Ostre rzeżączkowe zapalenie spojówek (ropne zapalenie spojówek u doro­słych; ophthalmia gonorrhoica). Cechy. Stwierdza się znaczne przekrwienie i obrzęk spojówki, tworzącej gruby, pierścieniowaty wał dookoła rogówki. Ropne zapalenie błony naczyniowej i ropne zapalenie całej gałki ocznej (panophthalmitis). Cechy. Występuje znaczny obrzęk spojówki, któremu towa­rzyszy przekrwienie spojówki i opuchnięcie powiek; zwykle duża bolesność. W wywiadzie może być zranienie, uraz lub infekcja; go­rączka, dreszcze, nudności i wymioty; tkliwość gałki ocznej; zamglenie ro­gówki; zapalenie tęczówki i ciałka rzęskowego; może być ropostek; utrata widzenia; badanie wziernikiem (ujawniające masy wysięku poza soczewką, w ciałku szklistym, o ile komora przednia jest przezierna). Ostra jaskra (glaucoma acutum). Cechy. Spojówka gaikowa jest znacznie przekrwiona i obrzęknięta. Ropowica oczodołu (cellulitis orbitalis; phlegmona orbitae). Cechy. Stwier­dza się przekrwienie i obrzęk powiek i obrzęk spojówki. Zapalenie zatoki szczękowej (antritis; empyema antri Highmori). Cechy. Może wystąpić znaczny obrzęk powiek i obrzęk oraz przekrwienie spojówki. Zapalenie tęczówki (iritis). Cechy. W ciężkich przypadkach może wystąpić rozszerzenie naczyń spojówkowych i nieznaczny obrzęk spojówki. Ostre zakaźne zapalenie spojówek (coniunctivitis acuta contagiosa). Cechy. Spojówka gaikowa jest zawsze silnie nastrzyknięta, czasami także obrzęknięta. Mniej częste przyczyny. Zapalenie spojówek (wszystkie ostre postacie o ciężkim przebiegu); zapalenie spojówek u noworodków; zapalenie zatok kli­nowych; zakrzep zatoki jamistej; obrzęk naczyniowo-nerwowy; porażenie mięśnia prostego zewnętrznego (spojówka tej okolicy); zatrucie jodem; po­krzywka; nagminne zapalenie przyusznic; zapalenie nerek; awitaminoza Bj; ropne zapalenie wewnątrzgałkowe (uveitis purulenta); niedokrwistość; guz za­tok sitowych; ropień płata czołowego; tętniak oczodołu, złośliwy guz noso-gardzieli (spoisty obrzęk tkanek); włośnica; choroba posurowicza; przewlekłe zapalenie tkanek oczodołu (pseudotumor orbitae); półpasiec powiek i gałki ocznej; zimnica; guz oczodołu.