A A A

POWIEZIE

W miednicy małej, jak już wspomniano, wydzielić można kilka powięzi. Powięź miedniczną (fascia pelvis). Na poziomie kresy granicznej; powięź poprzeczna (fascia transversalis) przednio-bocznej ściany brzucha przechodzi na miednicę małą i tu ma nazwę powięzi miednicznej. Odróżniamy w niej kilka części: powięź miedniczną trzewną (fascia pelvis visceralis) i powięź miedniczną ścienną (fascia pehis parietalis) oraz jej odcinek powięź zasłonową. Powięź zasłonowa (fascia obturatoria) jest to mccna blaszka włóknista, która pokrywa powierzchnię przyśrodkową zasłaniacza wewnętrznego; na jego brzegach wszędzie przyczepia się do okostnej kości. Silniejsze pasmo powięzi zasłonowej wytwarza znany nam już łuk ścięgnisty dźwigacza odbytu ; poniżej łuku stanowi ona ścianę boczną dołu kulszowo-odbytniczego. U dołu, u wyjścia miednicy powięź zasłonowa łączy się z wyrostkiem sierpowatym więzadła krzyżowo-guzowego i rozdwojeniem swym wytwarza tzw. kanał sromowy. Kanał sromowy (canalis pudendalis) zawiera naczynia sromowe wewnętrzne i n. sromowy, które wstępują doń przez otwór kulszowy mniejszy. Kanał ten bieg­nie w ścianie bocznej dołu kulszowo-odbytniczego wzdłuż gałęzi kości kulszowej, kieruje się do przodu i kończy pod tylnym brzegiem przepony moczowo-płciowej. Twory objęte kanałem w jego przedłużeniu przenikają skośnie przez przeponę aż do jej-przedniego brzegu. W przebiegu kanału odgałęzienia naczyniowe i nerwowe przebijają, ścianę kanału i wstępują do dołu kulszowo-odbytniczego. Powięź miedniczna ścienna (fascia pehis parietalis) powleka ścianę miednicy malej. Pokrywa tu ona powierzchnię wewnętrzną kości oraz po­łożone tu mięśnie, gruszkowaty i zasłaniacz wewnętrzny. Z przodu rozpo­czyna się na kości łonowej, bocznie na powięzi zasłaniacza wewnętrznego, z tyłu na kości krzyżowej, gdzie dokoła otworów krzyżowych miednicznych wytwarza łuki ścięgniste. Na początku kości guzicznej przyczepy tej powięzi stron obu zlewają się z sobą w linii pośrodkowej. Cienka blaszka powięziowa pokrywa część miedniczna m. gruszkowatego wraz ze splotem krzyżowym, pozostawiając wolny otwór dla naczyń pośladkowych. Na zasłaniaczu we­wnętrznym powięź miedniczna ścienna zlepia się z powięzią zasłonową sięgając ku dołowi do łuku ścięgnistego dźwigacza odbytu. Jak wiemy łuk ścięgnisty jest to rozcięgnowo wzmocnione pasmo po­więzi zasłonowej; biegnie on od gałęzi dolnej kości łonowej do kolca kul­szowego; od niego odchodzi dźwigacz odbytu a równocześnie kończy się na nim powięź miedniczna ścienna. Łuk ten stanowi więc granicę między powię­zią miedniczna ścienną a powięziami przepony miednicznej. Powięź miedniczna trzewna (fascia pehis visceralis) rozpoczyna się pasmem ścięgnistym, tzw. łukiem ścięgnistym powięzi miednicznej , położonym w górnej powięzi przepony miednicznej. Łuk ten po obu stronach biegnie z dolnego odcinka spojenia łonowego nieco poniżej łuku ścięgnistego dźwigacza odbytu i kończy się tak jak on na kolcu kulszowym; często oba łuki łączą się z sobą w tylnej części swego przebiegu. Od łuku powięzi miednicznej powięź miedniczna trzewna kierując się przyśrodkowo powleka trzewa: pęcherz moczowy, pęcherzyki nasienne, górną część pochwy