Reklama
A A A

WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE JĄDRA

Komórki śródmiąższowe i wy­dzielany przez nie hormon występują już około połowy życia płodowego; następnie pod koniec życia płodowego zanikają i zjawiają się ponownie dopiero w początkach okresu dojrzewania płciowego. U starych mężczyzn czasem występują one stosunkowo liczniej niż u młodych. Tkanka śródmiąższowa stanowi około 34% całej masy jądra, przy czym na komórki śródmiąższowe przypada 8 do 28%. W jądrach położonych w jamie brzusznej czy w kanale pachwinowym (wnętrostwo) nie wytwarzają się plemniki, natomiast komórki. śródmiąższowe rozwijają się normalnie. Komórki śródmiąższowe wytwarzają męski hormon płciowy tzw. androgen. Jest to hormon, który wpływa na rozwój i kształtowanie pierwotnych oraz wtórnych cech płciowych i jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju oraz czynności takich gruczołów, jak kro­kowy czy pęcherzyki nasienne. U wczesnych trzebieńców części płciowe zewnętrzne oraz wtórne cechy płciowe ulegają znacznym zmianom nie osiągając pełnego rozwoju; kastracja wykonana w późniejszym wieku prowadzi do częściowego uwstecznienia narządów płciowych. Skutki trzebienia są najlepiej znane u zwierząt domowych. Wczesna kastracja wywołuje nadmierne wzrastanie kończyn dolnych, ponieważ jeden z czynników regulujących wzrastanie został usunięty; owłosienie, o ile należy do wtórnych cech płciowych (włosy brody, pachy itd.), nie występuje lub jest bardzo słabo rozwinięte. Krtań pozostaje mała, głos wysoki. U wytrzebionych kobiet gruczoły sutkowe nic rozwijają się dalej a miednica zachowuje typ niezróżnicowany; Rozwój tkanki tłuszczowej wzmaga się i rozmieszczenie jej przyjmuje u mężczyzny typ zbliżony do kobiecego. Znacznie dalej posunięte przekształcenie niż przez kastrację osiąga się u zwierząt przeszczepieniem gruczołów płciowych, zastępując gruczoły jednej płci gruczołami drugiej. Jeżeli w doświadczeniu na zwierzętach wytrzebionym samcom wszczepimy jajnik, to przyjmują one wygląd żeński; oprócz owłosienia zwłaszcza gruczoły sutkowe rozwijają się w kierunku żeńskim i wydzielają mleko. Samce takie feminizują się. Jądro jako gruczoł dokrewny jest we współzależności z układem pozostałych gru­czołów o wewnętrznym wydzielaniu. Ten wzajemny stosunek występuje najwyraźniej między gruczołem płciowym a przysadką mózgową. Usunięcie u szczura przysadki mózgowej prowadzi do zaniku jąder. Jeżeli zaś jądra zostaną usunięte, wówczas brak jest czynnika, który by hamował działanie hormonu przysadki pobudzającego wzrastanie. U trzebieńców występują zmiany w przysadce (przerost komórek zasadochłonnych). Hormon jądra ze swej strony reguluje wytwarzanie się hormonu gonadotropowego przedniego płata przysadki mózgowej. Również nadnercza mają wpływ na jądra.