Jajnik (ouarium) narząd parzysty, o zabarwieniu czerwonawoszarym, u kobiety dorosłej położony jest wewnątrzotrzewnowo w miednicy małej obustronnie ku tyłowi od więzadła szerokiego macicy. Jest on kształtu migdałowatego; odróżniamy: po­wierzchnię wolną, przyśrodkową (facies medialis) oraz- powierzchnię boczną (facies łateralis), przylegającą do dołka jajnikowego (fossa ovańca) położonego w kącie podziału naczyń biodrowych wspólnych; koniec górny, jajowodowy (extremttas tubaria) i dolny, maciczny (exlremitas uterina); brzeg tylny, wolny (margo liber) i przedni, krezkowy (margo mesovaricus) ponieważ przytwierdzony jest do krezki jajnika (mesovarium), krótkiego uwypuklenia blaszki tylnej więzadła szerokiego macicy. Brzeg krezkowy tworzy równo­cześnie wnękę jajnika (hilus ouarii), miejsce wejścia oraz wyjścia naczyń i nerwów. Choć położenie jajnika jest bardzo zmienne, jednak w zasadzie w pionowej postawie ciała długa oś jest zbliżona do pionu kierując się z góry ku dołowi, nieco z boku ku przy-środkowi i nieco z tyłu do przodu. Z brzegu bocznego macicy tuż poniżej jajowodu do końca macicznego jajnika biegnie więzadło właściwe jajnika (lig. ovarii profirium), zaś z wchodu miednicy w okolicy tętnicy biodrowej wspólnej do końca jajowodowego jajnika kieruje się więzadło wieszadłowe jajnika (lig. suspensorium ooarii). W jajniku kobiety płciowo dojrzałej odróżniamy bardziej zagęszczoną korę (cortex) oraz luźno zbudowany i obficie unaczyniony rdzeń (medulla). Kora otoczona jest nabłonkiem płciowym, odpowiednikiem nabłonka otrzewnej, pod którym leży cienka błona biaława (tunica albuginea). W łącznotkankowym podścielisku jajnika (stroma ovarii) w obrębie kory znajdują się komórki jajowe w różnych stadiach dojrze­wania. Najbardziej obwodowo leżą pęcherzyki jajnikowe pierwotne (follicul ovarici primarii) składające się z komórki jajowej i obejmującego ją wieńca komórek pęcherzykowych wytwarzających nabłonek pęcherzykowy. Głębiej znajdują się większe pęcherzyki jajnikowe wtórne albo wzrastające i wreszcie najbardziej rozwinięte, i największe pęcherzyki jajnikowe dojrzewające albo pęcherzyki trzeciego okresu rozwoju (folliculi oiarici uesiculosi) dawniej zwane pęcherzykami Graafa; one guzkowato wypuklają powierzchnię jajnika. Pęcherzyki dojrzewające, wielkość których dochodzi do 1,5—2,5 cm w średnicy są właściwym miejscem dojrzewania komórki jajowej; są one objęte osłonką pęcherzyka (theca folliculi) składającą się z mocniej­szej włóknistej błony zewnętrznej (tunica externa) oraz bardziej wiotkiej, obficie unaczynionej błony wewnętrznej (tunica interna). Pod osłonką pęcherzyka leży warstwa ziarnista (stratum granulosum); wytwarza ona wzgórek jajonośny (cumulus odphorus) wpuklony nieco do wewnątrz pęcherzyka; w nim leży komórka jajowa. Komórki nabłonka pęche­rzykowego wytwarzają ciecz ; wypełnia ona jamę albo komorę pęche­rzyka. Warstwa komórek wałeczkowa tych w bezpośrednim otoczeniu komórki jajowej tzw. osłonka promienista wytwarza bezpostaciową otoczkę przezro­czystą (zona pellucida) obejmującą jajo. W końcu pierwszej połowy cyklu jajnikowego (trwającego 28 dni) pęcherzyk dojrzały pęka na obwodzie jajnika i wydala komórkę jajową; proces ten nazywamy jajeczkowaniem albo owulacją. Pozostały pęcherzyk zdobywa nową czynność. W ciągu około 10 dni, w drugiej połowie cyklu jajnikowego wydziela on hormon, który przygotowuje błonę śluzową macicy do przyjęcia zapłodnio­nej komórki jajowej; w tym czasie pęcherzyk ma nazwę ciałka żółtego (corpus luteum). Wyróżniamy ciałko żółte menstruacyjne i ciążowe: pierwsze po zaprzestaniu wydzie­lania zanika w ciągu paru tygodni, drugie utrzymuje się 5 do 6 miesięcy. Liczne pęche­rzyki nie dojrzewają i giną — mówimy o zaniku pęcherzyków. Przedni płat przysadki mózgowej jednym swym hormonem gonadotropowym powoduje powiększanie i doj­rzewanie pęcherzyka, drugim — hormonem luteinizującym — wytwarzanie ciałka żółtego.