Eczema. Cechy. Ręce są najczęściej umiejscowieniem wyprysku. Może on przebiegać pod każdą postacią, lecz najczęściej posiada tendencję do przy­bierania postaci eczema squamosum. Stwierdza się dwie charakterystyczne cechy: łuszczenie się i stwardnienie, jak również często obecność sączą­cych pól. Intensywne swędzenie; odporność na leczenie. Verrucae (brodawki). Cechy. Brodawki zwykle (verruca vulgaris) przeważnie występują na rękach i palcach u dzieci. Brodawka składa się ze zbitego, od­graniczonego od otoczenia grudkowatego wzniesienia, o wielkości wahającej się od ziarenka prosa do ziarna grochu. Powierzchnia jej jest zrogowaciała i nieregularna, a między jej nierównościami czasem widuje się czarne plamki (tzw. ziarenka). Scabies (świerzb). Cechy. Pierwszym objawem jest uczucie swędzenia, umiejscowione zwykle na grzbietowej powierzchni ręki i między palcami. W dobrze wykształconych przypadkach zajęte są zwykle powierzchnie dło­niowe i powierzchnie zgięciowe nadgarstków. Pierwotnym uszkodzeniem jest pęcherzyk lub grudka. Nieczęsto znajdują się nory, lecz gdy są one obecne, przedstawiają się jako charakterystyczne proste lub wężykowate pręgi, dłu­gości od 2—8 mm zakończone niewielkim wzniesieniem. Pomiędzy tymi prę­gami znajdują się liczne, czarne kropki. Swędzenie nasila się w nocy. W wywiadzie — zarażenie; intensywne swędzenie w nocy; charakterystyczne umiejscowienie wykwitów na palcach po stronie zginaczy przedramienia, w okolicy pach, brodawek sutkowych, podbrzusza, pośladków i na członku. Furunculus (czyrak). Cechy. Przedramię jest jednym z najczęstszych umiej­scowień czyraka. Zmiana ta przedstawia się jako ostre, drążące w głąb, zapal­ne, odgraniczone od otoczenia, mniej lub bardziej ostro zakończone wznie­sienie, o zbitym podłożu oraz zwykle kończące się zropieniem w środkowej części. Keratosis pilaris. Cechy. Schorzenie to umiejscawia się na powierzchni prostowników, prezentując się jako ściśle do siebie przylegające grudki, wiel­kości główki od szpilki, naskórkowe, pęcherzykowe, kończyste, umiejscowione w ujściach mieszków włosowych. Włos przebija przez tę wyniosłość, lub jest wewnątrz niej schowany. Brak objawów subiektywnych; przewlekły przebieg; czasem niedobór witaminy A. Dermatitis venenata (zatrucie bluszczem). Cechy. Zajęta okolica staje się czerwona i obrzmiała oraz szybko pojawiają się małe grudki i pęcherzyki. W wywiadzie — kontakt ze środkiem trującym; palenie i swędzenie; czas trwania — kilka dni do kilku tygodni. Dermatitis ex irritatione (bodźce mechaniczne, chemiczne, termiczne, pro­mienie rentgenowskie, słoneczne itd.). Cechy. Skóra ręki jest często zajęta wykwitami różnego rodzaju, powstającymi z podrażnienia i wahającymi się od łagodnego rumienią do ciężkiego, ostrego zapalenia skóry lub przewlekłego wyprysku. Dokładne ustalenie przyczyn powstawania często wystarcza dla ustalenia rozpoznania. W wywiadzie — miejscowe podrażnienie; znikanie po usu­nięciu przyczyny. Leukodermia (vitiligo). Cechy. Pojawia się jedna lub więcej małych, okrąg­łych lub owalnych, mlecznobiałych, odgraniczonych od otoczenia gładkich plamek, które mają tendencję do powiększania się oraz posiadają normalnie zabarwione lub przebarwione brzegi. Najczęściej pojawiają się pierwotnie na grzbiecie ręki, często jednak również atakują twarz i tułów. Nie są dokucz­liwe. Zajmując rozległy obszar, plamki mogą się zlewać, wytwarzając duże, płatowate, białe pola, a nawet rozszerzając się tak dalece, że Skóra traci pier­wotny wygląd. Impetigo contagiosa. Cechy. Powierzchnia palców i okołopaznokciowa jest powszechnym miejscem występowania dla liszajca pęcherzykowo-krostowego, gdzie nieco przypomina powierzchowny zastrzał. W typowym uszkodzeniu stwierdza się owalne, małe lub duże pęcherzyki, które wypełniają się surowiczo-ropną treścią i po wyschnięciu dają cienkie, żółtawe strupy. W wywiadzie — zakażenie; początek nagły; pojawianie się wspólnie lub sukcesywnie po uszkodzeniach na twarzy i skórze głowy. Trichophytiasis (grzybica strzygąca). Cechy. Ręce i przedramiona są częs­tymi umiejscowieniami grzybicy strzygącej. Występuje pod kilku postaciami: zupełnie okrągłe