Szmer oddechowy oskrzelowy posiada charakter chuchający, jest głośny oraz wyróżnia się wysokim tonem oraz wyraźnymi przerwami między wde­chem i wydechem. Wydech jest przeważnie bardziej nasilony, o wyższym tonie i o wyraźniej chuchającym charakterze niż wdech. Czas trwania obu faz oddechowych równa się sobie w przybliżeniu, [jednak wydech może być nieco dłuższy. Jest to właściwie nie zmieniony szmer, powstający przy prze­chodzeniu powietrza przez głośnię. Szmer oddechowy mieszany oskrzelowo-pęcherzykowy składa się ze szmeru pęcherzykowego i oskrzelowego; normalnie wysłuchuje się go nad mostkiem oraz przy mostku na poziomie kąta Ludwika, w okolicy międzyłopatkowej przy kręgosłupie na poziomie trzeciego i czwartego kręgu piersiowego oraz w prawej okolicy nad- i podobojczykowej. Szmer ten jest głośniejszy i ma zdecy­dowanie bardziej oskrzelowy odcień po stronie prawej, zwłaszcza od przodu. Pneumonia crouposa (płatowe zapalenie płuc). Cechy. W okresie zwątrobie-nia czerwonego szmer oddechowy nad powierzchnią zmienionego płata lub płatów ma charakter oskrzelowy i jest podobny do szmeru oddechowego, jaki wysłuchuje się w stanie zdrowia nad dużymi oskrzelami. Początkowo wysłu­chuje się miękki szmer chuchający o niskim tonie przy wydechu. Stopniowo szmer ten wzmaga się, osiągając wreszcie nasilenie nie spotykane w żadnym innym schorzeniu płuc; szmer cechuje się wtedy ostrym, oschłym tonem; czas trwania fazy wdechowej i wydechowej ulega zrównaniu. Szmer odde­chowy oskrzelowy nie występuje jednak w tych rzadkich przypadkach pneu­monia massiva, w których duże oskrzele jest całkowicie wypełnione wysię­kiem, oraz w przypadkach środkowego zapalenia płuc. W okresie rozejścia się zapalenia wysłuchuje się końcowe trzeszczenia dźwięczne. Objawy osłuchowe ustępują zwykle w ciągu tygodnia do dziesięciu dni. Jednak — w przypadku opóźniania rozejścia się zapalenia — szmer oddechowy oskrzelowy, trzeszcze­nia oraz stłumienie odgłosu opukowego utrzymują się przez kilka tygodni. Główne objawy. Ostry początek z dreszczem i gorączką; ból w bocznej części klatki piersiowej; kaszel z plwociną podbarwioną krwią; oddech krótki, przyspieszony, z chrząkaniem przy wydechu; twarz chorego zarumieniona, oczy błyszczące; opryszczka; tętno zwykle miękkie, nieraz dwubitne (stosunek tętna do oddechu często wynosi 2:1); ciepłota ciała około 40°C; fizyczne objawy nacieczenia płata płucnego (wzmożenie drżenia głosowego, stłumienie odgłosu opukowego, szmer oddechowy oskrzelowy); w późniejszym okresie trzeszcze­nia końcowe; leukocytoza. Tuberculosis pulmonum chronica (phthisis). Cechy. W początkowym okresie rozpoczynającego się nacieczenia szczytu szmer oddechowy bywa w fazie wdechu albo osłabiony i jakby słyszalny z odległości, bądź głośny i szorstki, ale w miarę rozwoju nacieczenia szmer oddechowy przybiera charakter szmeru pęcherzykowo-oskrzelowego. Czasem zdarza się szmer oddechowy oskrzelowy, nie jest to jednak zjawisko częste w gruźlicy, a jego pojawianie się zależy od zwartości nacieczenia. Niekiedy wczesnym ob'awem wyróżniającym jest utajony podmuch Laenneca; cechą tej zmiany jest występowanie nagle zja­wiającego się szmeru chuchającego pod koniec wdechu, który zaczyna się jako szmer pęcherzykowy. Szmer oddechowy oskrzelowy wysłuchuje się zwykle nad niewielką jamą, podczas gdy wielkie jamy charakteryzują się szmerem oddechowym jamistym i dzbanowym. Podstępny początek; utrata wagi, sił i łaknienia; utrzymu­jący się kaszel, bardziej dokuczliwy rano; niekiedy krwioplucie; nocne poty; bladość; po południu stany gorączkowe; przyspieszenie tętna; trzeszczenia, pojawiające się nad szczytem po kaszlu (we wczesnym okresie), obok zmian cech szmerów oddechowych oraz niewielkiego przytłumienia odgłosu opuko-wego; zmniejszenie ruchomości oddechowej płuc; w późniejszym okresie obja­wy nacieczenia lub zmian jamistych oraz zaatakowanie drugiego szczytu; w plwocinie stwierdza się prątki Kocha; test tuberkulinowy u dzieci; badanie radiologiczne. Bronchopneumonia (odoskrzelowe zapalenie płuc). Cechy. Jeśli liczne ogni­ska zlewają się, pojawia się szmer oddechowy oskrzelowy; w niewielkich roz­sianych ograniczonych ogniskach szmer oddechowy jest bardziej szorstki niż chuchający i ma cechy szmeru oddechowego pęcherzykowo-oskrzelowego. Poprzedzający nieżyt oskrzeli, ostra