NACZYNIA I NERWY JĄDRA
Tętnice. W związku ze zstępowaniem gruczołów płciowych i ich wybitną zmianą położenia główne naczynia gruczołów płciowych rozpoczynają się w miejscu ich pierwotnego położenia u zarodka, nie odchodzą zaś z najbliżej położonych naczyń. Dlatego główne naczynie jądra t. jądrowa odchodzi z aorty brzusznej i dochodzi do jądra po przebyciu długiej drogi. To cienkie naczynie biegnie na m. lędźwiowo-udowym ku dołowi, krzyżuje moczowód do przodu, a następnie przechodząc przez kanał pachwinowy stanowi zawartość powrózka nasiennego. T. jądrowa zaopatruje głowę najądrza, a poza tym na brzegu tylnym jądra przechodzi przez błonę białawą do śródjądrza i stąd w przegródki jądra. Z przegródek wnikają gałązki na powierzchnię jądra pod błonę białawą, gdzie wytwarzają sieci dużych, wężowato przebiegających naczyń, z których małe gałązki końcowe zaopatrują kanaliki jądra. Mówimy tu o warstwie naczyniowej , w której udział biorą nie tylko tętnice, lecz również żyły i naczynia chłonne; naczynia krwionośne warstwy naczyniowej przeświecając przez błonę białawą nadają jądru zabarwienie białosinawe. T. jądrowa zespala się z dwoma pozostałymi naczyniami zaopatrującymi jądro, choć w znacznie mniejszym stopniu niż ona. Są to t. nasieniowodu 1 (z t. biodrowej wewnętrznej lub często z t. pępkowej lub pęcherzowej dolnej) zdążająca wzdłuż nasieniowodu do głowy najądrza oraz t. dźwigać za jądra 2 zaopatrująca głównie osłonki jądra. Dzięki tym zespoleniom uszkodzenie t. jądrowej niekoniecznie prowadzi do zaniku jądra'; jednak z powodu wrażliwości miąższu jądrowego podwiązanie tętnicy jądrowej w operacjach brzusznych jest niebezpieczne.
Żyły, które odprowadzają hormony płciowe jądra towarzyszą tętnicom, wraz l tętnicami przebiegają przez śródjądrze, następnie przyjmują żyły najądrza i wytwarzają bardzo obfity splot wiciowaty. Splot ten stanowi największy składnik powrózka nasiennego, w nim przebiega przez kanał pachwinowy i po wyjściu z niego wytwarza żyłę jądrową, wpierw przeważnie podwójną, następnie pojedynczą. Po stronie prawej uchodzi ona do ż. głównej dolnej, po lewej do ż. nerkowej lewej i przez nią dopiero do ż. głównej dolnej. W przypadkach zastoju krwi splot wiciowaty może się silnie powiększać. Żyły jądra zespalają się z żyłami dźwigacza jądra, które pobierają krew z osłonek jądra.
Naczynia chłonne. Jądro jest obficie zaopatrzone w naczynia chłonne. Otaczają one gęstą siecią kanaliki i zbierają się następnie w małe pnie przebiegające w przegródkach, choć* zespalają się z sobą również w obrębie zrazików. Główny odpływ limfy kieruje się do śródjądrza i dalej wzdłuż najądrza oraz nasieftiowodu do powrózka nasiennego. Druga część limfy odpływa do sieci położonej w warstwie naczyniowej błony białawej, która wysyła drobne gałązki do gęstej sieci podsurowiczej; z obu tycn sieci zbierają się większe naczyńka kierujące się do najądrza i dalej do powrózka nasiennego. W obrębie powrózka wzdłuż naczyń jądrowych biegnie kilka (4—6) większych pni chłonnych, które uchodzą do węzłów lędźwiowych; i tutaj więc zaznacza się ta sama droga jaką wskazuje jądro w swym procesie zstępowania. Z węzłów chłonnych lędźwiowych drogi limfatyczne prowadzą do pni lędźwiowych uchodzących do zbiornika mleczu. Zespolenia limfatyczne prowadzą jakoby również do powierzchownych węzłów pachwinowych, chociaż według niektórych autorów powiększenie tych węzłów nie jest następstwem zachorowania samego jądra, lecz części płciowych zewnętrznych a zwłaszcza cewki moczowej.
Nerwy. Nerwy zaopatrujące jądro pochodzą ze splotu trzewnego, biegną dalej częściowo przez splot nerkowy i towarzyszą następnie tętnicy jądrowej wytwarzając splot jądrowy Nerwy te wiodą włókna czuciowe przeznaczone głównie dla osłonek surowiczych jądra, oraz włókna ruchowo-autonomiczne, które zawierają składniki współczulne i przywspółczulne zaopatrujące naczynia i mięśniówkę przewodu najądrza i nasieniowodu. Czynność ich nie jest jeszcze dostatecznie wyjaśniona. Włókna przywspółczulne przypuszczalnie rozluźniają mięśniówkę naczyń, jak również pośrednio wpływają na wydzielanie jądra i najądrza. Mięśniówka przewodu najądrza i nasieniowodu jest pod wpływem bodźców wychodzących z ośrodka wytryskowego położonego w rdzeniu lędźwiowym. Czuciowe pole Heada leży w obrębie zgięcia pachwinowego. Uszkodzenie nerwów splotu jądrowego ma przerywać rozwój plemników.