Istotne znaczenie ma odróżnianie krwioplucia od wymiotów krwawych. W krwiopluciu kaszel lub objawy choroby płuc względnie serca poprzedzają w wielu przypadkach krwawienie, podczas gdy w wymiotach krwawych wy­wiad chorobowy wskazuje na schorzenie żołądka, wątroby lub śledziony. W krwiopluciu krew jest odkrztuszana po wystąpieniu uczucia łaskotania w gardle, natomiast wymioty krwawe pojawiają się po napadzie zawrotu głowy. W krwiopluciu krew jest pienista, żywoczerwona, zasadowa i zmie­szana ze śluzem i ropą; w wymiotach krwawych krew jest skrzepnięta, zmieszana z cząsteczkami pożywienia, zabarwiona ciemno i kwaśna. Po od-pluciu krwi kaszel utrzymuje się wraz z fizycznymi objawami zajęcia płuca, a plwocina bywa podbarwiona krwią przez wiele dni; po wymiotach krwa­wych pacjent oddaje smołowate stolce oraz można wykryć objawy schorzenia w zakresie trzew brzusznych. Z krwiopluciem (tj. z odpluwaniem krwi pocho­dzącej ze źródła krwawienia w każdym miejscu narządu oddechowego, od krtani aż do tkanki miąższowej płuca) nie wolno mylić podbarwionej krwią wydzieliny, pochodzącej z nosa, języka, dziąseł lub gardła. W wielu choro­bach tchawicy, oskrzeli i płuc plwocina zawiera pasemka krwi lub jest pod­barwiona, względnie zmieszana z krwią. Powodem krwioplucia bywają: 1) urazy i ciała obce; 2) uszkodzenia serca i naczyń krwionośnych (włączając tu możliwe zastępcze krwawienie miesięczne); 3) zapalenia; 4) skazy krwo­toczne; 5) nowotwory; 6) zespół uciskowy oraz 7) czynniki idiopatyczne. Tuberculosis pulmonum (gruźlica płuc). Cechy. Krwioplucie może występo­wać w każdym okresie choroby albo w wyniku nadżarcia naczyń przez zmiany serowaciejące, albo wskutek szerzenia się stopniowo powiększającej się jamy poprzez ścianę naczynia. Krwioplucie może więc być jednym z najwcześniej­szych objawów; w tym wypadku jest ono zwykle objętościowo niewielkie (pół uncji ['= 4 g- = łyżeczka do herbaty — przyp. tłum.]), podczas gdy w za­awansowanych stadiach bywa obfite. Krwawienie z zasady występuje nagle: pacjent odczuwa gorący słonawy smak, a jama ustna wypełnia się krwią; krew może ulegać odkrztuszaniu. Krew jest zmieszana ze śluzem; przeważnie żywo czerwona i pienista. Jeśli chory odpluwa duże ilości krwi, może ona mieć ciemne zabarwienie. Niekiedy podbarwienie plwociny krwią utrzymuje się przez szereg dni. Krwawienie zwykle ponawia się kilkakrotnie. Rzadko kończy się zejściem śmiertelnym. Nawet bez odpluwania czystej krwi plwo­cina może stale zawierać pasemka krwi i wykazywać przez dłuższy czas barwę różowawą lub łososiową. Bronchiectases (rozstrzenie oskrzelowe). Cechy. Często nawracające nie­wielkie krwioplucia; niekiedy mogą występować ostre krwotoki płucne. Krwa­wienie może pochodzić albo z obficie unaczynionej ziarniny w jamach roz­strzeni oskrzelowych, albo z pól postrzępionej i zmienionej martwiczo błony śluzowej wtórnie wskutek procesu zapalnego. Aneurysma aortae (tętniak tętnicy głównej). Cechy. W niektórych przypad­kach mogą pojawiać się niewielkie krwioplucia lub pasemka krwi w plwoci­nie w wyniku przeżarcia tętniaka do tchawicy lub oskrzeli. Pęknięcie tętniaka do jednego z tych dwu narządów może prowadzić do gwałtownego krwotoku zejściem śmiertelnym. Stenosis ostii venosi sinistri (zwężenie lewego ujścia żylnego). Cechy. Nie­wielkie krwioplucie może pojawiać się wskutek przekrwienia płuc, które wy­stępuje przeważnie na długo przed pojawieniem się objawów wady. Znaczne krwioplucie bywa następstwem pęknięcia większego naczynia płucnego (udar płucny). Pneumonia crouposa (płatowe zapalenie płuc). Cechy. Krwioplucie, wystę­pujące w płatowym zapaleniu płuc, jest następstwem nasilonego odczynu za­palnego w zakresie miąższu płucnego oraz mniejszych gałęzi drzewa tchawi-czo-oskrzelowego. W zapaleniu płuc pneumokokowym, gronkowcowym i fried-landerowskim plwocina jest zabarwiona krwią i wydaje się rdzawa lub za­wiera pasemka krwi. W zapaleniu płuc skojarzonym z grypą, zwłaszcza ieśli istnieje wtórne zakażenie paciorkowcem hemolizującym lub gronkowcem złocistym, pacjent może odkrztuszać plwocinę ze znaczną ilością pasemek