Ostre proste zapalenie krtani. Cechy. Śluzówka jest czerwona i mniej lub bardziej obrzmiała wskutek przekrwienia i nacieczenia, obrzękła, zależnie od zjadliwości procesu zapalnego. Wiązadła głosowe są różowoczerwone, lub nawet tak czerwone, jak śluzówka. Czasem widoczne są plamki z wynaczy-nionej krwi na górnej powierzchni lub na wolnych brzegach więzadeł głoso­wych. Wydzielina tworzy opalizujące czopy, które mają tendencję do zbie­rania się w okolicy spoidła przedniego, a w pewnym stopniu również wzdłuż więzadeł. Mogą pojawiać się owrzodzenia, a obnażone pola mają wygląd nieco szorstkich, czerwonych plam lub — jeśli są pokryte wydzieliną — białych i matowych. Ostre ropowicze zapalenie krtani. Cechy. Błona śluzowa jest czerwona, napięta i lśniąca, z trzema zaokrąglonymi, obrzmiałymi tworami wokół szpary głośni. Jeśli zajęta jest okolica podgłośniowa, może być widoczna obrzękła śluzówka, wystająca spod prawdziwych więzadeł głosowych. Zazwyczaj obecność jakiejś choroby zakaźnej; początek z dreszczem i gorączką; chrypka lub bezgłos; ból; ochrypły lub szorstki ka­szel; zwykle w ciągu doby dołącza się duszność; objawy nasilają się. Obrzęk krtani (oedema laryngis). Cechy. W obrazie laryngoskopowym wi­doczne jest obrzmienie w okolicy fałdów nalewkowo-nagłośniowych, przedniej i górnej powierzchni nagłośni, a czasem i okolicy podgłośniowej. Powierzchnia błony śluzowej ma zabarwienie bladoszare. Przewlekłe zapalenie krtani. Cechy. Rozróżniamy cztery odmiany; 1) prze­wlekłą postać prostą, w której stwierdza się przewlekłe rozlane przekrwienie i nastrzyknięcie błony śluzowej krtani ze zwiększeniem ilości lepkiej wydzie­liny śluzowej; 2) postać przerostową, w której zaznaczony jest bardziej prze­rost tkanek, z przewlekłym obrzękiem przekrwiennym więzadeł głosowych i chrząstek nalewkowatych; 3) przewlekłą postać podgłośniowa, w której przerost jest najsilniejszy poniżej więzadeł głosowych, powodując ciemno­czerwone obrzmienie; wreszcie 4) suche zapalenie krtani, w którym zaznacza się szczególnie silne wysuszenie śluzówki, jednakże bez jej zaniku. We wszystkich postaciach badaniem laryngoskopowym stwierdza się śluzówkę matową, czerwoną, przekrwioną, bez połysku, rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych, zgrubienie fałdów nałewkowo-nagłośniowych i chrzą­stek nalewkowatych oraz upośledzenie czynności ruchomych części wskutek obrzęku zapalnego. Zwiększa się znacznie wydzielanie suchej i przylegającej substancji śluzowej. Zanikowe zapalenie krtani (cuchnący nieżyt krtani). Cechy. Śluzówka jest ciemna, przekrwiona, sucha, ścieńczała; krtań pokrywają suche, zielone lub czarne, cuchnące, przylgnięte masy zeschniętej wydzieliny. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani (rzekomy dławiec dzieci; laryngitis subglottica acuta). Cechy. Istnieje pewne przekrwienie, co w połączeniu z gęstą, lepką wydzieliną śluzową lub śluzowo-ropną oraz z obustronnymi, ciemnoczerwonymi, wrzecionowatymi obrzmieniami poniżej więzadeł głoso­wych staje się przyczyną upośledzenia drożności oddechowej tuż poniżej więzadeł. Gruźlicze zapalenie krtani (laryngitis tuberculosa). Cechy. Pierwszą widocz­ną zmianą może być