Pęcherzyki są ograniczonymi wyniosłościami naskórka, rozmiaru od ukłucia szpilki do małego grochu, zawierającymi jasny płyn. Bywają blade lub żół­tawe (od zawartości materiału surowiczo-ropnego) lub czerwonawe (od zmie­szanej z krwią surowicy). Czasami mają ciemnoczerwone obwódki. Pęche­rzyki bywają odosobnione, nieregularnie rozrzucone lub ułożone w grupy bądź rzędy. Powstają one bezpośrednio lub tworzą się z plamki lub grudki. Pęcherzyki bywają jedno- lub wielokomorowe. Kiedy zawierają treść suro-wiczo-ropną, określa się je jako pęcherzyki przechodzące w krostki. Z re­guły pęcherzyki istnieją krótko, ponieważ bądź pękają samoistnie, bądź zle­wają się i tworzą pęcherze, bądź też przekształcają się w krosty. Herpes simplex. Cechy. Małe skupienia pęcherzyków pojawiają się na twa­rzy, wargach lub błonach śluzowych jamy ustnej albo narządów płciowych i są usytuowane na podłożu zapalnym. Zawartość ich wkrótce staje się po­dobna do ropy, wysycha i tworzy czerwonawobrązowe strupy, które odpadają w ciągu kilku dni. Pieczenie i mrowienie poprzedza i towarzyszy wykwitom. Ostry początek; brak wciągnięcia węzłów chłonnych w sprawę chorobową; czas trwania zmian — kilka dni. Herpes zoster (półpasiec). Cechy. Skupienie pęcherzyków na podłożu za­palnym może pojawiać się na niektórych częściach ciała, lecz najczęściej zmiany obserwuje się wzdłuż przebiegu nerwów międzyżebrowych. Zaatako­wana jest z reguły tylko jedna strona tułowia. Płyn w pęcherzykach wkrótce ulega zmętnieniu, wysycha i tworzy żółtobrązowe strupy, które odpadają w ciągu kilku dni. Ostry ból newralgiczny towarzyszy wykwitom i poprze­dza je. Ostry początek; gorączka i złe samopoczucie; zajęcie węzłów chłonnych. Zatrucie sumakiem jadowitym (thus toxicodendron). Cechy. Liczne pęche­rzyki, wielkości mniej więcej łebka od szpilki, zaczynają pojawiać się w cią­gu 24 godzin na narażonych powierzchniach (grzbiet rąk i przedramion, twarz, prącie) po wstępnym rumienili. Pęcherzyki te mogą zlewać się w większe pęcherze, które zwykle pękają w dwa do czterech dni, z pozostawieniem otwartej powierzchni. Pacjent żali się na intensywne palenie ze swędzeniem, często połączone z uczuciem dużego napięcia. W wywiadzie — narażenie na zatrucie i uprzednie napady tej choroby. Miliaria (sudamina). Cechy. Małe, jasne, powierzchowne pęcherzyki bez zmian zapalnych (miliaria cristallina) lub odosobnione plamki rumieniowe skojarzone z małymi grudkami, które mogą zlewać się (miliaria rubra), poja­wiają się głównie w zgięciach łokci, na przodzie i bocznej stronie klatki piersiowej, w okolicy talii i w okolicy poniżej sutków. Czasami miliaria rubra objawia się odrębnymi jasnymi pęcherzykami, są one jednak zawsze otoczone rumieniową obwódką. Potówkę krostkową zawsze poprzedza inne uszkodzenie skóry, które spowodowało uszkodzenie, zniszczenie lub zaczopowanie prze­wodów potowych. Eczema (postać pęcherzykowa). Cechy. Na rumieniowej blaszce rozwijają się małe pęcherzyki, które zlewają się i następnie pokrywają żółtawymi stru­pami. Zwykle jest znaczne swędzenie. Stan taki może rozwijać się w każdej okolicy ciała, ale najczęściej na owłosionej skórze głowy u dzieci, a wokół uszu lub na rękach u dzieci i dorosłych. Impetigo contagiosa. Cechy. Zmianą pierwotną jest mały pęcherzyk, o bar­dzo cienkiej ściance, bez obwódki zapalnej, zawierający przejrzysty płyn. W krótkim czasie zawartość jego ulega zropieniu, pęcherzyk pęka i pozosta­wia wilgotną zaczerwienioną powierzchnię, z której wydziela się płyn suro­wiczy. Wkrótce tworzy się żółtawy łub brązowawy strup („strup naklejony"). Teqo rodzaju zmiany dominują w okolicy brody i ust. Trichophytiasis superficialis vesiculosa circinata. Cechy. W wielu przypad­kach obserwuje się małe, przejściowe, powierzchowne pęcherzyki koło bar­dziej czynnych, postępujących krawędzi. Pęcherzyki te zawierają grzyby strzygące w olbrzymiej ilości. Najczęstszym miejscem zmian chorobowych są twarz, szyja, ręce i stopy. Varicella (ospa wietrzna). Cechy. Grudki pierwotnie różowej barwy zmie­niają się w ciągu kilku godzin w pęcherzyki wielkości łebka od zapałki, za­wierające przejrzysty płyn surowiczy. Są one twarde, powierzchowne i od­osobnione. Pojawiają się początkowo na tułowiu i na ustach, następnie na skórze głowy, a mniej licznie na twarzy i kończynach. Krostki tworzą się w ciągu 48 godzin, później kurczą się i wytwarzają strup. W następne dni pojawia się kolejny rzut wysypki, a wszystkie stadia zmian chorobowych wy­stępują równocześnie. Wylęganie od 13 do 17 dni; ostry początek; gorączka 