Nerka jest narządem parzystym, leżącym pozaotrzewnowo w górnej części jamy brzusznej na jej tylnej ścianie po obu stronach kręgosłupa, na wysokości Thi2—Li—L2, na mięśniach: poprzecznym brzucha, czwo­robocznym lędźwi i lędźwiowo-udowym. Prawa nerka jest położona nieco wyżej od lewej. Kształtem nerka przypomina fasolę, w której wcięciu zwróconym do kręgosłupa znajduje się wnęka z naczyniami i nerwami zaopatrującymi ten narząd (tętnica i żyła nerkowa, gałązki nerkowe ukła­du nerwowego — roślinnego). „Wnęka wiedzie do zatoki nerkowej (sinus renalis), w której mieści się miedniczka nerkowa (pelvis renalis) z kieli­chami (cálices), naczyniami, nerwami i tkanką tłuszczową, wypełniającą przestrzeń między nimi" (Orłowski). Na wewnętrznej powierzchni zatoki nerkowej widoczne są stożkowate wzniesienia — brodawki nerkowe, zaokrąglone i zaopatrzone na szczycie w małe, widoczne przez lupę otwor­ki, które tworzą tzw. lamina cribrosa: są to ujścia kanalików lub cewek brodawkowych, do których otwierają się cewki zbiorcze kanalików ner­kowych (p. niżej). Odprowadzają one mocz kanalikowy do kielichów ner­kowych i wraz z miedniczka nerkową stanowią pierwszy górny odcinek dróg moczowych wyprowadzających. Nerka jest pokryta cienką, na wpół przezroczystą, ale dość mocną bło­ną — torebką włóknistą (capsula fibrosa). Z nerką torebka ta jest połą­czona delikatnymi pasemkami łącznotkankowymi, toteż w warunkach prawidłowych można ją łatwo ściągnąć. Dokoła torebki włóknistej znaj­duje się łącznotkankowa otoczka — powięź nerkowa (fascia renalis), łączą­ca się bezpośrednio z sąsiednimi mięśniami i z więzadłami kręgosłupa. Wolną przestrzeń między torebką włóknistą a powięzią wypełnia mniej lub bardziej obfita tkanka tłuszczowa, która tworzy torebkę tłuszczową nerki (capsula adiposa renis). Przez nią przechodzą liczne pasemka łączno-tkankowe, łączące powięź z torebką włóknistą, na których nerka jest jak­by zawieszona. Dlatego też nawet w warunkach prawidłowych nerka wykazuje pewien stopień ruchomości w obrębie nieruchomo zawieszonej powięzi. W niektórych stanach chorobowych ruchomość ta może się znacznie powiększać. Wówczas nerka ulega przemieszczeniom w jamie brzusznej — powstaje tzw. nerka ruchoma — ren mobile (jeżeli prze­mieszczenie jej nie przekracza 3—5 cm), lub też następuje jej opadnięcie (ptosis) z rozluźnieniem całego aparatu zawieszenia i znacznym przesunię­ciem nerki ku dołowi. Na przekroju czołowym miąższ nerki składa się z wyraźnie różniących się swym zabarwieniem części — z warstwy położonej zewnętrznie — istoty korowej (substantia corticalis) i z warstwy wewnętrznej — istoty rdzeniowej (substantia medullaris). Zewnętrznie położona kora, o zabarwieniu bladawo-żółtawo-czerwona-wym, ma powierzchnię niejednolitą. Widoczne są promieniście przebiega­jące pasemka, stanowiące jakby przedłużenie piramid Malpighiego z rdze­nia, nazwane promieniami rdzeniowymi Ferreina (processus medulläres Ferreini); dochodzą one do zewnętrznej powierzchni nerki. Między nimi widoczna jest drobnoziarnista substancja, w której przy dobrym oświetle­niu można odróżnić liczne czerwonawe punkcikowate twory, nazywane kłębkami nerkowymi Malpighiego. Warstwę wewnętrzną nerki stanowi istota rdzeniowa. Jest ona barwy żółtaworóżowawej, nieco bledsza i mniej spoista od kory, składa się z 8—12 odcinków o kształcie zbliżonym do trójkątów, które podstawą zwrócone są do zewnętrznej powierzchni nerki, a zaokrąglonymi wierzchołkami sięgają do oddzielnych kielichów leżących w zatoce nerkowej. Te trójkątne segmenty — to płaszczyzny przecięcia stożkowatych tworów, czyli piramid Malpighiego, a wierzchoł­ki ich — to wspomniane wyżej brodawki nerkowe. Podobnie jak pasemko wate promieniste przedłużenia piramid Malpi­ghiego przenikają z rdzenia do kory tworząc promienie Ferreina, tak i istota korowa wnika do istoty rdzeniowej w postaci tzw. słupów Berti-niego. Należy przyjąć, iż nerka składa się z kilku odcinków — zrazów, któ­rym odpowiadają poszczególne piramidy Malpighiego razem z przynależ­ną im warstwą istoty korowej (Delafontaine). Piramidy dzielą się na zra­ziki odpowiadające poszczególnym promieniom Ferreina (z otaczającą je warstwą istoty korowej). Zraziki składają się z wiązki kanalików, czyli cewek moczowych uchodzących do jednej większej, przebiegającej piono­wo cewki zbiorczej (canaliculus uriniferus rectus Bellinianis), która sta­nowi jakby oś zrazika i biegnie w obrębie piramidy nerkowej z powrotem do rdzenia. Tutaj cewki zbiorcze łączą się w cewki coraz szersze. Ostatecz­nie powstaje około 30 cewek wyprowadzających. Są to kanaliki albo cew­ki brodawkowe (ductus papilläres), których ujścia znajdując się na szczy­cie brodawek nerkowych otwierają się do kielichów. Budowa zrazikowa nerek zaznacza się wyraźnie u płodu, a zanika w późniejszym życiu. Stwierdza się ją u niektórych ssaków. Czasem budowa zrazikowa utrzy­muje się u dorosłych osobników jako nieprawidłowość rozwojowa -— tzw. nerka płatowa (ren lobatum). Histologiczna budowa nerek jest bar­dzo złożona. Nerka składa się z oddzielnych, podobnych do siebie pod względem strukturalnym i czynnościowym jednostek, tak zwanych nefro-nów, których liczba w każdej nerce dochodzi do 1 miliona.