niedokrwienie błony śluzowej, która przybiera typowy po­pielatoszary odcień, chociaż może też być zaczerwieniona, zmieniona zapalnie i zgrubiała. Więzadła głosowe są bądź przekrwione i obrzmiałe, bądź luźne, wiotkie i guzkowate; w razie owrzodzenia wolnych brzegów więzadla gło­sowe wyglądają jakby „wyjedzone przez mole" lub „wygryzione przez my­szy". Dla wczesnego okresu charakterystyczne są blade, gruszkowate obrzmie­nia w sąsiedztwie fałdów nałewkowo-nagłośniowych, zacierające zarysy chrząstek Wrisberga. W razie zajęcia chrząstek nalewkowatych pojawia się guzowaty naciek w kształcie kija golfowego. Małe gruzełki podśluzowe przy­bierają wygląd drobnych, szarawych wzniesień, wielkości główki od szpilki, zajmując często nagłośnię i fałdy nalewkowo-nagłośniowe. W przestrzeni międzynalewkowej dochodzi często do utworzenia guza, który jest zwykle uszypułowany, bądź osadzony na szerokiej podstawie lub też ma wygląd brodawki. Nagłośnia jest często wciągnięta w sprawę i po nacieczeniu ma wygląd „turbanowaty". Owrzodzenia więzadeł kieszonek mają nieregularny zarys i pokryte są rzadkim, szarym lub żółtawym wysiękiem. Jeśli powstają owrzodzenia, omywa je ustawicznie śluzowo-ropna wydzielina. Przy fonacji stwierdza się często, że więzadła głosowe nie zbliżają się do siebie lub też czynność ich jest nieprawidłowa, a ruchomość upośledzona. Proces może obej­mować chrząstki, powodując zapalenie ochrzęstnej i chrząstek; w fazie zdro­wienia niekiedy tworzą się przykurcze bliznowate; mogą też powstać ropnie. Kiłowe zapalenie krtani (kiła krtani). Cechy. Do przejawów kiły drugo-rzędowej należą: przekrwienia, symetryczne owrzodzenia lub lepieże, które mogą ulegać owrzodzeniu bądź samoistnie znikać. Objawami kiły trzecio­rzędowej są, wg kolejności występowania: kilaki; owrzodzenia; zapa­lenie ochrzęstnej i martwica tkanek; zejściowe blizny, zniekształcenia i zrosty. Kilaki mogą się wytworzyć w każdej części krtani, są rozlane lub ograniczone, mają wygląd ciemnoczerwonych, owalnych guzów, otoczonych strefą zapalną i wykazują tendencję do szybkiego rozpadu i owrzodzenia. Owrzodzenia są zwykle głębokie i rozległe, jak gdyby wysztancowane; ich brzegi są ostre, dobrze odgraniczone i otoczone czerwoną obwódką obrzęku. Przy nacieczeniu ochrzęstnej i chrząstek współistnieje silne obrzmienie tkanek miękkich, powstawanie ropni oraz martwica chrząstek. Więzadła głosowe wy­kazują w razie zajęcia nieregularne zmiany i upośledzenie ruchomości o róż­nym nasileniu. W przebiegu procesów gojenia się, następujących po okresie rozległych zmian martwiczych, powstają różne zniekształcenia (twory bło­niaste, zrosty, zwężenia). Rak krtani. Cechy. W odmianie powstającej wewnątrz krtani już we wczes­nych okresach wykrywa się przy pomocy laryngoskopii ograniczony guz brodawczakowaty lub też powierzchowne czy głębsze nacieczenie górnej powierzchni, wolnego brzegu albo części podgłośniowej więzadeł głosowych. Początkowo sprawa jest jednostronna, później szerzy się powoli, wykazując nieregularną, różową lub białawoszarą powierzchnię, pokrytą łuskami lub guzkami; brzeg więzadła głosowego jest nieregularny, pozazębiany. W miarę rozwoju nowotworu