Tkliwość w nadbrzuszu często pojawia się po gwałtownym kaszlu lub po wymiotach względnie po nadmiernym napinaniu mięśni brzucha. Mocny rów­nomierny ucisk znosi odruchową tkliwość brzucha, ale przyczynia się do wzmożenia tkliwości zależnej od procesu zapalnego. Nagły ból, występujący bezpośrednio po szybkim przerwaniu głębokiego ucisku („tkliwość z odbicia"; obiaw Blumberga), wskazuje na zapalenie otrzewnej. Perforatio ulceris peptici (ventriculi seu duodeni). Cechy. Początkowo wy­stępuje znaczna tkliwość w nadbrzuszu lub w prawym podżebrzu, ale ból ten rozprzestrzenia się na całą jamę brzuszną po zajęciu całej otrzewnej przez proces zapalny. Ulcus ventriculi. Cechy. Przy ucisku stwierdza się tkliwość nawet w pasie. Między wyrostkiem mieczykowatym mostka i lewym łukiem żebrowym wy­stępuje ostro odgraniczona przestrzeń o średnicy 1 do 2 cm, która wykazuje tkliwość powierzchowną. Rzadziej spotyka się podobne pole nadwrażliwości w okolicy grzbietowej, między siódmym a jedenastym kręgiem grzbietowym, nieco w lewo od linii środkowej ciała tylnej. Carcinoma ventriculi. Cechy. W nadbrzuszu stwierdza się tkliwość przy ucisku. Pole przeczulicy skóry obejmuje przestrzeń, mieszcząca się między brodawką sutkową i pępkiem od przodu oraz między piątym i dwunastym krecriem piersiowym od tyłu. Psychoneurosis. Cechy. Wskutek skurczu wpustu żołądka lub odźwiernika o tle czynnościowym pojawiają się okresowe napady bólu w nadbrzuszu o zmiennym czasie trwania i nasileniu. Gastritis acuta. Cechy. Brzuch może być nieco tkliwy w okolicy nadbrzusza nieco wzdęty. Gastritis chronica. Cechy. Ból przy ucisku w okolicy żołądka, zwykle roz­lany i niezbyt silny. Tkliwość w nadbrzuszu może wzmagać się po przyjęciu pokarmów, mdłościach i wymiotach. Insufficientia circulatoria chronica cardiaca. Cechy. Wskutek powiększenia prawej komory oraz biernego przekrwienia wątroby występuje pewna tkli­wość w nadbrzuszu. Intoxicarlo alimentaris. Cechy. W chorobie tej tkliwość dotyczy okolicy nadbrzusza, a niekiedy całej jamy brzusznej. Główne obiawy — p. str. 557. Mniej częste przyczyny. Abscessus subphrenicus; ulcus pepticum chronicum penetrans; acidosis; appendicitis acuta; cholelithiasis; pancreatitis acuta; pleu­ritis diaphragmatica; gastritis toxica; abscessus lobi sinistri hepatis; hernia epigastrica; herpes zoster; atrophia hepatis acuta flava; Carcinoma hepatis; hypochondria; hysteria; pericarditis acuta; linitis plastica; pleurodynia epide­mica; morbus Addisoni; xiphoidalgia.