oraz odbytnicę, gdzie zlewa się z błoną zewnętrzną (tunica adventitia) tych narządów. Inne pasma powięziowe od tegoż łuku ścięgnistego powięzi miednicznej kierują się u mężczyzny na gruczoł krokowy, gdzie wytwarzają powięź sterczu (fascia prostatae), u kobiety obejmują pozostałą część pochwy i cewkę moczową. Oprócz znaczenia mechanicznego, jako umocowanie narządów, powięź miedniczna trzewna stanowi pewną zaporę przeciw szerzeniu się spraw zapalnych. Powiezie przepony miednicznej. Powięź górna przepony miednicznej (fascia diaphragmatis pehis superior) odchodzi od łuku ścię­gnistego dźwigacza odbytu i powleka górną powierzchnię dźwigacza i mięśnia guzicznego; zstępuje ona ku dołowi i przyśrodkowo do łuku ścięgnistego powięzi miednicznej (skąd odchodzi powięź miedniczna trzewna), po czym kieruje się dalej ku dołowi do przyczepu końcowego przepony. Przednie odcinki łuków ścięgnistych powięzi miednicznej, prawy i lewy , u mężczyzny stanowią więzadła łonowo-sterczowe (ligamenta pubo-prostatica), u kobiety więzadła łonowo-pęcherzowe (ligamenta pubovesicalia); wię- zadła te kierują się z dolnego odcinka powierzchni tylnej spojenia łonowego u męż­czyzny do pęcherza i sterczu, u kobiety do pęcherza i cewki moczowej; w głębi zawierają one pasma mięśniówki gładkiej — mięsień łonowo-sterczowy lub łonowo-pęcherzowy (m. puboprostaticus, pubovesicalis). Wymienione więzadła od­graniczają przestrzeń załonową od niżej położonych splotów żylnych. Powięź dolna przepony miednicznej (fascia diaphragmatis pelvis inferior) jest to cienka blaszka powlekająca dolną powierzchnię dźwigacza odbytu. Rozpoczynając się u góry na łuku ścięgnistym dźwigacza odbytu, podobnie jak powięź górna, graniczy tu ona z powięzią zasłonową. Powięź dolna stanowi ścianę przyśrodkową dołu kulszowo-odbytniczego. Powiezie przepony moczowo-płciowej. Mięśnie przepony mo- czowo-płciowej na obu swych powierzchniach, górnej i dolnej, pokryte są mocnymi blaszkami powięziowymi, powięzią górną przepony mo- czowo-płciowej (fascia diaphragmatis urogenitalis superior) i powięzią dolną przepony moczowo-płciowej (fascia diaphragmatis urogenitalis inferior). Obie powiezie zrastają się z sobą na swych przednich i tylnych brzegach. Miejsce zrośnięcia brzegów przednich tworzy mocny powrózek rozciągnięty poprzecznie od jednej kości łonowej do drugiej, znane nam już więzadło poprzeczne krocza; miejsce zrośnięcia brzegów tylnych nie wytwarza tak wydatnej granicy i na swej powierzchni dolnej przykryte jest mięśniem poprzecznym powierz- chownym krocza. Obie powiezie przepony moczowo-płciowej rozpoczynają się na gałęziach kości kulszowej i gałęziach dolnych kości łonowej; są one najsilniejsze w swych częściach bocznych. W powięź górną wnika nieco wierzchołek sterczu, z po­wierzchnią dolną zrasta się opuszka prącia a bocznie przylegają odnogi prącia (lub łechtaczki). Przestrzeń głęboka krocza (spatium perinei pro fundum). Przestrzeń objęta obu powięziami przepony moczowo-płciowej, tzw. przestrzeń głęboka krocza, którą u mężczyzny przenika cewka moczowa, u kobiety również i pochwa, wypełniona jest m. poprzecznym głębokim krocza i zwieraczem cewki moczowej; poza tym u mężczyzny leżą w niej gruczoły