TRZESZCZENIE
Fractura. Cechy. Występuje uczucie skrobania lub dźwięki otrzymane przez tarcie końców złamanych kości o siebie. Jest ono suche i szorstkie. W przypadku oddzielenia nasady kości, trzeszczenie jest miękkie lub wilgotne.
Trzeszczenie nie zawsze występuje, zwłaszcza brak go w złamaniu wklino-wanym lub rozdzieleniu obu fragmentów przez tkanki miękkie. Jeśli trzeszczenie występuje nad kością, jest ono często przekonywającym objawem złamania.
W wywiadzie — uraz; ból; utrata czynności; obrzmienie,-miejscowa tkliwość; wylew krwawy; skurcz mięśnia; zniekształcenie; nieprawidłowa ruchomość; badanie radiologiczne.
Złośliwy guz kości. Cechy. Kiedy guz nadżera pokrywającą go okostną, przy palpacji niekiedy wyczuwa się trzeszczenie lub jakby odgłos pękania skorupki jajka, przy jednoczesnym braku złamania.
Synovitis (chronica). Cechy. Trzeszczenie w zajętym stawie może być wyczuwalne i słyszalne. Niewielki ból przy poruszaniu; chełbotanie; ograniczenie ruchomości; zanik sąsiednich mięśni; bywa wyczuwalne przerostowe zniekształcenie krawędzi maziówki (zwłaszcza w stawach kolanowych); badanie radiologiczne.
Tendosynovitis (nadgarstek). Cechy. Stwierdza się wyraźnie wyczuwalne trzeszczenie ponad ścięgnami zginaczy, zwłaszcza kiedy pochewka ścięgna zawiera ciałka podobne do nasion melona.
Osteoarthritis. Cechy. Wyczuwa się jedwabiste trzeszczenie przy poruszaniu stawu, które można porównać do tarcia o siebie dwóch kawałków mocnej wstążki jedwabnej. Nierzadko spotyka się szorstkie trzeszczenia, zwłaszcza w stawach kolanowych. W pourazowym zapaleniu stawu zajęty staw zachowuje się podobnie.
Emphysema subcutaneum seu cellulare. Cechy. Występuje tu podskórne obrzmienie, które powiększa się i trzeszczy przy dotyku. Zwykle pojawia się ono w obrębie klatki piersiowej po urazie, np. w drążącym złamaniu żebra, a niekiedy na czole lub policzku w wyniku urazowego uszkodzenia zatoki czołowej lub szczękowej.
Oedema malignimi (emphysema gangraenosum). Cechy. Jest to szybko rozprzestrzeniający się obrzęk, do którego dołącza się rozciąganie tkanek przez guz i zgorzelinowe zapalenie tkanki łącznej. Pole zmienione przez odmę podskórną trzeszczy przy naciskaniu i jest otoczone strefą obrzęku brzeżnego, który jest pokryty pęcherzami wypełnionymi rzadką gnilną czerwonawą zawartością.
W wywiadzie lub obecnie — rana, zwykle kłuta; szybki rozwój wysokiej gorączki; bolesna i szybko szerząca się zgorzel; majaczenie; śpiączka; obecność Clostridium perfringens lub laseczek obrzęku złośliwego-obok innych drobnoustrojów; zejście śmiertelne.
Mniej częste przyczyny. Hydrocephalus (okolica potyliczna); craniotabes (okolica potyliczna w kile wrodzonej); rachitis; tumor gigantocellulare be-nignum.