Reklama
A A A

UMOCOWANIE I WIĘZADŁA MACICY

Umocowanie macicy składa się z dwóch rodzajów urządzeń. Jedne podpierają macicę, są to urządzenia podporowe, drugie stanowią urządzenia wieszadłowe, na których macica jest sprężyście zawieszona. Aparat wieszadłowy. W tkance łącznej miednicy małej, zwłaszcza przymacicza, występują wzmocnione pasma oraz powrózki łącznotkankowe — więzadła, które wytwarzają aparat wieszadłowy macicy. Więzadła te zawierają wiązki mięśniówki gładkiej, dzięki czemu są bardzo rozciągliwe i kurczliwe. Dlatego też w celach ope­racyjnych możemy wyciągnąć kleszczykami część pochwową macicy aż do ujścia pochwy, po czym powraca ona do swego dawnego położenia. Możemy wyodrębnić 4 pary tego rodzaju urządzeń wieszadłowych. Głównym z nich jest tkanka łączna przymacicza wzmocniona nie tylko pasmami mięśniowymi, lecz również licznymi naczyniami i nerwami. Odchodzi ona z prawej i lewej strony głównie z szyjki macicy i kieruje się do ściany bocznej miednicy malej. W ginekologii otrzymała ona nazwę więzadła podstawowego macicy (liga­mentum cardinale uteri) lub teżtroczka macicy (retinaculum uteri) i stanowi część środkową łącznotkankowej płyty naczyniowo-nerwowej (p. dalej). Szyjka macicy znajduje się między tymi więzadlami stron obu, które ją umocowują w sprężystym zawieszeniu oraz hamują silniejsze przesunięcia boczne macicy. Ponadto z szyjki macicy biegnie do przodu pod otrzewną zagłębienia pęcherzowo-macicznego do dna pęcherza parzyste niezbyt silne pasmo łącznotkankowe, wię­zadło pęcherzowo-maciczne (ligamentum uesico-ulerinum); ku tyłowi zaś znacznie silniejsze więzadło odbytniczo-maciczne (ligamentum recto-uterinum). To pa­rzyste pasmo więzadłowe odchodzi z powierzchni tylnej szyjki macicy, kieruje się ku tyłowi do ściany bocznej odbytnicy i przyczepia się do powierzchni miednicznej kości krzyżowej na wysokości 4 kręgu krzyżowego. Każde z obu powyższych więzadeł za­wiera wiązki mięśniówki gładkiej, m. pęcherzowo-maciczny (m. uesico-uterinus) oraz m. odbytnieźo-maciczny (m. recto-uterinus). Więzadło odby tniczo-maciczne wypukła znany nam już fałd otrzewnej, fałd odbytniczo-maciczny (plica recto-uterina). Oba te fałdy, prawy i lewy, stanowią górną granicę zagłębienia odbytniczo-macicznego i często z przodu łukowato łączą się z sobą wytwarzając jeden wklęsły brzeg. Więzadło odby tniczo-maciczne jako wciągacz (retraclm) ma jakoby przyczyniać się do utrzymania przodopochylenia (anteversio) macicy we właś­ciwych granicach. Jak z powyższego wynika w punkcie środkowym tych trzech par pasm łączno-tkankowych leży szyjka macicy, która też jest najsilniej umocowaną częścią macicy . Czwartą parę więzadeł aparatu wieszadłowego macicy stanowi więzadło obłe macicy (ligamentum teres uteri). Jest to łącznotkankowy powrózek mający 12 do 14 cm długości i około 0,5 cm grubości; rozpoczyna się on obustronnie u brzegu bocznego trzonu macicy nieco do przodu i ku dołowi od jajowodu. Oprócz włókien klejodajnych zawiera on również włókna sprężyste i pasma mięśniówki gładkiej. Wię­zadło obłe wpierw przebiega w więzadle szerokim macicy, tuż poza jego blaszką przednią unosząc ją i wytwarzając wyraźny fałd. Po dojściu do ściany bocznej miednicy małej biegnie ono zaotrzewnowo ku górze i do przodu. Na tym odcinku więzadło leży po­dobnie do nasieniowodu u mężczyzny i podobnie jak nasieniowód dochodzi do pierście­nia pachwinowego głębokiego i wstępuje do kanału pachwinowego, który przebiega przez całą jego długość. W kanale pachwinowym więzadło obłe jest okrągłe, podczas kiedy w swym przebiegu miednicznym, pod wpływem ucisku trzew, jest spłaszczone. Po wyjściu z kanału pachwinowego przez pierścień pachwinowy powierzchowny wię­zadło obłe dzieli się na liczne delikatne pasma, które kończą się w tkance podskórnej wargi sromowej większej oraz wzgórka łonowego. W przebiegu przez kanał pachwinowy do więzadła obłego dochodzą prążkowane włókna mięśniowe pochodzące z m. skośnego wewnętrznego brzucha i m. poprzecznego brzucha odpowiadające włóknom dźwigacza jądra u mężczyzny. Poza tym razem z więzadłem obłym przez kanał pachwinowy biegną: gałązka tętnicy macicznej i gałązki żylne łączące żyły macicy z żyłami wzgórka łonowego a więc z zasięgiem żyły podskórnej odpiszczelowej, naczynia chłonne pro­wadzące limfę z dna macicy do węzłów okolicy pachwinowej oraz gałąź płciowa nerwu płciowo-udowego. Czasami w obrębie kanału pachwinowego zachowuje się niewielka workowata wypustka otrzewnej (diverticulum Nucki), pozostałość wyrostka pochwowego otrzewnej. Więzadło obłe nie ma specjalnego znaczenia mechanicz­nego; w prawidłowym położeniu macicy jest ono rozluźnione i nawet w silniejszym przemieszczeniu macicy nie napina się ponieważ nie bardzo silnie przyczepione jest u swego drugiego końca, w obrębie warg sromowych i wzgórka łonowego. Pomimo to operacyjnie skracając więzadła obłe w przypadkach tyłozgięcia macicy i przy­twierdzając je u ich końców przy pierścieniu pachwinowym powierzchownym (ope­racja Alexandra — Adamsa) osiągano prawidłowe położenie przodozgięcia. Sprawy zapalne powstające w aparacie wieszadłowym, a zwłaszcza w przymaciczu, prowadzą ostatecznie do kurczenia się, do skracania tych składników łącznotkankowych; są one przyczyną przesunięć macicy, ponieważ skracanie to wytwarza nieprawidłowe warunki napięcia i pociągania. Aparat podporowy. Dla utrzymania macicy w jej właściwym położeniu za­wieszenia nie wystarcza jednak wyżej opisany aparat wieszadłowy. Wraz z pochwą macicę podpiera dno miednicy. Choć macica nie ma bezpośredniej styczności z dnem miednicy, jednak ponieważ szyjka wstępuje do pochwy, która częściowo spoczywa na dnie, tym samym za pośrednictwem pochwy również macica je obciąża. I też dno miednicy dźwiga znaczną część ciężaru macicy. Macica obciąża zwłaszcza ten odcinek dna miednicy, który utworzony jest przez dźwigacz odbytu, głównie oba jego przednio-przyśrodkowe brzegi, tzw. ramiona dźwigacza oraz przez odcinek położony między odbytnicą a pochwą. Gdy podstawa ta ulega rozciągnięciu lub rozerwaniu, czy też obniżeniu w razie osłabienia mięśniówki dna miednicy, wtedy macica opuszcza się głębiej do pochwy, zwłaszcza kiedy ściana pochwy jest rozciągnięta a macica poło­żona nieprawidłowo i w tyłopochyleniu ustawia się w kierunku osi pochwy.