Reklama
A A A

WADY ROZWOJOWE

Większość odmian wrodzonych, dających się wytłumaczyć historią rozwoju, sta­nowi stałe przemieszczenie czyli zboczenie położenia narządu (dystopia s. ectopia). Jest to albo zahamowanie procesu zstępowania jądra, albo zboczenie, wskutek którego jądro w swej wędrówce rozwojowej przyjęło inną drogę niż prawidłowa (descensus aberrans). Zależnie od stopnia zahamowania procesu zstępowania zatrzymanie jądra (retentio testis), które zwykle łączy się z zanikiem lub niedokształceniem jądra, albo też z innymi zboczeniami narządów płciowych, może być różne; jądra mogą się zatrzymać w jamie brzusznej (retentio ab-dominalis) lub w kanale pachwinowym (retentio inguinalis). Jeżeli zstępowanie jądra postępuje nieprawidłowo, wtenczas już w jamie brzusznej może ono przyjąć inną drogę— przemieszczenie wewnętrzne (dystopia testis interna), lub może wwędrować w obręb przepukliny udowej, albo do miednicy małej; może też już po przejściu kanału pachwinowego przesunąć się podskórnie w obręb ściany brzucha czy uda, lub krocza, lub do worka mosznowego strony przeciwległej — przemieszczenie zewnętrzne (dystopia testis externa). Niezależnie od rodzajów zboczeń położenia jądra, we wszystkich tych odmianach zawsze brak jest jądra w mosznie. Zboczenia te nazywamy wnętrostwem , zwłaszcza te przypadki, kiedy jądro po­zostało w jamie brzusznej lub w kanale pachwinowym. Wnętrostwo, jak wszystkie inne odmiany położenia jądra, może być jednostronne (monokryplorchismus) lub obu­stronne (bikryptorchismus); to drugie jest jednak ogromnie rzadkie. Marchal1 stwierdził je raz jeden na 10 800 zbadanych przypadków u osobników dorosłych. Natomiast zatrzymanie jądra w jego procesie zstępowania u chłopców przed osiągnięciem dojrza­łości płciowej jest zjawiskiem stosunkowo częstym, które przeważnie ustępuje w okresie pokwitania; w niektórych przypadkach zstępowanie jąder można wywołać przez podawanie hormonów płciowych męskich. Wnętrostwo może być częściowe lub całko­wite ; jest ono częściowe, jeżeli tylko jądro jest przemieszczone, zaś najądrze i nasieniowód zachowują swe zwykłe położenie w mosznie; jest ono całkowite, jeżeli wszystkie te trzy twory są przemieszczone. U człowieka jądro zatrzymane w swej drodze zstępowania nie wytwarza plemników, podobnie jak u tych ssaków, u których poza rują jądra cofają się w obręb jamy brzusznej. Jądro przemieszczone jest na ogół narządem nieczynnym, o ile chodzi o jego funkcję spermiogenetyczną i osobnik z obustronnym wnętrostwem jest niepłodny. Jądro może uzyskać jednak swą normalną czynność, jeżeli drogą zabiegu chirurgicznego lub pod wpływem działania hormonów zdobędzie prawidłowe położenie w mosznie. Zabieg ten czy też kuracja hormonalna winny być dokonane przed zdo­byciem dojrzałości płciowej. Inną odmianę stanowi skręcenie jądra (imersio testis). Występuje ono w różnych postaciach, z których tzw. skręcenie przednie jest formą najczęstszą; jądro przyjmuje wtedy odwrotne położenie w mosznie, przy czym najądrze leży do przodu od jądra a nasieniowód wskutek tego jest skręcony. Jądra występują w liczbie dwóch, jedno dla strony prawej, drugie dla lewej. W bardzo rzadkich przypadkach zdarza się jedno tylko jądro, podczas kiedy drugie nie rozwija się. Ten brak ograniczyć się może do samego tylko jądra lub obejmować również najądrze i nasieniowód. W przypadkach zupełnie wyjątkowych połączonych zwykle z innymi ciężkimi wadami rozwojowymi może brakować obu jąder. Do wy­jątkowo rzadkich przypadków należy również występowanie trzech jąder. Znane są nieliczne tylko przypadki jądra nadliczbowego, które były poddane badaniu mikrosko­powemu i wykazały wszystkie właściwości jądra, chociażby jądra nieczynnego. W przy­padkach tych trzecie jądro znajdowało się w kanale pachwinowym. Inne opisane przy­padki trzech, czterech a nawet pięciu jąder nie były kontrolowane czy to przy pomocy mikroskopu, czy nawet noża; do tych obserwacji więc należy odnosić się z wielkim zastrzeżeniem.