opuszkowo-cewkowe; u kobiety tylko niewielka część górna gruczołów przedsionkowych większych od dołu wnika w obręb przepony. W przedłużeniu kanału sromowego wewnątrz przepony biegną naczynia sromowe we­wnętrzne i n. grzbietowy prącia (lub łechtaczki), gałąź n. sromowego. Powięź powierzchowna krocza (fascia superficialis perinei) występuje tylko w przedniej części dna miednicy, w obrębie trójkąta moczowo-płcio- wego; ku tyłowi, na dół kulszowo-odbytniczy nie przedłuża się. Powięź powierzchowna krocza przyczepia się z tyłu do tylnego brzegu powięzi przepony moczowo-płciowej obejmując m. poprzeczny powierzchowny krocza, bocznie do gałęzi dolnych kości łonowych i kulszowych. Kierując się do przodu powięź powierzchowna krocza pokrywa m. opuszkowo-gąbczasty oraz bocznie oba mm. kulszowo-jamiste i przechodzi w powięź głęboką prącia. Przestrzeń powierzchowna krocza (spatium perinei superficiale). Powięź po­wierzchowna krocza od dołu ogranicza przestrzeń zamkniętą z tyłu i bocznie, otwartą zaś do przodu. Jest to przestrzeń powierzchowna krocza położona obustronnie między opuszką prącia (lub opuszką przedsionka) a odnogą prącia (lub łechtaczki). Sklepienie jej tworzy powięź dolna przepony moczowo-płciowej, dno — powięź po­wierzchowna krocza. Przestrzeń ta zawiera tkankę łączną i tkankę tłuszczową odgra­niczoną od powierzchownego, podskórnego tłuszczu powierzchowną powięzią krocza oraz gałęzie naczyń sromowych wewnętrznych i nerwu sromowego. Sprawy zapalne wychodzące np. u kobiety z gruczołów przedsionkowych większych, czy u mężczyzny z gruczołów opuszkowo-cewkowych, nie przenikają ku tyłowi do dołu kulszowo-odbytniczego, lecz do przodu w kierunku ściany brzucha. Powięź podskórna (fascia subcutanea) z zewnątrz, od dołu obejmuje powięź powierzchowną krocza, z którą jest luźno i przesuwalnie złączona. W swej warstwie powierzchownej, zwłaszcza u mężczyzny zawiera ona liczne wiązki komórek gładkich przebiegających głównie w kierunku podłużnym; należą one do tzw. mięśniówki płcio­wej i odpowiadają błonie kurczliwej moszny. Środek ścięgnisty krocza (centrum tendineum perinei). W płaszczyźnie pośrodkowej między zwieracz zewnętrzny odbytu a tylny brzeg przepony moczowo-płciowej oraz opuszkę prącia (lub opuszkę przedsionka) wciska się gruba warstwa włóknista w postaci masywnego klina; ma ona nazwę środka ścięgnistego krocza. Z góry wstępują weń ścięgniste włókna dźwigacza odbytu, z przodu, z tyłu i z boków włókna zwłaszcza ścięgniste m. poprzecznego krocza głębokiego i powierzchownego, m. opusz-kowo-gąbczastego oraz zwieracza zewnętrznego odbytu. Włókna te w postaci szwu prze­chodzą jedne w drugie. Dlatego też ten silny węzeł łącznotkankowy przyjmuje charakter ścięgnisty i uzyskuje silne umocowanie. Powyższe stosunki anatomiczne mają szczególne znaczenie praktyczne ponieważ po przedzieleniu tego Jącznotkankowego zamknięcia można wniknąć w obręb jamy miednicy do przestrzeni podotrzewnowej. Dostajemy się w obręb tkanki łącznej pod-otrzewnówej między odbytnicę a przewód moczowo-płciowy, u mężczyzny więc do przestrzeni odbytniczo-sterczowej, u kobiety do przestrzeni położonej między odbytnicą a pochwą, do przestrzeni odbytniczo-pochwowej.