Drżeniem głosowym (fremitus vocalis) nazywamy wibrację uchwytną przy obmacywaniu klatki piersiowej dłonią, podczas gdy pacjent wymawia głośno lub powtarza ciszej tym samym głosem „raz, dwa" lub „trzydzieści trzy". Nasi­lenie wibracji zależy od głośności i wysokości głosu oraz od zdolności przewo­dzenia fal głosowych przez tkanki między krtanią a badającą ręką. Wyraź­niejsze drżenie głosowe stwierdza się u dorosłych kobiet niż u dzieci, raczej u mężczyzn niż u kobiet, dalej u osób o donośnym, niskim i szorstkim głosie oraz u szczupłych, smukłych osobników. Normalnie drżenie głosowe jest względnie silniejsze w następujących okolicach: po stronie prawej, zwłasz­cza nad górnym płatem (po tejże stronie tchawica styka się bezpośrednio ze szczytem płuca); w okolicy międzyłopatkowej (bardzo, blisko duże oskrzela); w drugiej prawej przestrzeni międzyżebrowej (bliskość rozdwojenia oskrzeli); w przestrzeniach międzyżebrowych w porównaniu z okolicą że­ber. Słabsze drżenie głosowe występuje w obecności rozwiniętej podściółki tłuszczowej lub gruczołów piersiowych; nie stwierdza się drżenia głosowego w okolicy bezpośredniego przylegania do klatki piersiowej serca, wątroby i śledziony. W stanach patologicznych drżenie głosowe wzmaga się, ogólnie biorąc, w następujących warunkach: nad polami nacieczenia płuc; w przy­padkach niedodmy; nad jamami płucnymi (z zasady) w związku z niemal zawsze występującym nacieczeniem otoczenia jamy. Osłabienie drżenia gło­sowego, ogólnie biorąc, spotyka się w następujących warunkach: zatkanie oskrzeli (dychawica, ucisk, okluzja); wzmożenie odbijania lub rozpraszania fal głosowych (zgrubienie opłucnej, wysięki, odma opłucnej); obecność jam bez nacieczenia w ich otoczeniu; bezgłos. Niekiedy nad powierzchnią klatki piersiowej wyczuwa się wibracje za­leżne od suchych rzężeń, zwłaszcza w okresie wdechu. Odmianę tę określa się terminem fremitus rhonchialis. Występuje ona w nieżycie oskrzeli oraz w dy­chawicy oskrzelowej. Pneumonia crouposa (płatowe zapalenie płuc). Cechy. W okresie nawału drżenie głosowe może nie ulegać zmianom, ale w miarę narastania nacieczenia wzmaga się ono znacznie nad zajętym płatem lub płatami. Niekiedy można wyczuć tarcie łub fremitus rhonchialis. Jeśli oskrzela są wypełnione gęstą wydzieliną lub jeśli główne oskrzele jest wypełnione włóknikowym wysię­kiem (jak w pneumonia massiva), wibracje mogą ulegać osłabieniu. Przed wykonaniem badania pacjentowi należy polecić zakasłać, aby — jeśli to moż­liwe — udrożnić oskrzele. Współistniejący wysięk w opłucnej również zapo­biega narastaniu drżenia głosowego. Tuberculosis pulmonum chronica (przewlekła gruźlica płuc, phthisis). Cechy. W początkach gruźlicy płuc drżenie głosowe jest zwykle normalne. W okresie umiarkowanego rozwoju choroby drżenie głosowe zwykle wzmaga się nad polami nacieku gruźliczego, jeśli nie jest en zbyt głęboko usadowiony lub przykryty przez zmiany rozedmowe, niedodmę bądź zgrubienia opłucnowe, które równoważą zmiany drżenia głosowego, spowodowane przez naciek. W okresie pełnego rozwoju choroby drżenie głosowe zmienia się; nad jamą w szczycie może ono wzmagać się lub zmniejszać. W zakresie innych części klatki piersiowej drżenie głosowe wzmaga się lub nie w zależności od roz­miarów nacieczenia. W tym okresie choroby czasem wyczuwa się fremitus rhonchialis. Z uwagi na względne wzmożenie drżenia głosowego nad prawym szczytem stwierdza się niekiedy jednakowe drżenie głosowe nad obu szczy­tami lub nadmierne nasilenie nad lewym szczytem, względnie nienormalne osłabienie po stronie prawej. Ogólnie biorąc, wraz ze wzrostem zbitości nacie­czenia wzmaga się przewodnictwo drżenia głosowego. Infarctus pulmonis. Cechy. Zawał, którego powierzchnia obwodowa prze­kracza 5 cm2, powoduje wzmożenie drżenia głosowego nad polem miejscowej konsolidacji. Emphysema pulmonum vicarium (zastępcza rozedma płuc). Cechy. W zwyk­łej postaci ostrej drżenie głosowe może być nieco wzmożone po stronie ro­zedmy, chociaż zwykle jest normalne. Mniej częste przyczyny. Ostre przekrwienie płuc; rozległy zapad płuc (jeśli duże oskrzela ulegają udrożnieniu, a zapad utrzymuje się dłużej lub krócej, lub w obecności konsolidacji); kiła płuc (czasem drżenie głosowe ulega osła­bieniu); rozstrzenie oskrzeli (jeśli łączą się ze zwłóknieniem płuc); zwłóknie­nie płuc (niekiedy drżenie głosowe bywa osłabione); odoskrzelowe zapalenie płuc (we wczesnych okresach choroby czasem fremitus rhonchialis, zwykle nad polami nacieczenia, jeśli zlewają się one lub znajdują powierzchownie); rzekomopłatowe zapalenie płuc; ropień płuca; ostre zapalenie oskrzeli (fremi­tus rhonchialis); gruźlica włóknista (szczytu); grzybice płuc; ostry obrzęk płuc (czasem fremitus rhonchialis); zakrzep tętnicy płucnej; nowotwór w obrębie klatki piersiowej (jeśli jest spoisty i usytuowany w pobliżu oskrzela); rozedma starcza (częściej nieznaczne osłabienie); zapalenie płuc serowate (przy roz­proszonych ogniskach).