zmiany, cofające się w centrum, czasem złożone z obwódek, położonych wewnątrz innych obwódek, wykazujących lekkie lub znaczne cechy zapalenia, z pęcherzykami na brzegach; okrągłe wyniosłe zmiany, nie cofające się w środku, wnikające do wnętrza często na znaczną głębokość; głębokie, gąbczaste zmiany (o wyglądzie plastra miodu), spotykane u perso­nelu obsługującego konie. Zmiany złuszczające się. Swędzenie; obecność grzybów w łuskach. Dermatophytosis et exanthemata dermatophytica. Cechy. W początkowym okresie tego schorzenia mogą najpierw pojawiać się na rękach ostro przebie­gające pęcherzykowe lub pęcherzowe wykwity, najczęściej jednak są one widoczne na stopach. Wykwit pęcherzykowy ma tendencję do powiększania się przez rozszerzanie i jest połączony z pieczeniem i swędzeniem. Pęcherzyki zwykle posiadają 2 do 3 mm średnicy. W niektórych przewlekłych przypad­kach dermatophytosis pedum stwierdza się na rękach współtowarzyszące wy­kwity wypryskowe, pęcherzykowo-pęcherzowe lub zrogowaciałe wskutek umiejscowienia się tam grzybków. W przypadku exanthema dermatophyticum manus stwierdza się po bocznych stronach palców przejrzyste pęcherzyki, połączone z silnym uczuciem swędzenia. Z reguły obie ręce są zajęte, często symetrycznie. Po przejściu schorzenia w stan przewlekły wykwity przyjmują wygląd suchych, łuszczących się plamek, wilgotnych wypryskowatych obsza­rów lub zrogowaciałych tarczek. Dodatni wynik posiewu lub identyfikacja grzybka w der-matophytosis rnanus; obecność grzybicy skóry stóp w dermatofitach. Pellagra. Później może się również pojawić rumień twarzy, szyi, stóp i innych części ciała. Czasem stwierdza się przebarwienie i pewne łuszczenie się. Skóra może przyj­mować barwę ciemnoczerwoną, w okresie późniejszym może nastąpić jej zanik i scieńczenie. Czasem pojawia się rumień na zasłoniętych częściach skóry. Czerwony język; biegunka lub zaparcie; nerwowość; draż-liwość; twarz maskowata; wzmożone odruchy; zamroczenie; otępienie; próba dietetyczna (dieta Goldbergera zawierająca mleko, owoce i świeże mięso) z podaniem amidu kwasu nikotynowego, ryboflawiny i tiaminy. Lłchen planus. Cechy. Wykwity występują szczególnie na powierzchniach zgięciowych nadgarstków i przedramion, gdzie wykazują tendencję do gru­powania się w obrączkowe i linijne zmiany. Grudki przedstawiają się jako małe, płaskie, wielokątne, błyszczące wykwity, koloru czerwonego do purpurowego lub niebieskawolawendowego, leżące między naturalnymi liniami skóry. Powierzchnia zmian jest sucha i błyszcząca z tendencją do łuszczenia się. W środku grudki widoczne jest pępkowate zagłębienie lub w miejscu tego zagłębienia mały, zrogowaciały czop. Grudki, ograniczając się do naturalnych linii skóry, powiększają normalne jej utkanie w ten sposób, że linie przyjmują wygląd głębokich bruzd, a zgrupowanie grudek wydaje się być stworzone przez przeciętą krzyżującymi się liniami mozaikę. Mogą pojawić się plamki i zmiany obrączkowe. Erythema multiforme. Cechy. Głównymi miejscami usadowienia się zmian są: górna część twarzy, szyja, przedramiona, kończyny dolne oraz grzbietowe powierzchnie dłoni i stóp. Na przedramionach zmiany mają zwykle wygląd tęczy i umiejscawiają się na powierzchni prostowników. Typ samoistny scho­rzenia może posiadać postać plamkowo-grudkową lub pęcherzykowo-pęche-rzową. Typowymi zmianami w postaci plamkowo-grudkowej są jasno-niebieska-wo-szare, dobrze odgraniczone od otoczenia, okrągławe, obrzmiałe plamki lub spłaszczone na szczycie grudki, które wykazują tendencję do obwodowego szerzenia się i zlewania w wielopostaciowe wykwity. Mogą być stwierdzane pstre odcienie zabarwienia, niebieskawe i żółtawe, zmieszane z czerwienią. Koncentryczne pierścienie o różnym zabarwieniu, erythema-iris, znajdywane są przeważnie na grzbiecie dłoni, nadgarstków i w okolicy stawu skokowego. Postać pęcherzykowo-pęcherzowa pojawia się głównie na powierzchniach dłoniowych i podeszwowych, uwidaczniając się jako dyskretne lub nagro­madzone w skupiska pęcherzyki względnie pęcherze, które mogą zawierać krwistą treść i być otoczone obwódką przekrwienia. Wtórne postacie rumie­nią wielopostaciowego