We wszystkich niemal naszych przypadkach późnego zatrucia ciążo­wego zaznaczone było przesunięcie chloru z osocza do krwinek. Na ogół przemieszczenia te wahały się raczej w granicach prawidłowych zawar­tości chloru we krwi całkowitej; jeśli zaś w poszczególnych przypadkach następowało zatrzymanie chloru we krwi, to także raczej kosztem krwi­nek niż osocza (wskaźnik chlorowy był na górnej granicy lub wyższy od normalnego). Tak np. u chorej P. A. (łagodna postać zatrucia ciążowego) zawartość chloru w krwinkach wynosiła 237 mg°/i (norma 140—170 mg*/o), w osoczu 398 mg°/» (norma 340—360 mg%>), we krwi całkowitej 324 mgo/o (norma 270—290 mgVo), wskaźnik chlo­rowy 0,6 (norma 0,5—0,55). U chorej Cz. M., ciąża bliźniacza, ciężka postać zatrucia ciążowego, poziom chloru w krwinkach 217 mg%», w osoczu 355 mg*/o, we krwi całkowitej 291 mg°/o, wskaź­nik 0,65. U chorej Ad. St. (łagodna postać zatrucia ciążowego) poziom chloru w krwinkach wynosił 224 mg°/o, w osoczu — 348 mg°/o, we krwi całkowitej — 303 mg°/o, współ­czynnik 0,64. Po porodzie poziom chloru w krwinkach wynosił 176 mg°/o, w osoczu 313 mg%>, we krwi 286 mg°/o, wskaźnik 0,5. U chorej Kr. B. (ciężka postać zatrucia ciążowego, cięcie cesarskie) przed operacją poziom chloru w krwinkach wynosił 192 mg°/o, w osoczu 324 mg°/o, we krwi całkowi­tej 275 mg°/o, wskaźnik chlorowy 0,59. 3 tygodnie po operacji zawartość chloru w krwinkach 174 mg°/o, w osoczu 348 m^/o, we krwi całkowitej 284 mg"Vo, wskaź­nik — 0,5. U chorej Ar. J. (ciąża bliźniacza, łagodna postać zatrucia) poziom chloru w krwin­kach wynosił 181 mg%>, w osoczu 307 mg°/o, we krwi całkowitej 252 mg°/o, wskaź­nik — 0,59. U chorej D. B. (rzucawka i stany zapalne nerek) były natomiast wartości prawi­dłowe, poziom chloru w krwinkach 170 mg%>, w osoczu 340 mg%>, we krwi całkowitej 282 mg°/o, wskaźnik 0,5. W przypadku W. R. (zatrucie ciążowe, nadciśnienie złośliwe; 3 ciąża, w 3 mie­siącu; przed 8 miesiącami ciąża z rzucawką porodową, stan ogólny ciężki, wyłyżecz-kowanie; po 3 tygodniach obrzęk płuc — dokładniejszy opis p. niżej) zachowanie się chloremii było zupełnie odmienne; poziom chloru w krwinkach wynosił 176 mg°/o, w osoczu 380 mg°/o, we krwi 302 mg°/o, wskaźnik 0,46; a więc w tym przypadku była wyraźna hiperchloremia kosztem zatrzymania chloru w osoczu i obniżenia współ­czynnika. W piśmiennictwie nie znalazłem danych dotyczących zachowania się chloremii w późnym zatruciu ciążowym. Z naszych nielicznych jeszcze spostrzeżeń wynika więc, że zaburzenia gospodarki chlorowej w tych przypadkach są dość wyraźne i polegają na zatrzymywaniu, ewentualnie przesunięciu jonu chlorowego do krwinek czerwonych, a więc zapewne i do tkanek, oraz na wzroście wartości wskaź­nika chlorowego. Zieliński stwierdził podobne zachowanie się jonu sodo­wego w eklampsji i preeklampsji. Zmiany te nie są bezpośrednio zależne od ciężkości stanu chorobowego ani od poziomu nadciśnienia, nie towarzyszą im objawy zatrzymania mocznika we krwi lub uszkodzenia wątroby, cofają się one zazwyczaj rów­nocześnie z innymi objawami zatrucia wkrótce po porodzie, o ile nie ma powikłań ze strony nerek, jak zapalenie kłębków albo nadciśnienie zło­śliwe. Nieprawidłowości gospodarki chlorowej są związane prawdopo­dobnie z wspomnianymi już wyżej zaburzeniami hormonalnymi, w któ­rych mineralokortykoidy odgrywają doniosłą rolę. Wydaje się więc, że późne zatrucie ciążowe wywołuje pewne charakte­rystyczne zmiany i przesunięcia biochemiczne w ustroju, które różnią się od zmian biochemicznych w pokrewnych stanach chorobowych, jak cho­roba nadciśnieniowa i zapalenie kłębków nerkowych, i które powodują przesunięcia równowagi białkowej osocza w kierunku hiperglobulinemii, zwłaszcza alfa (czasami i beta), z obniżeniem współczynnika A/G oraz równowagi chlorowej w kierunku hiperchloremii komórkowej, z po­większeniem wskaźnika chlorowego. Oczywiście, że zagadnienia te wy­magają dalszych badań dotyczących gospodarki białkowej, jonowej i hor­monalnej. Uszkodzenie czynności nerek, wyrażające się obniżonym współczynni­kiem oczyszczania mocznika, polega prawdopodobnie na zmniejszeniu filtracji kłębkowej. Przemawia za tym współczynnik oczyszczania kreaty­niny endogenicznej, który był również wyraźnie obniżony. Nie mogliśmy natomiast stwierdzić uszkodzenia wątroby u naszych cho-. rych, a poziom bilirubiny w surowicy oraz próba kadmowa i tymolowa były prawidłowe. W niektórych tylko przypadkach otrzymaliśmy dodatni wynik próby Takaty-Ary, co świadczy prawdopodobnie tylko o ogólnych przesunięciach równowagi białkowej, a nie o uszkodzeniu wątroby.