Rozszerzenia żył ścian klatki piersiowej są zwykle następstwem niedroż­ności jednej z żył bezimiennych lub żyły głównej górnej. Jeśli rozszerzenia żył są obustronne i skojarzone z obrzękiem twarzy, barków, ramion i górnej części klatki piersiowej, wskazuje to na zamknięcie żyły głównej górnej (syn­droma venae cavae superioris); jeśli rozszerzenia żył są jednostronne i połą­czone z obrzękiem odpowiedniej kończyny górnej, niedrożna jest prawdo­podobnie odpowiednia żyła bezimienna. Jeśli cały główny układ żylny jest niedrożny, rozwija się krążenie oboczne, a rozszerzone żyły tego układu krzy­żują brzegi żeber; prąd krwi w rozszerzonych żyłach obocznych jest skiero­wany z góry ku dołowi. Jeśli niedrożność ma miejsce ponad poziomem żyły nieparzystej (vena azygos), pojawia się wyraźny splot rozszerzonych żył nad mostkiem; splot ten łączy się z gałązkami żyły sutkowej wewnętrznej (vena mammaria interna). Poniżej podajemy niektóre ważniejsze przyczyny warun­kujące zespół żyły głównej górnej. Tumor mediastini (guz śródpiersia). Cechy. Guzy śródpiersia, powodujące zamknięcie żyły głównej górnej z wyżej podanymi objawami, są z zasady złośliwymi (teratoma, lymphoblastoma, thymoma malignum, leucaemia itd.). Niekiedy jednak guzy złośliwe mogą osiągać wystarczające rozmiary, aby spowodować zamknięcie sąsiednich naczyń z żyłą główną górną łącznie (cystis dermoidalis, fibroma, echinococcus, abscessus mediastini, sarcoidosis, sili­cosis itd.). Aneurysma arcus aortae (tętniak łuku tętnicy głównej). Cechy. Niekiedy spotyka się po jednej stronie klatki piersiowej rozszerzenia lub wężykowa-tość żył, przy czym w żyłach tych krew płynie z góry na dół. Objaw ten jest skutkiem obliteracji żyły podobojczykowej, szyjnej lub bezimiennej, zwykle lewej, wskutek ucisku. Bardzo rzadko ma miejsce zamknięcie żyły głównej górnej (p. wyżej). Cirrhosis hepatis periportalis (marskość wątroby wrotna). Cechy. Wraz z zamknięciem żyły wrotnej ulegają rozszerzeniu żyły sutkowe oraz nadbrzu­sza. W dolnych okolicach klatki piersiowej wzdłuż przyczepów przepony po­jawiają się niekiedy drobne rozszerzone żyłki, nie jest to jednak objaw szcze­gólnie zaznaczony. Insufficientia circulatoria chronica cardiaca (przewlekła niewydolność krą­żenia pochodzenia sercowego). Cechy. Niekiedy spotyka się rozszerzone żyły wzdłuż łuku żebrowego w związku z poszerzeniem prawej komory. Struma intrathoracica (wole śródpiersiowe). Cechy. Żyły szyi i górnej części klatki piersiowej mogą ulegać rozszerzeniu. Uczucie duszenia się przy wysiłku, przy ułożeniu poziomym lub przy zasypianiu; głos ochrypły lub metaliczny; duszność wysiłkowa; sinica twarzy; niekiedy obserwuje się w dolnej okolicy szyi widoczny i wyczuwalny przy palpacji guz, który znika za mostkiem; stłumienie odgłosu opukowego nad górną częścią mostka; badanie radiologiczne. Graviditas (ciąża). Cechy. W miarę powiększania się sutków (zwykle od trzeciego miesiąca) pojawiają się delikatne ślady niebieskawych żył tuż pod skórą piersi. Obraz ten utrzymuje się przez okres laktacji. Empyema pleurae (ropniak opłucnej; pleuritis purulenta). Cechy. Po stro­nie schorzenia występuje niekiedy wyraźna siateczka żył podskórnych. Carcinoma pulmonis (rak płuca). Cechy. Wskutek ucisku na żyłę główną górną i na żyłę sutkową wewnętrzną powierzchowne żyły ściany klatki pier­siowej i szyi ulegają niekiedy nienormalnemu rozszerzeniu. Lymphadenitis tuberculosa lymphoglandularum tracheobronchialium (gruźli­cze zapalenie węzłów chłonnych tchawiczo-oskrzelowych). Cechy. Niekiedy żyły szyi i okolicy klatki piersiowej ulegają rozszerzeniu. Mniej częste przyczyny. Choroba Hodgkina; przewlekłe zwłókniające zapa­lenie śródpiersia (o tle gośćcowym, kiłowym, gruźliczym itp.); zamknięcie żyły wrotnej lub jej zakrzep; zakrzep żyły głównej górnej; zakrzep żył bez­imiennych; rak sutka; mięsak sutka.