A A A

STOSUNKI TOPOGRAFICZNE

Pochwa otoczona jest tkanką łączną; tylko niewielki górny odcinek tylnej ściany powleczony jest otrzewną, jak to niebawem zobaczymy. Do przodu pochwa łączy się z pęcherzem moczowym; w tkance łącznej między tymi narządami przebiegają zbieżnie oba moczowody. Poniżej pęcherza w całej swej długości ciągnie się cewka moczowa wzdłuż przedniej ściany pochwy. O ile pasma łącznotkankowe między pęcherzem a pochwą są wiotkie i podatne, o tyle niecoponiżej pęcherza cewka moczowa kobieca z przednią ścianą pochwy złączona jest ściśle i nieprzesuwalnie. Ta blaszka tkanki łącznej ma nazwę przegrody cewkowo-pochwowej, wypełniającej przestrzeń tej samej nazwy. Ku tyłowi na przestrzeni 1—2 cm zstępując z szyjki macicy otrzewna pokrywa część tylną sklepienia pochwy, skąd na wysokości kolców kulszowych przerzuca się na przednią ścianę bańki odbytnicy; jest to najniższe miejsce, dno zagłębienia odbytniczo-macicznego. W tej części zagłębienie to jest szczelinowate i ściana przednia bańki odbytnicy i tylna ściana pochwy na tym niewielkim odcinku przylegają do siebie poprzez obie blaszki otrzewnej. Czasem jednak z tylną ścianą pochwy mogą się stykać pętle jelita cienkiego, a w położeniu nieprawidłowym również inne narządy, jak jajowód a nawet jajnik. Z powyższych stosunków topograficznych wynika, że przebicie tylnej ściany pochwy w obrębie jej sklepienia powoduje otwarcie jamy otrzewnej. Poniżej dna zagłębienia odbytniczo-macicznego między pochwą a odbytnicą znajduje się blaszka tkanki łącznej wiotkiej, przegroda odbytniczo-pochwowa (septum rectovaginale) wypełniająca przestrzeń odbytniczo-pochwową; ku dołowi przegroda ta przybiera na grubości i przyjmuje charakter bardziej zbity. Z boków powyżej dźwigacza odbytu w tkance łącznej obejmującej pochwę znajdują się silne żyły splotu pochwowego. Również oba wolne brzegi dźwigacza odbytu obejmują pochwę i w czasie skurczu mogą ją zwężać, choć nie przyczepiają się a tylko ocierają się o nią. Ku dołowi po przejściu między obu brzegami dźwigacza odbytu na dnie miednicy pochwa przebija przeponę moczowo-płciowa i ściśle łączy się z brzegami otworu, przez który przechodzi. Obejmują ją tutaj, jak również cewkę moczową, włókna prążkowanego zwieracza cewki moczowej , które powodować mogą zarówno zwężenie cewki, jak pochwy u jej ujścia do przedsionka pochwy. Poniżej dźwigacza odbytu pochwa przyj­muje kierunek ku przodowi, a odbytnica w swej części kroczowej, tzw. kanał odbytowy ku tyłowi; w związku z tym przestrzeń między nimi w przedłużeniu prze­strzeni odbytniczo-pochwowej ma kształt klina podstawą zwróconego ku skórze krocza, a ostrzem wstępującego między pochwę i odbytnicę. Przestrzeń tę wypełnia tkanka łączna, wśród której znajdują się pasma mięśniówki prążkowanej krocza. Z powyż­szego wynika, że u kobiety od strony krocza ku tyłowi od przepony moczowo-płcio­wej można wniknąć w głąb tkanki łącznej między pochwę i odbytnicę, a więc do przestrzeni odbytniczo-pochwowej; u mężczyzny odpowiada jej przestrzeń odbytniczo-sterczowa, która i tutaj oddziela drogę płciową od drogi jelitowej. Bliskie sąsiedztwo trzech przewodów: cewki moczowej, pochwy i odbytnicy umożli­wia wymacywanie przez pochwę odbytnicy i cewki oraz pęcherza. Silne wypełnienie pęcherza wpukla przednią ścianę pochwy, wypełnienie odbytnicy wpukla ścianę tylną. Wytwarzanie się patologicznej komunikacji (np. przetok) między pochwą a pęcherzem lub cewką, jak również między pochwą a odbytnicą jest zrozumiale w związku z poło­żeniem tych narządów. Dźwigacz odbytu nie tylko dźwiga odbytnicę, ale pośrednio również i pochwę częściowo spoczywającą na odbytnicy a tym samym i macicę; z tego wynika, że dźwigacz odbytu przeciwdziała wypadnięciu (prolapsus) macicy. Z tych samych powodów w niektórych przypadkach pochwicy (uaginismus), kiedy ujście pochwy jest nienormalnie pobudliwe, skurcz mięśniówki pochwy i dna miednicy nie dozwala na wyciągnięcie wprowadzonego do pochwy prącia (penis captivus).