37,2° do 38,4°C nie zmniejsza się z wystąpieniem wysypki; lekkie objawy ogólne; choroba trwa miesiąc. Variola (ospa prawdziwa). Cechy. Pęcherzyki pojawiają się piątego lub szóstego dnia; mają one przezroczysty szczyt i są pępkowato zagłębione, o średnicy 5 mm. Ósmego dnia przemieniają się w krostki. Dermatomycosis. Cechy. Pierwotne uszkodzenie w grzybicy stóp sportow­ców (najczęstsze umiejscowienie grzybicy skóry) często składa się z mace­racji, niewielkiego łuszczenia się, czasem z pęcherzyków, oraz z pęknięć między i pod palcami, najczęściej czwartym i piątym. Z reguły choroba jest bardzo przewlekła, względnie nie postępuje. Jeśli jednak grzyb narusza skórę paluchów lub podeszew albo przez ciągłość, albo jako zakażenie pierwotne, pojawiają się ostre wykwity pęcherzykowe lub pęcherzowe. Wysypka pęche­rzykowa ma skłonność do rozprzestrzeniania się przez ciągłość, a nie leczo- na — może objąć całą podeszwę. Pojedyncze pęcherzyki mają zazwyczaj śred­nicę 2 do 3 mm, lecz zlewają się tworząc napięte pęcherze różnych rozmia­rów. Nie pękają one samoistnie, lecz kiedy ostre stadium uspokaja się, przy-sychają, pozostawiając żółtobrązowe strupy. Przy opróżnianiu pęcherzy widać, że zawierają one jasny, lepki płyn. Spotyka się także zakażenie ręki z podob­nymi wykwitami. Czasami wskutek uczulenia w stosunku do grzyba zajmu­jącego stopy także na rękach pojawiają się skupienia bardzo drobnych, przej­rzystych pęcherzyków, zwykle najpierw na bocznych powierzchniach palców i ze skłonnością do symetrycznego rozmieszczenia. Uszkodzenia takie są jałowe (dermatofity). Kiedy choroba stanie się przewlekła, pęcherzyki ustę­pują miejsca suchym, łuszczącym się wykwitom bądź podobnym do wyprysku wilgotnym obszarom i nadmiernie rogowaciejącym płytkom, w których obecne są bolesne szczeliny. Stopa sportowca; pocenie się, palenie i swędzenie stóp, obecność w zeskrobinach Trichophyton mentagrophytes, Trichophyton rubrum lub Epidermophyton floccosum. Dermatofity: silne swędzenie, jałowe zeskrobiny. Scabies (świerzb). Cechy. Małe pęcherzyki, grudki i krostki istnieją w cha­rakterystycznych miejscach. Widoczne są nory świerzbowca. Dermatitis herpetiformis. Cechy. Odmiana pęcherzykowa jest częstsza, a jeśli obecne są inne uszkodzenia (rumień, pęcherze-grudki, krostki), prze­ważają zazwyczaj pęcherzyki. Kolejne rzuty rozszerzonych, przejrzystych pęcherzyków w skupieniach pojawiają się zwykle symetrycznie na różnych częściach ciała, zwłaszcza na wyprostnych powierzchniach w okolicy łokci, krzyżowej, kolan, w okolicy krętarzowej i łopatkowej. Pęcherzyki są często bez obwódki zapalnej i mają skłonność do zlewania się, lecz nie pękają. Opryszczka ciążowa jest postacią opryszczkowatego zapalenia skóry, które pojawia się zwykle w trzecim trymestrze i charakteryzuje się rozwojem ma­łych rumieniowatych grudek i pęcherzyków. Zmiany te pojawiają się rzutami. Czasem objawy ogólne; silne swędzenie i palenie; prze­wlekły przebieg z remisjami; przebarwienie. Syringomyelia (jamistość rdzenia). Cechy. Nierzadko powstaje pęcherzyko­wy wykwit w okolicy zaopatrywanej przez pewien nerw; wykwit trwa przez kilka dni, bez bólu i podrażnienia, często granicząc ze strefami znieczulenia. Uczulenie na leki. Cechy. Antypiryna, środki przeciwhistaminowe, noradre­nalina, bromki, formalina, jodoform, rtęć, oksychinolina, penicylina, kwas salicylowy, tiosiarczan sodu, sulfonamidy i siarka czasami wywołują wykwity pęcherzykowe lub uszkodzenia mieszane. W wywiadzie -— przyjmowanie tych leków,- znikanie zmian po odstawieniu tych leków. Mniej częste przyczyny. Dermatitis repens; erythema multiforme (postać pę­cherzykowa); aphtae epizooticae; malleus; lichen urticatus; lymphangioma circumscriptum; cheiropompholyx (ograniczony do dłoni i stóp); hydroa aesti-vale (świerzbiączka letnia Hutchinsona); morbus Raynaudi; hydrocystoma; pemphigus neonatorum; acrodermatitis persistens; acne varioliformis; dracun-culosis; malaria (opryszczka warg); pneumonia lobaris (opryszczka warg w 25% przypadków); erythema solare (wcześnie); hydroa vacciniforme; radio-dermatitis (drugi stopień); parapsoriasis varioliformis (wielokształtne wykwity włącznie z pęcherzykami); tinea cruris; moniliasis (stóp); vaccinia generali­sata; ecthyma contagiosum; syndroma Stryker-Halbeiseni; leishmaniosis americana (początkowe uszkodzenie); epidermolysis bullosa; porphyria,- menin­gitis cerebrospinalis (opryszczka warg); przecięcie zwoju Gassera; eruptio varicelliformis Kaposi; pemphigus chronicus benignus familiaris; ukąszenia lub ukłucie owadów.