Oskrzelami głównymi (bromki principales), prawym i lewym, nazy­wamy obie gałęzie tchawicy, które rozpoczynają się w miejscu jej rozdwo­jenia i kończą u wejścia do odpowiedniego płuca. Gałęzie oskrzeli głównych powstałe przez ich podział wchodzą do płuc i dzielą się na coraz mniejsze oskrzela; tworzą one tzw. drzewo oskrzelowe . Od­różniamy więc oskrzela główne czyli zewnątrzpłucne oraz ich odga­łęzienia w obrębie płuc czyli oskrzela wewnątrz płucne; z nimi zapoznamy się przy opisie płuc. Stosunki ogólne. Oba oskrzela główne położone są w jamie śródpier-siowej tylnej, w przedłużeniu oraz poniżej tchawicy, między płucem prawym i lewym. Początek oskrzeli znajduje się przy rozdwojeniu tchawicy. Rozdwojenie, tak samo jak dolny odcinek tchawicy, nie leży ściśle symetrycznie, lecz jest nieznacznie przesunięte w stronę prawą. Oddalając się od siebie oba oskrzela tworzą kąt rozdwojenia. ^Kierunek. Oskrzela główne kierują się ku dołowi, bocznie i nieco ku tyłowi; oskrzele prawe biegnie do prawej wnęki płuca, lewe — do lewej. Nie biegną one jednak ściśle w linii prostej, lecz linie kierunkowe światła tchawicy, oskrzeli oraz ich rozgałęzień tworzą linie śrubowate, które bez załamania przechodzą jedna w drugą. Z powodu tej śrubowatej formy linii kierunkowej oskrzeli w miejscu ich odejścia, powietrze doprowadzane jest do różnych części płuca w najkorzystniejszych warunkach aerodynamicznych. Koniec oskrzeli głównych leży przy wnęce płuca położonej w tylnej części powierzchni przyśrodkowej płuca, mniej więcej w połowie jej wy­sokości. Kąt rozdwojenia i jego zmienność. Wielkość kąta rozdwojenia tchawicy waha się od 50° do 100° i zależna jest od szeregu czynników. Napięcie tchawicy przy unoszeniu się krtani i głowy, czy przy obniżaniu rozdwojenia w czasie opuszczania się przepony zmniejsza kąt rozdwojenia; w tym samym kierunku wpływa zmniejszanie się szerokości klatki piersiowej. Opuszczanie się krtani, jak również unoszenie się przepony lub poszerzenie klatki piersiowej powiększają kąt rozdwojenia. Wyniki odnośnych badań nie są jednomyślnie ustalone. Przypuszczalnie zmiany oddechowe kąta rozdwo­jenia zależne są od typu oddychania, zależne więc od przewagi, czy to oddychania żebrowego, przeponowego czy też mieszanego. Podczas wdechu w oddychaniu żebro­wym kąt się zwiększa, w czystym oddychaniu przeponowym — zmniejsza; podczas wdechu żebrowo-przeponowego kąt rozdwojenia przypuszczalnie pozostaje bez zmian. Poza tym jednak duża zmienność kąta rozdwojenia zależna jest również od osobniczo różnego ustawienia przepony, położenia głowy i szerokości klatki piersiowej. Ostroga tchawicy (carina tracheae). Pokrywająca ją błona śluzowa na swojej wolnej powierzchni ma bardzo odporny nabłonek wielowarstwowy płaski, który powierzchownie ostrą granicą oddziela się od nabłonka migawkowego. Podłożem ostrogi jest przeważnie listewka chrzestna, która zazwyczaj utworzona jest przez dolną chrząstkę tchawicy. W miejscu gdzie ostroga przechodzi w przednią i tylną ścianę tchawicy, ostroga poszerza się w więk­szy przedni i mniejszy tylny trójkąt tchawicy. Czasem ostroga nie zawiera podpory chrzestnej, mówimy wówczas o ostrodze błoniastej. Trójkąt tylny położony w okolicy rozdwojenia między wiązkami mięśniowymi poprzecznymi tchawicy a wiązkami po­przecznymi obu oskrzeli nie zawiera wiązek poprzecznych, a tylko podłużne biegnące wachlarzowato ku górze. Przyczepiają się one do ostrogi tchawicy. W więk­szości przypadków ostroga nie leży symetrycznie, lecz przesunięta jest nieco w lewo w związku z mniejszym światłem oskrzela lewego; kurcząc się wiązki podłużne przy­puszczalnie unoszą ostrogę ku górze silniej zwężając wejście do oskrzela lewego niż prawego. Czynnik ten wraz z innymi, o których będzie mowa niebawem, ułatwia dostęp do prawego płuca. Z trójkąta tylnego jak również od oskrzela lewego biegną pasma mięśniowe gładkie do ściany przełyku; tworzą one tzw. m. oskrzelowo-przełykowy . Budowa ściany oskrzeli głównych. Budowa oskrzeli głównych jest zupełnie podobna do budowy tchawicy; w błonę włóknistą włączone są podkowiaste chrząstki; ściana tylna, błoniasta zawiera mięśniówkę gładką , zbudowaną po­dobnie jak w tchawicy głównie z poprzecznie biegnących pasemek. W tkance pod-śluzowej leżą liczne gruczoły oskrzelowe (glandulae bronchiales).