dochodzi zwykle do owrzodzenia, najczęściej w miejscu drażnienia (np. na wolnej krawędzi więzadła); tworzą się kalafiorowate wy­rosłe. Do upośledzenia ruchów więzadeł głosowych dochodzi dopiero przy znacznym nacieczeniu, zaś unieruchomienie więzadeł jest późnym objawem i zależy od głębokiego naciekania przez guz. W odmianie powstającej ze­wnątrz krtani (tj. w okolicy wejścia do krtani), nowotwór ma początkowo postać twardego, guzkowatego tworu, który wkrótce niszczy prawidłowe za­rysy i szybko wrzodzieje, tworząc głębokie, cuchnące, rozległe owrzodzenia ze znacznym odczynem zapalnym w otoczeniu. Wcześnie następuje szerzenie się do tkanek otaczających. Łagodny guz krtani. Cechy. Do najpospolitszych guzów łagodnych krtani należą brodawczaki, polipy, włókniaki, żylaki oraz torbiele. Do rzadszych zaliczamy: tłuszczak, naczyniak, gruczolak, chrzęstniak. Brodawczaki są roz­rośniętymi brodawkowato tworami różnej wielkości i zasięgu, posiadają szy-pułę lub szeroką podstawę albo też są rozsiane, usadawiając się zazwyczaj na więzadłach głosowych lub ¡ná spoidle przednim. Mają one postać nieregu­larnych, czerwonawych lub różowawych wzniesień. Polip, wychodzący ze śluzówki, jest różowym, przeświecającym, uszypułowanym tworem, przymo­cowanym do więzadła głosowego. Włókniak jest to gładki, różowy lub czer­wony guz na szerokiej podstawie. Rzadko osiąga on dużą wielkość i jest zawsze pokryty nieuszkodzoną błoną śluzową. Żylak tworzy czerwony guzek na krawędzi lub na górnej powierzchni jednego z więzadeł, z widocznym wnikającym do niego naczyniem. Torbiel przybiera postać przeświecającego, okrągłego tworu z wieloma rozszerzonymi naczyniami na powierzchni. Ciało obce w krtani. Cechy. Przy pomocy laryngoskopii wykrywa się szybko ciało obce w krtani lub w tchawicy. Błona śluzowa może być przekrwiona wskutek urazu. Błonica krtani (diphtheria laryngis). Cechy. Badanie laryngoskopowe nie daje wiele, ponieważ błonę widać wyraźnie na migdałkach podniebiennych, w cieśni gardła lub w gardle; wziernikowanie jest przeciwwskazane u małych dzieci. Błona wygląda jak złóg wysięku, początkowo szarego lub szarawo-białego, a potem białego lub brudnożółtego. Po usunięciu błony ulega obna­żeniu krwawiąca powierzchnia. Porażenie mięśni krtani. Cechy. Z klinicznego punktu widzenia porażenie krtani można podzielić na porażenie mięśni przywodzących, porażenie mięśni odwodzących, porażenie mięśni napinających więzadła głosowe oraz na cał­kowite porażenie jedno- lub obustronne. Przy porażeniu mięśni przywodzą­cych (występującym u osobników z niedokrwistością lub z histerią, lub też wywołanym przez wstrząs, strach, proces zapalny wskutek nadużywania głosu czy urazu) wiązadła głosowe, widziane w lusterku krtaniowym, są maksy­malnie odsunięte od siebie i nie zbliżają się przy próbach tonacji, a pa­cjent traci głos. W innych przypadkach istnieje niedowład, osłabienie zbliżania więzadeł z szybkim powracaniem do pozycji wyjściowej po przer­waniu tonacji. Śmiech, krzyk i kaszel są w tym stanie prawidłowe, co wska­zuje na czynnościowy charakter bezgłosu. Porażenie mięśni odwodzących więzadło lub więzadła głosowe jest niezwykle rzadko obustronne i