Płuca są narządem wydrążonym z drzewiasto rozgałęzionym światłem, przy czym tchawica stanowiłaby pień drzewa a oba płuca jego korony. Na szczególną uwagę zasłu­guje, że ściany tych wydrążonych przestrzeni, które tworzą płuca, są umocowane prawie wyłącznie w jednym tylko miejscu w obrębie tchawicy (przy krtani) i utrzymywane w stanie napięcia siłami działającymi od wewnątrz — ciśnieniem powietrza w drogach oddechowych i ciśnieniem krwi w naczyniach krwionośnych płuca. Zewnętrzne ciśnienie powietrza wielkości jednej atmosfery (około 1 kg/cm2) działa z jednej strony z zewnątrz na tułów, z drugiej przez szparę ustną lub nozdrza przednie, przez krtań i tchawicę na powierzchnię wewnętrzną płuca. Ponieważ wło­sowata jama opłucnej nie zawiera powietrza a tylko niewielką ilość płynu surowiczego, ciśnienie powietrza działające od wewnątrz i od zewnątrz przyciska płuco i ścianę klatki piersiowej (opłucną płucną i opłucną ścienną) do siebie, tak że we włosowatej jamie opłucnej panować by musiało to samo ciśnienie, gdyby w ciągu rozwoju nie powstało sprężyste napięcie płuc i sprężyste napięcie klatki piersiowej skierowane w przeciwnych do siebie kierunkach; napięcia te przeciwdziałając zewnętrznemu ciśnieniu wywołują w jamie opłucnej ciśnienie ujemne, mniejsze od atmosferycznego. Ciśnienie to podczas wydechu wynosi około 5, podczas wdechu około 30 mm Hg. Sprężyste napięcie czyli pociąganie płucne, które ma działanie ssące na ścianę wewnętrzną klatki piersiowej powstaje w ciągu rozwoju płodowego i po uro­dzeniu wskutek tego, że klatka piersiowa szybciej wzrasta od płuca; poza tym umo­cowanie krtani do czaszki (przez kość gnykową) i uniesienie głowy wywołują pocią­ganie tchawicy, które również wpływa na powstanie sprężystego napięcia płucnego. O sprężystym napięciu płucnym przekonać się możemy, kiedy, przedziurawiając ścianę klatki piersiowej, wprowadzamy powietrze do szczeliny jamy opłucnej. Wtenczas płuco dąży do swego sprężystego położenia równowagi, ono wsysa powietrze przez otwór, kurczy się, zapada i przylega do wnęki. Jama opłucnej wypełniona jest teraz powietrzem, mówimy o odmie opłucnej (pneumothorax). Płuco zapadnięte nie bierze udziału w ruchach oddechowych; dlatego też założenie odmy opłucnej wykonywane bywa leczniczo w celu unieruchomienia płuca. Płuco zapadnięte ma na zwłokach mniej więcej 1/s swej pierwotnej wielkości; u osoby żywej płuco przeważnie nie zapada się tak silnie jak na zwłokach. Po zapadnięciu się płuco zawiera jeszcze pewną mi­ opłucna ścienna nimalną ilość powietrza ponieważ sztywne oskrzela nie dopuszczają do całkowitego odpowietrzenia pęcherzyków położonych między nimi. Jeszcze u noworodka płuco się nie zapada przy otwartej jamie opłucnej; dopiero po pierwszym wdechu klatka piersiowa przyjmuje to charakterystyczne, uniesione, wdechowe położenie. Po zamknięciu się otworu w ścianie klatki piersiowej płuco znowu wkrótce przylega do niej, częściowo wskutek zresorbowania się powietrza w jamie opłucnej. U chorych na gruźlicę, u których lekarz zakłada odmę dla celów leczniczych, należy od czasu do czasu na nowo do­prowadzać powietrze (dopełniać odmę). Cały układ od czaszki przez kość gnykową, krtań, tchawicę i oskrzela aż do łączno-tkankowych przegród wewnątrz płuca znajduje się pod działaniem sprężystego na­pięcia, które, jak już wspomniano, obniża ciśnienie w jamie opłucnej. Ściana klatki piersiowej wytwarza sprężyste pociąganie tej samej wielkości w kierunku przeciwnym. Podobnie jak ciśnienie powietrza z siłą jednej atmosfery poprzez tchawicę działa od wewnątrz na całą powierzchnię płuca, również sprężyste pociąganie działa na całą powierzchnię płuca tylko w odwrotnym kierunku. Pociąganie to, które dąży do kurczenia się płuca, działa również na śródpiersie, zwłaszcza na narządy wydrążone, które się w nim znajdują. Ono wpływa na utrzymanie się otwartego światła w przed­sionkach serca w czasie ich rozkurczu, jak również na zachowanie się światła w części piersiowej przełyku. Szczególne znaczenie ma pociąganie płucne dla żył i naczyń chłonnych w jamie klatki piersiowej. Również w kierunku ku dołowi i ku górze działa pociąganie płucne. Kii dołowi poprzez przeponę wpływa ono na górną część jamy brzusznej obniżając w niej ciśnienie atmosferyczne. Ku górze działanie to występuje w okolicy szczytu płuca między mięśniami pochyłymi; w przestrzeni tej ma ono szcze­gólne znaczenie dla żył i dla ujścia wielkich naczyń limfatycznych. Wielkość napięcia zależnie od wdechu i wydechu wynosi 65—400 g/cm.3 Jeżeli światło tchawicy wynosi mniej więcej 3 cm2, to jej sprężyste napięcie podłużne wynosiłoby 3 x (65—400) = 200—1200 g (Hayek). To samo obliczenie da się zastosować do każdego słupa tkanki płucnej.