ZMIANY SKÓRNE PALCÓW
Wykwity skórne powierzchni dłoniowych palców nie przedstawiają żadnych specjalnie charakterystycznych odmian i są zwykle jedynie wynikiem rozszerzenia się podobnych zmian dłoni; to samo odnosi się do grzbietowych powierzchni rąk i palców. Opuszki palców są jednak okolicą o pewnym specjalnym znaczeniu dermatologicznym. Z tego powodu pod „mniej częste przyczyny" zebrano grupę zmian skóry palców, stosownie do pierwotnego charakteru powstających uszkodzeń. Bardziej szczegółowe opisy tych schorzeń dermatologicznych przeważnie można znaleźć w rozdziałach wskazanych wyżej w podtytule.
Sclerosis initialis. Cechy. Zmiana ta nie jest typowa. Jest ona zwykle umiejscowiona obok paznokcia lub przy jego podstawie i wywołuje powiększenie opuszki palca, powodując powstanie twardego, podłużnego guza, którego powierzchnia jest zaczerwieniona, pokryta w okolicy podstawy łuskami, a czasem na brzegu paznokcia wydala niewielką ilość treści.
Występowanie zwykle u lekarzy lub pielęgniarek; szybki rozwój; powiększenie gruczołów nadbloczkowych; czas trwania 2V2 mies. lub dłużej; obecność krętków; pojawienie się wtórnej wysypki; dodatni odczyn serologiczny.
Eczema (okołopaznokciowa). Cechy. Wyprysk może być ograniczony do końców palców w okolicy paznokciowej, będąc właściwie zapaleniem skóry na tle porażenia. Skóra na grzbiecie palców jest zgrubiała, czerwona oraz sączy, czasem się łuszczy, a niekiedy jest bolesna. Zrogowaciały naskórek jest zniszczony lub popękany. Odmienna postać atakuje zakończenia palców rąk i stóp. Stwierdza się znaczne nadmierne rogowacenie na grzbiecie palców, opuszkach oraz pod wolnym brzegiem paznokci, przy czym skóra jest zgrubiała, woskowa, popękana i bolesna. Postać ta jest symetryczną keratodermią powikłaną wypryskiem. Trzecia odmiana jest częścią uogólnionego wyprysku.
W wywiadzie — podrażnienie; przebieg przewlekły, swędzenie.
Verrucae (brodawki). Cechy. Brodawki są częste na grzbiecie palców, a gdy się umiejscawiają w okolicy paznokcia, mają tendencję do jego podkopywania, stając się szczególnie dokuczliwe.
Sclerodermia (sclerodactylia). Cechy. Palce są zajęte symetrycznie, stają się zniekształcone, skrócone i zanikłe. Skóra grubieje, przyjmuje woskowe zabarwienie, a czasem ulega przebarwieniu. Mogą pojawić się liczne guzki wapniowe, a w pewnych przypadkach mogą powstać pęcherze i owrzodzenia ze zniekształceniami zakończeń palców i paznokci.
Przebieg przewlekły z pogorszeniami w okresie zimy. . Tuberculosis verrucosa (tuberculosis verrucosa cutis). Cechy. Brodawka anatomów (verruca necrogenica), która wytwarza się wskutek infekcji powstającej podczas autopsji lub przy pracy z mięsem zakażonym gruźlicą, jest zwvkle pojedynczą hiperkeratotyczną, matowoczerwoną zmianą na grzbiecie palca lub dłoni, która utrzymuje się w postaci nieszkodliwej i niewyraźnej powoli wzrastając; czasem jednak może być ona połączona z gruźliczym zapaleniem dróg czy węzłów chłonnych lub powikłana innymi poważnymi stanami, jak róża, uogólniona gruźlica lub zgorzel. Niekiedy narośl brodawkowa rozszerza się, tworząc duże wykwity. Mogą być one oddzielone od siebie sączącymi lub ropiejącymi polami, lecz same nigdy nie ulegają owrzodzeniu i rzadko goją się samoistnie. Toczeń okołopaznokciowy zwykle jest mylony z przewlekłym wypryskiem. Paznokieć wygląda jakby uniesiony zgrubiałymi grzybowatymi wyroślami, przy ucisku jest bolesny i wydala płynną treść. Wokół brzegów mogą być widoczne pod szkłem powiększającym żółtawe guzki. Ta postać schorzenia jest przypuszczalnie reakcją osoby o wysokiej odporności na zewnętrzne zakażenie.
Często schorzenie zawodowe; przebieg przewlekły; biopsja.
Dermatitis ex irritatione (mechaniczne, chemiczne, termiczne, promienie rentgenowskie, słoneczne itd.). Cechy. Skóra rąk jest często narażona na różnego rodzaju podrażnienia, które wahają się od łagodnego rumienią do ciężkiego ostrego zapalenia skóry lub przewlekłego wyprysku. Troskliwa analiza etiologii często wystarcza dla ustalenia rozpoznania. Erythema-pernio lub perniosis są jedną z najczęstszych postaci.
W wywiadzie — miejscowe podrażnienie; powrót do stanu normalnego po usunięciu przyczyny.
Mniej częste przyczyny. Zmiany rumieniowe (congelatio, erythema-pernio, Urticaria, erythema multiforme, lupus erythematodes disseminatus); zmianv grudkowe (granuloma annulare, angiokeratoma, liehen planus, keratosis pilaris, guzki dojarzy); zmiany pęcherzykowe (dyshidrosis, Scabies, dermalophytosis, exanthema dermatophyticum, pernio); zmiany pęcherzowe (epidermolysis bullosa, scabies, congelatio, syringomyelia, lepra); zmiany krostowate (scabies, furunculus, panaritium, impetigo contagiosa, exanthema pustulosum syphiliticum); zmiany łusko wate (psoriasis, ichthyosis, lichen planus, syphilis, tuberculosis verrucosa); zmiany owrzodzeniowe (epithelioma, syndroma Raynaudi et morbus Raynaudi, syphilis, sclerodactylia, wrzód termiczny, wrzód popromienny, lepra, lupus erythematodes et vulgaris, owrzodzenia troficzne, gan-graena diabetica, torbiele pourazowe na powierzchni dłoniowej); xanthoma tuberosum; calcinosis circumscripta; porokeratosis.