cechuje się utratą czynności mięśnia pierścienno-nalewkowego tylnego przy nie-upośledzonej czynności mięśni przywodzących i napinających. Jest to stan niezwykle rzadki, ponieważ zwykle stanowi on fazę przejściową do powsta­nia całkowitego porażenia wszystkich mięśni, zaopatrywanych przez nerw krtaniowy dolny. Jeśli istnieje tylko jednostronne porażenie mięśnia odwo­dzącego, spowodowane zajęciem jednego nerwu krtaniowego dolnego, uszko­dzone więzadło styka się z przeciwległym przy fonacji, ale nie porusza się ku zewnątrz przy wdechu, tak że głos jest nieznacznie zmieniony. Obustronne porażenie mięśni odwodzących jest zazwyczaj rzadkie, dając obraz obydwu więzadeł ustalonych w linii pośrodkowej; więzadła nieznacznie tylko rozsu­wają się przy wdechu, a są forsownie rozchylane przez wydech, przy czym głos ma ochrypłe brzmienie. Porażenie wewnętrznych mięśni napinających (mięśnie głosowe) jako skutek nadmiernego używania głosu, powoduje, że więzadła przybierają przy fonacji nieco półkolisty zarys, tak że między ich częściami centralnymi powstaje eliptyczna szpara; głos jest wówczas ochrypły, wysokim tonie i słaby. Porażenie zewnętrznych mięśni napinających (pier-ścienno-tarczowych) jest bardzo rzadkie i obejmuje jedną łub obie strony. Jest ono spowodowane ciężkim uszkodzeniem gałęzi ruchowej górnego nerwu krtaniowego; więzadła są w tym przypadku faliste, zwiotczałe, a głośnia kręta. Gdy dochodzi do zupełnego porażenia wewnętrznych mięśni krtani w następstwie zupełnego porażenia obu nerwów krtaniowych, więzadła gło­sowe mogą być ustawione tuż przy linii środkowej i jedynie trzepotać w górę w dół przy ruchach oddechowych. Jeśli to porażenie zupełne jest jedno­stronne, uszkodzone więzadło jest nieruchome tak przy wdechu, jak i przy fonacji, a więzadło przeciwległe porusza się silniej, przekraczając linię środ­kową. Porażone więzadło może się znajdować w ustawieniu pośrednim w linii środkowej lub też jest od niej nieco oddalone do linii przyśrodkowej. Może ono również zająć pozycję spoczynkową w połowie odległości między po­zycją spokojnego wdechu a pozycją przy fonacji. Jeśli istnieje porażenie nerwów (prawo Semona-Rosenbacha), mięśnie odwodzące ulegają zajęciu zawsze przed mięśniami przywodzącymi. Pojedyncze mięśnie rzadko ulegają porażeniu, za wyjątkiem zmian w błonicy oraz w innych miejscowych sta­nach zapalnych krtani oraz w histerii. Mniej częste przyczyny. Laryngitis traumatica acuta; epiglottitis infectiosa acuta; perichondritis infectiosa acuta; lupus laryngis; rhinoscleroma; laryngitis leprosa; laryngitis membranosa (dławiec rzekomobłoniasty); pachydermia la­ryngis; sarcoma laryngis; tabes dorsalis (bywa porażenie mięśni odwodzących bez zmian głosu); noduli vocales; leukokeratosis laryngis; prolapsus ventri-culi ilaryngis et appendicis ventriculi laryngis; arthritis articulationis crico-arytemoideae; ankylosis articulationis cricoarytenoideae; granuloma trauma-ticum laryngis; stenosis laryngis; membrana laryngis congenita; stridor laryngeus congenitus; tuberculosis miliaris acuta laryngis; aphonia spastica (przy fonacji struny głosowe i więzadła kieszonek krtani ulegają przywie-dzeniu i kurczowi).