gorączka, osłabienie lub choroba przewlekła (odoskrzelowe zapalenie płuc występuje jako choroba pierwotna u dzieci poniżej 2 lat); stopniowy początek; przyspieszenie oddy­chania; przyspieszenie tętna; kaszel z plwociną podbarwioną krwią lub śluzo­wo-ropną; gorączka 39° do 40°C; trzeszczenia oraz drobno- i średniobańkowe rzężenia; brak wyraźnego stłumienia; leukocytoza; badanie radiologiczne. Pleuritis exsudativa (wysiękowe zapalenie opłucnej). Cechy. W razie uciś-nięcia płuca nad górną granicą wysięku pojawia się głośny szmer oddechowy pęcherzykowo-oskrzelowy lub oskrzelowy. Po nie zajętej stronie obserwuje się wyrównawcze zaostrzenie szmerów oddechowych. U dzieci wysłuchuje się niekiedy nad wysiękiem wyraźny, ale jakby dochodzący z odległości szmer oddechowy oskrzelowy, a nawet dzbanowy. Empyema pleurae (pleuritis purulenta). Cechy. Niekiedy w razie nagroma­dzenia w opłucnej u dzieci dużej ilości płynu, a często w przypadkach rop-niaka opłucnej na tle zakażenia paciorkowcowego, spotyka się głośny szmer oddechowy o cechach szmeru oskrzelowego. Infarctus pulmonis (embolia pulmonis; thrombosis arteriae pulmonalis). Cechy. Szmer oddechowy oskrzelowy wysłuchuje się w przypadkach dużego zawału nad ostro odgraniczonym polem, usytuowanym zwykle w okolicy dol­nego płata od tyłu. Istnienie choroby serca, zapalenia żył lub uprzednie prze­bycie zabiegu operacyjnego; nagły ostry ból w bocznej części klatki piersio­wej; kaszel; ostry wzrost gorączki i przyspieszenie tętna; tarcie opłucnej; jeśli zawał jest duży, przytłumienie odgłosu opukowego oraz szmer oddecho­wy oskrzelowy. Atelectasis (wskutek obecności płynu w jamie opłucnej, wskutek nowotworu, tętniaka lub zwężenia oskrzela). Cechy. Szmery oddechowe są osłabione lub nie wysłuchuje się ich zupełnie; niekiedy jednak nad ograniczoną przestrzenią okołooskrzelową występuje szmer oddechowy oskrzelowo-pęcherzykowy lub oskrzelowy. Pneumonía caseosa (rzekomopłatowe serowaciejące zapalenie płuc). Cechy. W okresie naciekania szmer oddechowy oskrzelowo-pęcherzykowy ulega stop­niowo przekształceniu w szmer oskrzelowy; zwykle odnosi się to do górnego płata, a wyjątkowo do całego płuca. Początek ostry lub podostry; objawy podmiotowe i przed­miotowe płatowego zapalenia płuc bez przełomu; ciepłota o torze nieregular­nym; przyspieszenie tętna; szybko postępujące wyniszczenie; krańcowe wy­czerpanie; utrzymywanie się nacieczenia z następowym pojawieniem się zmian jamistych; w plwocinie prątki Kocha; badanie radiologiczne. Bronchopneumonia tuberculosa acuta (gruźlica płuc galopująca). Cechy. Osłuchowo wykrywa się skąpe pola — zwłaszcza w szczytach — nad którymi wysłuchuje się szmer oddechowy oskrzelowo-pęcherzykowy lub nawet oskrze­lowy z patologicznym odgłosem oskrzelowym mowy i niewielką ilością rzężeń wilgotnych. Pericarditis exsudativa (wysiękowe zapalenie osierdzia). Cechy. W obfitym wysięku szmer oddechowy poniżej kąta lewej łopatki może przybierać charak­ter oskrzelowy, jednocześnie wskutek uciśnięcia płuc i oskrzeli występują inne objawy konsolidacji. Tuberculosis pulmonum fibrosa (gruźlica płuc włóknista). Cechy. Jeśli w szczycie istnieje zbite pole zwłóknienia lub jama, wysłuchuje się tam cza­sem szmer oddechowy oskrzelowo-pęcherzykowy lub nawet oskrzelowy, względnie dzbanowy. Fibrosis pulmonum (zmiany zwłókniające płuc; pneumonia interstitialis chro­nica, cirrhosis pulmonum). Cechy. Jak w gruźlicy włóknistej płuc. Carcinoma pulmonis (rak płuca). Cechy. Szmerów oddechowych zwykle nie wysłuchuje się, ale jeśli nowotwór komunikuje z dużym oskrzelem lub otacza je, występuje czasem szmer oddechowy oskrzelowy. Mniej częste przyczyny. Bronchiectasis; abscessus pulmonis (jeśli dużych rozmiarów i usadowiony powierzchownie); gangraena pulmonis (jeśli rozległa i blisko powierzchni płuca); mycosis pulmonum (histoplasmosis, moniliasis, blastomycosis, cryptococcosis, coccidioidomycosis, sporotrichosis, aspergil­losis, actinomycosis, streptothrichosis); lues pulmonum; tumor mediastini; hydrothorax; haematothorax; chylothorax; pneumothorax (niekiedy); sarcoma pulmonis; powiększenie okołooskrzelowych węzłów chłonnych; a"bscessus sub-phrenicus (czasem); sarcoidosis (bronchialis et bronchovesicularis); tumores benigna pulmonum (atelectasis); tuberculosis miliaris (postać płucna; nad po­lami nacieczenia).