.
Strictura urethrae. Cechy. Większa częstość moczenia łączy się z mniejszym lub większym bólem.
Główne objawy. W wywiadzie — rzeżączka (przed 1—15 laty); przewlekły wyciek z cewki (poranna kropla); wąski, nieregularny strumień moczu z oddawaniem moczu kropelkami; niezupełny i bolesny wzwód; niekiedy retencja moczu; czasem krwiomocz; badanie zgłębnikiem.
Nephrolithiasis (cólica renalis). Cechy. Częste moczenie może występować w czasie napadu kolki nerkowej.
Kolka nerkowa; przeszywający ból w boku promieniujący wzdłuż moczowodu do jąder lub uda bądź do grzbietu itd.; niekiedy mdłości i wymioty, zapaść, poty, dreszcz, gorączka; bywa krwiomocz; ropomocz; badanie radiologiczne; cewnikowanie moczowodów.
Urethritis gonorrhoica (acuta anterior et posterior). Cechy. Przy zakażeniu przedniego odcinka cewki moczowej częstsze moczenie można zaobserwować w dzień, ale nie w nocy, podczas gdy w zapaleniu tylnej części cewki moczowej pollakisuria występuje zarówno we dnie, jak i w nocy. W łagodnych przypadkach występuje niewielki ból przy oddawaniu moczu, ale w cięższych przypadkach ból jest silniejszy, zwłaszcza przed i przy końcu oddawania moczu.
W wywiadzie — podejrzany stosunek; wyciek z cewiti; ból w kroczu i bolesne parcie; krwiomocz lub krople krwi przy końcu moczenia; obecność gonokoków w rozmazie.
Carcinoma prostatae. Cechy. Gdy pojawia się zatrzymanie moczu, następuje zwiększenie częstości moczenia.
Występowanie u osób starszych; krwiomocz; bóle kulszo-we i miednicy; osłabienie; przerzuty do kości i węzłów chłonnych; badanie palcem per rectum (w obrębie gruczołu guzki o twardości kamienia); cysto-skopia i badanie bioptyczne punktatu.
Calculus vesicae urinariae. Cechy. Zwiększenie częstości oddawania moczu jest większe w ciągu dnia i nie występuje zwykle w nocy, chyba że obraz ulega powikłaniu zapaleniem pęcherza.
Nie odparta chęć oddania moczu, pojawiająca się przy bolesnym parciu, i ból pod koniec oddawania moczu; ból w cewce moczowej lub podbrzuszu, szczególnie przy wstrząsach; ostre napady („napady kamicowe"); krwiomocz; ropomocz; zgłębnikowanie lub wziernikowanie pęcherza; badanie radiologiczne.
Carcinoma vesicae urinariae. Cechy. Niekiedy występuje zwiększenie częstości moczenia w ciągu dnia i nocy.
Wiek średni; znaczny krwiomocz samoistny bez bólu; skrzepy krwi, ropa, fragmenty śluzówki w moczu; niekiedy zapalenie pęcherza z bólem; cystoskopia.
Appendicitis acuta. Cechy. Zwiększenie częstości moczenia może występować w przypadkach zapalenia nisko umiejscowionego wyrostka robaczkowego.
Salpingitis (pyosalpinx; pelveoperitonitis). Cechy. W związku z sąsiadowaniem ogniska zapalenia występuje wzmożona pobudliwość pęcherza.
Cystis ovarii. Cechy. Jeśli torbiel jest duża i nieruchoma w miednicy, niekiedy występuje częstsze oddawanie moczu wskutek ucisku.
Fibromyomatosis uteri. Cechy. Wskutek ucisku na szyję pęcherza może pojawić się zwiększenie częstości oddawania moczu.
Niekiedy meno- lub metrorrhagia; wydzielina śluzowa z macicy (leukorrhoea); opóźnione przekwitanie; ból; objawy ucisku na pęcherz i odbytnicę; niedokrwistość; badanie per vaginam.
Retroversio uteri. Cechy. Wskutek ucisku szyjki macicy na pęcherz może występować częstsze oddawanie moczu.
Tuberculosis vesicae urinariae (primaria seu secundaria). Cechy. Zwiększenie częstości oddawania moczu jest jednym z powszechnie spotykanych objawów.
Krwiomocz, najwyraźniejszy pod koniec oddawania moczu, stały, ale nie dominujący. W osadzie mikroskopowym krwinki czerwone; krwawienie nieregularne dniem lub nocą i nie powiązane ze wstrząsami; początkowo łagodny ból w prąciu i kroczu pod koniec moczenia; ropomocz; zapalenie pęcherza; mocz kwaśny; wywiad; współistniejąca gruźlica (nerek, gruczołu krokowego, jądra); prątki gruźlicy w moczu; cystoskopia.
Tuberculosis renis. Cechy. Początkowo zwiększenie częstości oddawania moczu z wielomoczem zaznacza się najbardziej nocą i towarzyszy mu ból przed, podczas lub po oddaniu moczu; później występuje również w ciągu dnia. Jest to zwykle najwcześniejszy i najbardziej stały objaw, który występuje nawet przed zajęciem pęcherza przez proces chorobowy.
Krwiomocz, zwykle mikroskopowy (niekiedy makroskopowy) okresowo; ból w okolicy nerek (niekiedy w okolicy zdrowej nerki); niewielka gorączka; ropomocz (zwykle jałowy przy posiewie); zmiany gruźlicze w zakresie innego narządu; prątki gruźlicy w moczu; cystoskopia i cewnikowanie moczowodów; badanie radiologiczne (nieregularne cienie).
Mniej częste przyczyny. Urethritis nongonorrhoica cathanhalis acuta; urethritis suppurativa nonspecifica acuta; syndroma Reiteri; carcinoma urethrae; urethritis atrophica chronica (u kobiet); cystitis chronica; trigonitis chronica; diverticulum vesicae urinariae et cystitis; hernia vesicae urinariae et cystitis; prolapsus vesicae urinariae; prostatitis tuberculosa; przetoki pęcherza; papilloma vesicae urinariae; schistosomiasis; ascariasis; exulceratio vesicae urinariae; retentio urinae cum incontinentia; carcinoma uteri (z wtórnym nacie-czeniem pęcherza); carcinoma recti (z wtórnym nacieczeniem pęcherza); angina pectoris; ren mobile (torsio); diabetes insipidus; ciała obce w pęcherzu; calculus urethrae; pyelitis chronica; phimosis (u dzieci); balanitis (u dzieci); oxaluria; colibacilluria; anteflexio uteri; hysteria; appendicitis abscedens; cystalgia (nadmierna pobudliwość pęcherza); nadużywanie kawy lub herbaty; peritonitis (zwłaszcza w obrębie miednicy); pyelitis, acuta; oxyuriasis; febris wolhyniana,- odczyny lękowe; tumor hypophysis cerebri; prolapsus uteri; prostatitis; claudicatio spinalis; proctitis acuta; ureteritis; efectus post coitum; phosphaturia; azoturia; przyjmowanie kantarydyny; porażenie słoneczne; dysmenorrhoea; diathesis urica.