przedstawiają się jako wielopostaciowe' toksyczne wysypki rumieniowe, pęcherzykowe i pęcherzowe. Typ samoistny: ostry początek z objawami zwiastunowymi w postaci złego samopoczucia, gorączki, bólów głowy, bólów stawowych lub bez tych objawów; brak swędzenia; czas trwania 1—2 tygodni; często regu­lame występowanie podczas każdej wiosny lub jesieni; czasem stwierdza się oedema angioneuroticum, purpura et syndroma Lóffleri. Typ wtórny: obecność czynnika etiologicznego (choroba posurowicza, leki, mononucleosis infectiosa, brucellosis, morbus rheumaticus, typhus abdominalis, pneumonia, diphtheria, endocarditis, pericarditis, arthritis, nephritis, meningitis epidémica, głęboka terapia promieniami rtg, ciężkie oparzenia słoneczne, dermatitis venenata itp.) ¡ liczniejsze wykwity na tułowiu i twarzy; przeważnie wykwity jasnoczerwo-ne w odróżnieniu od niebieskoczerwonych, występujących w postaci samo­istnej. Lupus vulgaris. Cechy. Zmiany charakteryzują się czerwonobrązowymi wy­kwitami, składającymi się z guzków toczniowych koloru miąższu jabłka, które wykazują tendencję do powolnego znikania w jednym miejscu i pojawiania się w innym. Guzki te są drobne, przezroczyste, głęboko osadzone i rozrzu­cone w nacieczonej skórze, wytwarzając po połączeniu się między sobą tarcz­ki. Schorzenie to przebiega w sposób destruktywny, powodując często po­wstanie owrzodzeń i zaników, które pozostawiają wgłębione blizny. Rozwój jest zawsze powolny, osiągnięcie średnicy zmiany ok. 1,5 cm trwa 3 do 6 mie­sięcy. Może być kilka punktów owrzodzenia. Kości nie są nigdy zajęte, jak również ilość wydalanej ropy jest niewielka. Występowanie we wczesnym okresie życia; brak objawów kiły; biopsja. Tuberculosis papulonecrotica cutis. Cechy. Choroba umiejscawia się naj­częściej na przedramionach. Stwierdza się kilka grudek wzrastających w skó­rze właściwej, zwykle wokół mieszków włosowych. Środek wykwitów ulega martwicy, dając małe, powierzchowne owrzodzenia, gojące się z wytworze­niem tkanki bliznowatej i przebarwienia. Średnica zmian rzadko przekracza 3 do 4 cm. Występowanie zwykle u młodzieży; ujawnienie przewlekłej gruźlicy w innym miejscu; brak zaskórników; blizny po poprzednich zmianach; ograniczone rozmieszczenie; znikanie świeżo powstałych zmian w ciągu 4 do 6 tygodni. Tuberculosis verrucosa cutis (gruźlica brodawkowata skóry). Cechy. Wy­stępuje tu ostro odgraniczony, brodawkowaty twór. Pojawia się nad stawami międzypaliczkowymi lub w innych okolicach ręki albo przedramienia. Rozpo­czyna się małym guzkiem, który się stopniowo zwiększa do średnicy ok. 1,5 cm. Brzegi są ostro odgraniczone od otoczenia. W innej postaci nowe zmiany pojawiają się w sąsiedztwie starych, a poszczególne wykwity po­większają się. Czasem jest wydalana ropa. Niekiedy istnieje tendencja do gojenia się w części środkowej z wytworzeniem blizny. Ulubionym miejscem występowania są okolice grzbietowe policzków. Test inokulacyjny. Acrocyanosis. Cechy. Stwierdza się rozlane, ciemne przebarwienie palców, rąk i stóp. Ręce są sine, zimne i odrętwiałe, lecz niebolesne, a ucisk wywo­łuje zbielenie uciśniętego miejsca, przy czym poprzednia barwa zostaje stop­niowo przywrócona. Odcień krwi jest bardzo ciemny. Niekiedy skojarzenie z innym schorzeniem (asthenia neuro-circulatoria, morbus Raynaudi); brak zmian troficznych w postaciach czyn­nościowych; czasem nadmierna miejscowa potliwość. Mniej częste przyczyny. Dermatitis herpetiformis (przedramię); xeroderma pigmentosum; sclerodactylia (scleroderma digitorum); lepra; anthrax; leish-maniosis cutanea orientalis; ichthyosis; onychomycosis trichophytica; dys-hidrosis; angiokeratoma (znamię brodawkowe); melanoderma; lichenisatio; psoriasis (jako część uogólnionej łuszczycy); porokeratosis; acrodynia; sporo­trichosis; blastomycosis; dermatitis medicamentosa; granuloma annulare; dermatitis repens; prurigo; livedo reticularis; erysipeloid; carcinoma; derma­titis infectiosa eczematica; pernio; congelatio; ephelides; millium colloidale (strona grzbietowa dłoni); syphilis; pityriasis rubra pilaris; granuloma pyo­genes; treponematosis; hydroa vacciniformis et aestivalis; calcinosis cutis.