Jednym z najważniejszych produktów białkowej przemiany materii w ustroju są aminokwasy. Wytwarzane w wyniku stopniowego rozbijania cząsteczki białka na coraz mniejsze składniki ulegają one dalszej prze­róbce przy udziale szeregu swoistych zaczynów — przeważnie w wątro­bie. Z powstałych wskutek dezaminacji resztek aminowych następuje w komórce wątrobowej synteza mocznika. W tej postaci wydziela się z moczem około 50% azotu aminowego. Jak wynika z badań przy użyciu izotopu azotu reszta aminokwasów stanowi budulec dla rekonstrukcji białek ustrojowych. Przy normalnym odżywianiu znajdujemy w moczu tylko nieznaczne ilości aminokwasów (przeważnie histydyny), gdyż zdol­ność wchłaniania kanalików nerkowych w stosunku do nich jest dosta­tecznie sprawna, aby przy dowozie białek w pokarmach nie przekracza­jącym 1 g na 1 kg wagi nie dopuścić do wydalania ich w moczu. Zwięk­szone wydalanie aminokwasów może nastąpić tylko w warunkach pato­logicznych, przede wszystkim w stanach ciężkiej niedomogi wątroby (np. w ostrym żółtym zaniku). Wówczas ustaje przeróbka ich na mocznik, obniża się poziom mocznika we krwi i w moczu, a wzrasta bardzo znacz­nie poziom aminokwasów we krwi i moczu (aminoacidemia i aminoaci­duria). Stwierdzamy wtedy w moczu znaczne ilości wolnych aminokwa­sów, zwłaszcza leucyny i tyrozyny, których kryształki można z łatwością wykazać w osadzie moczu. Poza tym wątroba wytwarza dużą ilość amo­niaku z resztek aminowych powstałych w przebiegu dezaminacji amino­kwasów. Jednak amoniak ten zostaje całkowicie zużyty w samej wątro­bie na syntezę mocznika (White). Tym się tłumaczy między innymi zjawisko, że amoniak wprowadzony zwierzęciu dożylnie jest silnie trują­cy, ale podany nawet w stosunkowo dużych ilościach doustnie zostaje wychwytany przez wątrobę i przetworzony na mocznik.