Jeśli występuje zanik dotkniętej połowy języka, zmiana jest umiejscowiona w jądrze lub poniżej, jeśli zaniku nie ma, uszkodzenie leży w korze lub ponad jądrem. W obwodowym porażeniu nerwu twarzowego język wydaje się zba­czać ku jednej stronie, ale wnikliwe badanie wykrywa, że tak nie jest, a rze­kome zbaczanie zależy od asymetrii twarzy. Porażenie połowicze (hemiplegia). Cechy. Wysunięty język zbacza ku stro­nie porażonej, ponieważ język ulega raczej wyciągnięciu niż wypchnięciu pod działaniem mięśnia bródkowo-gnykowo-językowego, którego przyczep kostny znajduje się poza spojeniem żuchwy; osłabienie mięśnia po stronie porażonej sprawia, że przeciwległy mięsień działa silniej. Nie dochodzi do zaniku, ponieważ zmiana jest zwykle usadowiona w torebce wewnętrznej, a więc ponad jądrem nerwu podjęzykowego. Ruchy języka z boku na bok w jamie ustnej są nie upośledzone, ale może być utrudnione wymawianie spółgłosek językowych. Jamistość rdzenia (syringomyelia). Cechy. Czasem zajęciu ulega jedno jądro nerwu podjęzykowego z następowym porażeniem i zanikiem jednej połowy języka, co przy próbie wysuwania języka staje się przyczyną jego zbaczania ku stronie porażonej. Mniej częste przyczyny. Tętniak w okolicy podstawy mózgu; tętniak tętnicy kręgowej; centralne porażenie nerwu twarzowego; połowicze zapalenie języka; guz mózgu; guz szyjnego odcinka rdzenia; rana szyi; próchnica kręgu szczy­towego, złamanie kręgu szczytowego; przemieszczenie kręgu szczytowego; zapalenie nerwu podjęzykowego w następstwie zmian w uchu środkowym lub w gardle; błonicze zapalenie nerwu podjęzykowego; alkoholowe zapalenie nerwu podjęzykowego; zapalenie nerwu podjęzykowego w przebiegu chorób zakaźnych; polioencephalitis; wiąd rdzenia; polysclerosis; zatkanie przyśrod-kowych gałązek tętnicy kręgowej; zakrzep tylno-dolnej tętnicy móżdżkowej; nerwiak nerwu podjęzykowego (bardzo rzadki); skurcz histeryczny; porażenie połowicze językowo-krtaniowo-łopatkowo-gardłowe.