BÓL W OKOLICY PĘPKA
Ileus acutus (intussusceptio; volvulus; odsznurowanie jelita wskutek zrostów lub zlepów; strangulatio herniae). Cechy. Ból sadowi się zwykle w śród-brzuszu, zwłaszcza w niedrożności jelita cienkiego, ale dokładne umiejscowienie nie ma realnego znaczenia. Istotne jest, aby pamiętać, iż we wczesnych okresach choroby brzuch nie jest wrażliwy na ucisk. W niedrożności jelita grubego zwykle już wcześnie spotyka się zlokalizowany ból. Ból ma charakter okresowej kolki. Ciągły ból budzi podejrzenie zagrażającej martwicy niedrożnego jelita, z dołączającym się zapaleniem otrzewnej, względnie przemawia za istnieniem niedrożności porażennej.
Ileus chronicus (przewlekła niedrożność jelit; carcinoma intestini, strangulatio, strictura; wklinowany kał). Cechy. Okresowo pojawia się tępy ból o charakterze kolki, często promieniujący do okolicy pępka. Te napady bólów przypominają bóle w ostrej niedrożności, ale są łagodniejsze oraz rozciągają się na okres miesięcy lub łat. Nasilenie objawów wykazuje zmienność oraz stopniowe narastanie. W końcu mogą dołączać się objawy ostrej niedrożności.
Przewlekłe zaburzenia jelitowe; widoczna perystaltyka oraz rozdęcie jelit; niekiedy wyczuwa się guz (wskutek okresowego skurczu jelita w obecności nowotworu lub mas kałowych); zaparcie lub biegunka; niedokrwistość, wyniszczenie, ogólny zły stan zdrowia; badanie kału (krew, zwłaszcza w raku); wziernikowanie esicy; badanie radiologiczne z wlewem kontrastowym.
Appendicitis acuta (ostre zapalenie wyrostka robaczkowego). Cechy. W większości przypadków ból początkowo promieniuje do nadbrzusza lub okolicy pępkowej, dopiero później lokalizuje się w prawym dole biodrowym.
Niekiedy pacjent odczuwa ból najpierw „w całym brzuchu", jednak częściej zdarza się to w przypadkach z przedziurawieniem.
Enterocolitis acuta (ostry nieżyt jelita cienkiego i grubego). Cechy. Ból
o charakterze kolki może ograniczać się do okolicy pępka.
Intoxicatio alimentafis (zatrucie pokarmowe oraz kolka pod wpływem substancji drażniących). Cechy. Zwykle występuje nagły, ostry ból o charakterze kolki w okolicy pępka, z ulgą po wymiotach lub biegunce.
Pożywienie budzące zastrzeżenia, zwłaszcza jeśli objawy chorobowe wystąpiły u wielu członków tej samej rodziny; ciepłota ciała normalna lub obniżona; wzmożona perystaltyka jelitowa; negatywny wynik badania fizycznego jamy brzusznej; z zasady szybkie wyzdrowienie.
Diverticulitis intestinalis acuta (ostre zapalenie uchyłka jelitowego). Cechy. Chorobę może poprzedzać ostry ból w jamie brzusznej, promieniujący początkowo do okolicy pępka lub dołka podsercowego. Objawy ściśle upodobniają się do objawów ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, ale w końcu sadowią się w lewym dole biodrowym.
Ruptura folliculi Graafi (pęknięcie pęcherzyka Graafa). Cechy. Nagle pojawia się na prawo lub na lewo od pępka ból często łagodny, ale niekiedy ostry o charakterze kolki; ból trwa od kilku sekund do niewielu minut.
Występowanie między 10 a 16 dniem cyklu miesiączkowego; niekiedy niewielka wrażliwość przy palpacji oraz napięcie powłok; bywa ból głowy, wymioty lub kurcze jelit z następowym niewielkim krwawieniem z dróg rodnych; obraz chorobowy może pozorować pękniętą ciążę pozamaciczną; nie ma ani gorączki, ani leukocytozy; szybkie samoistne wyzdrowienie.
Saturnismus chronicus (przewlekłe zatrucie ołowiem). Cechy. Zasadniczym lub nawet jedynym objawem tej choroby bywają napady ostrych bólów kurczowych, promieniujących do pępka. Ból może promieniować po całej jamie brzusznej i przekształcać się w rozlany.
Tabes dorsalis (wiąd rdzenia; ataxia locomotorica). Cechy. Jedyną skargą ze strony chorego bywa ból w zakresie jamy brzusznej, często promieniujący do okolicy pępka. Jednak w typowym przełomie żołądkowym spotyka się ból znacznie bardziej rozlany.
Ileitis terminalis (zapalenie końcowej części jelita krętego). Cechy. W ileitis chronica cicatrisans, w ileojejunitis diffusa lub w ileocolitis ból najczęściej umiejscawia się w okolicy pępka; ból ma charakter kurczów lub pulsowania
wzmaga się po upływie 1 do 2 godz. po jedzeniu; w czasie bólu pojawia się wypróżnienie, po którym ból niekiedy łagodnieje. W zaawansowanych przypadkach może występować rozlany ból wskutek wytworzenia przetok jelitowo--okrężniczych.
Gorączka, biegunka ; przy palpacji wyczuwa się opory w prawym kwadrancie lub w dolnej okolicy śródbrzusza,- przewlekłość; utrata wagi ciała; w końcowych okresach objawy niedrożności jelit oraz tworzenie przetok na zewnątrz; zmiany w obrazie radiologicznym.
Mniej częste przyczyny. Ulcus ventriculi; ulcus duodeni; cystis omenti; carcinoma omenti; enterocolitis chronica; cholelithiasis; aneurysma aortae abdominalis; embolia- arteriae mesentericae superioris; neurosis; cystis sebacea; epithelioma umbilici; eczema; intertrigo; cystis ductus omphalomesenteric!; spondylitis tuberculosa; carcinoma et sarcoma medullae spinalis; myelitis e compressione; oophoritis; tabes mesenterica; cystis mesenterica; adenitis mesenterica; ulcus gastrojejunalis post gastroenterostomiam; tumor medullae spinalis; peritonitis tuberculosa; diastasis recti; hernia umbilicalis; pancreatolithiasis; syndroma post resectionem ventriculi; tumores intestini tenuis benigna et maligna (ból kurczowy często po jedzeniu w dolnej okolicy nadbrzusza lub wokół pępka wskutek postępującego zmniejszenia światła jelita); tuberculosis intestinorum; lipodystrophia intestinalis (morbus Whipple — ból w okolicy pępka, biegunka, gorączka, stolce tłuszczowe, wyraźne chudnięcie, często zapalenie stawów); amyloidosis intestini tenuis; scleroderma; syndroma arteriae mesentericae superioris (dolna część nadbrzusza); diverticulitis duo-deni seu jejunoilei; guzy i inne uszkodzenia kątnicy z niedrożnością zastawki Bauhina; intestinum irritabile; carcinoma pancreatis; spondylitis; przekarmienie, zwłaszcza tłuszczem (bóle kurczowe w okolicy pępka, szczególnie po okresie głodzenia lub utraty wagi); thrombosis mesenterica; angina intermittens intestinalis (claudicatio intermittens intestinalis); pleuritis; colica renalis; volvulus coeci.