Zmęczenie jest zjawiskiem fizjologicznym po dłuższym wysiłku fizycznym łub psychicznym i usposabia do wypoczynku i snu. Pojawia się po gwałtow­nych emocjach lub stanach napięcia. Nienaturalne zmęczenie jest bardzo czę­stą skargą także w nieobecności chorób organicznych, zakażeń lub zatruć, cho­ciaż te zwykle powodują osłabienie i łatwe męczenie się. Zmęczenie jest pod­miotowym uczuciem znużenia lub wyczerpania; należy je odróżnić od osła­bienia, które odnosi się do prawdziwego zmniejszenia energii ustroju lub siły mięśniowej. Nadużywanie kawy, alkoholu i tytoniu jest częstą przyczyną utrzymującego się zmęczenia. Biegunka szybko powoduje zmęczenie. Zmęcze­nie ma tło psychiczne w następujących stanach: Neurosis (nerwica). Cechy. Jest to najczęstsza przyczyna nienaturalnego znużenia; gdy objaw ten stanowi najbardziej zasadniczą skargę chorego, określa się je jako „stan znużenia". Pacjent może budzić się rano, czując się nie wypoczęty. Uczucie znużenia może zmniejszać się w porze przedpołudnio­wej lub utrzymywać się. Niekiedy może ono nie pojawiać się aż do późnych godzin dnia. Pacjent może użalać się, że jest „skonany", nie ma „życia" lub ambicji, „już ma tego dosyć" lub niczym się nie interesuje. Takie przypadki często uważano za wyraz przewlekłego wyczerpania nerwowego i neurastenii. „Wyczerpanie żołnierzy frontowych" jest postacią nerwicy. Bojażliwość lub nadwrażliwość; tło psychologiczne (upośle­dzenie dostosowania się itp.); niekiedy dolegliwości psychosomatyczne; wy­kluczenie chorób organicznych. Depresje psychiczne. Cechy. Występuje utrzymujące się znużenie. Przygnębienie; apatia; ból głowy; brak apetytu; bezsen­ność; brak libido lub impotencja; skłonność do samobójstwa. Asthenia neurocirculatoria (zespół wysiłkowy; serce żołnierskie). Cechy. Pacjent nuży się przy najlżejszym wysiłku. Główne objawy. Duszność, ból w okolicy przedsercowej i kołatanie serca przy niewielkim wysiłku; częstoskurcz; zawroty głowy; omdlewanie; chwiejność nerwowa.