BARWNY RĄBEK NA DZIĄSŁACH
Niebieskie zabarwienie dziąseł jest charakterystyczną cechą rasową u Murzynów. Czarna obwódka może się pojawić na dziąsłach górników wskutek odkładania się cząsteczek węgla. Gąbczaste dziąsła są czerwone (p. omówienie następnego objawu).
Zatrucie ołowiem (ołowica; plumbismus; saturnismus). Cechy. Niebieskawy rąbek na dziąsłach jest cenną wskazówką diagnostyczną, ale nie występuje zawsze. Należy rozróżniać dwa typy rąbka: jeden, na granicy dziąseł i zębów jest na dziąsłach, ale nie w tkankach dziąseł, i daje się łatwo usunąć przez płukanie ust i mycie zębów; drugi jest tym znanym niebieskoczarnym rąbkiem na granicy dziąseł. Zabarwienie to nie jest ciągłe, gdyż rąbek składa się z zabarwionych brodawek dziąsłowych, tworzy więc linię przerywaną, gdy ogląda się go przez szkło powiększające. Rąbek może wystąpić w kilka dni po narażeniu na działanie trującego związku i zniknąć w kilka tygodni po ustaniu tego wpływu, bądź utrzymuje się przez wiele miesięcy. Prawie wszyscy pracownicy stykający się z ołowiem mają niebieski rąbek na dziąsłach, bez względu na to czy cierpią na ołowicę.
Dane dotyczące wykonywanego zawodu (malarze, hydraulicy, szklarze); napady kolki, z biegunką lub bez niej; porażenie ołowicze (opadanie dłoni); encefalopatia; miażdżyca tętnic; czasem mnogie zapalenie nerwów; zasadochłonne zwyrodnienie krwinek czerwonych (ziarnistości Grawitza); niedokrwistość (wyniszczenie ołowicze).
Ropotok zębodołowy (choroba Riggsa; pyorrhoea alveolaris). Cechy. W rozwiniętych postaciach dziąsła nabierają zabarwienia purpurowego i niebieskawego, lub też rzeczywisty brzeg dziąseł ma odcień ciemnej purpury, przypominając nieco rąbek w zatruciu ołowiem. We wcześniejszych okresach widuje się czasem małe purpurowoczarne ogniska tuż poniżej brzegu dziąseł; są one zależne od odkładania się kamienia ślinowego na zębach. Zmiana zabarwienia w okrasach rozwiniętej choroby jest spowodowana po prostu przekrwieniem.
Zatrucie bizmutem. Cechy. Stwierdza się sczernienie dziąseł, przypominające nieco zmiany ołowicze, ale o odcieniu głębszej czerni i o większym rozprzestrzenieniu. Dziąsła mogą być czarne jak węgiel od brzegów do połowy odległości od rowka policzkowego (sulcus buccalis); podobne sczernienie może wystąpić na języku, policzkach i w innych okolicach jamy ustnej i gardła.
W wywiadzie stosowanie pasty bizmutowej do zachyłków lub na powierzchnie ran; ślinotok; zapalenie jamy ustnej z obrzmieniem i ogniskami martwicy; ból i utrudnienie połykania; czasami wymioty, biegunka, białkomocz; zwykle wyzdrowienie po usunięciu opatrunku z rany.
Przewlekłe zatrucie miedzią. Cechy. Zielona obwódka na zębach tuż w miejscu ich wnikania w dziąsła.
Główne objawy. Występowanie u pracowników stykających się z miedzią lub brązem; zielonkawy odcień skóry i włosów; mdłości i objawy lekkiego nieżytu jelit; czasem miejscowe porażenia, niedokrwistość, drżenie, wyniszczenie, wykwity skórne.
Srebrzyca (argyria). Cechy. Najwcześniejszym objawem rozwijającego się przebarwienia jest zjawienie się ciemnoniebieskiego rąbka na brzegach dziąseł, bardzo przypominającego rąbek ołowiczy, ale nieco ciemniejszego.
Mniej częste przyczyny. Zatrucie rtęcią (niebieskawe); gnilec (purpurowe); zatrucie cynkiem (zielonkawe); zatrucie złotem (o odcieniu purpurowym).