krwi lub podbarwioną krwią. Niekiedy wstępnym objawem zapalenia płuc bywa znaczne krwioplucie. Infarctus pulmonis (zawał płuca; zator płuca; zakrzep tętnicy płucnej). Cechy. Krwioplucie, pojawiające się często w tych schorzeniach, jest skutkiem obfitego wynaczynienia krwi, które ma miejsce w obszarze zmienionym za-wałowo. Często krwioplucie kojarzy się z bólem opłucnej i gorączką; krwio­plucie nie jest jednak objawem nieodzownym. Carcinoma bronchogenes pulmonis (pierwotny rak płuc). Cechy. Bardzo często występuje niewielkie nawracające krwioplucie, ale niekiedy krew bywa odkrztuszana w dużych ilościach. Odpluwana krew jest zwykle gęsta, ciemna i bardzo podobna do galaretki z porzeczek. Jeśli rak jest skojarzony z ropniem płuca, odkrztuszana plwocina jest ropno-krwawa. Adenoma bronchi (gruczolak oskrzela). Cechy. Krwioplucie nawracające, często znaczne objętościowo, występuje latami. Gruczolak oskrzela częściej występuje u kobiet; niekiedy bywa niedodma płata płucnego lub ropienie; bronchoskopia; próbna torako­tomia. Abscessus pulmonis (ropień płuca). Cechy. Nadzwyczaj częstym objawem jest wyraźne krwioplucie wskutek nadżarcia ściany naczynia krwionośnego w wyniku szerzenia się uszkodzenia tkanki. Niekiedy dochodzi do zejścia śmiertelnego, jeśli wystąpi obfity krwotok. Arteriosclerosis (miażdżyca). Cechy. Krwawienie z narządu oddechowego w wyniku wzmożonej łamliwości i pękania naczyń obserwuje się nierzadko; częstym powodem bywa niewyrównanie krążenia i zwiększenie ciśnienia żylnego w obrębie płuc. Trauma thoracis (uraz klatki piersiowej). Cechy. W niektórych ostrych przypadkach nie ma krwioplucia lub stwierdza się tylko jego ślad; z drugiej strony w niektórych lżejszych stłuczeniach ilość odpluwanej krwi bywa duża. W wywiadzie — uraz; obecność rany kłutej lub postrza­łowej; wstrząs w stopniu zależnym od rozmiaru uszkodzenia; ból; duszność; kaszel; krwawienie z rany; niekiedy odma opłucnej; czasem odma podskórna; badanie radiologiczne (złamanie żebra z drążeniem do płuca). Mniej częste przyczyny. Nawracające krwioplucie w wieku młodzieńczym; krztusiec; owrzodzenie krtani (gruźlica, kiła); błonica drzewa tchawiczo--oskrzelowego; pasożytnicze schorzenia płuc (torbiel bąblowca, przywry, entamoeba histolytica); zakażenia grzybicze (actinomycosis; streptothrichosis, sporothrichosis, blastomycosis, moniliasis, cryptococcosis, histoplasmosis, coccidioidomycosis); zgorzel płuc; agranulocytoza; gnilec; nadciśnienie tęt­nicze; białaczka; naczyniaki łącznie z przetoką płucną tętniczo-żylną; skaza krwotoczna; hemofilia; pseudohemofilia; zastępczy zespół miesiączkowy; ze­spół uciskowy (powiększenie węzłów chłonnych tchawiczo-oskrzelowych); za­klinowane ciało obce w drogach oddechowych; złośliwy nowotwór krtani (epithelioma, adenocarcinoma); przewlekła niewydolność krążenia pochodze­nia sercowego; ostre zapalenie tchawicy i oskrzeli (niekiedy plwocina z pa­semkami krwi); złośliwe nowotwory tchawicy; uszkodzenia krtani; żylak krtani; ostre błoniaste zapalenie krtani (niebłonicze); guz śródpiersia; nowo­twory wychodzące ze ścian klatki piersiowej; przerzutowe nowotwory płuc; kiła płuc; dżuma gruczołowa (postać płucna); torbielowatość płuc; rozedma płuc; pylica płuc; przedawkowanie środków przeciwkrzepliwych (dwukuma-rol, heparyna itd.); hipowitaminoza K (niedostateczny dowóz, upośledzenie biosyntezy [jelitowej, upośledzenie wchłaniania); torbiel skórzasta płuc; pier­wotny mięsak płuc; czerwienica pierwotna; ostra gruźlica prosówkowa płuc (nieliczne przypadki); zwłóknienie płuc (przewlekłe śródmiąższowe zapalenie płuc); choroba Rendu-Oslera-Webera (teleangiectasiae); ropniak opłucnej przebijający się do płuca; ropień podprzeponowy przebijający się do płuca; wrodzone wady serca (zespół Eisenmengera jest wybitnym przykładem, w któ­rym występuje zarówno sinicą, jak i krwioplucie); włóknikowe zapalenie oskrzeli (krwioplucie zwykle po odkrztuszeniu odlewu oskrzela); broncho-lithiasis; ropień wątroby przebijający się do płuca; zwężenie oskrzela; papuzica (czasem plwocina podbarwiona krwią); choroba Weila; bronchospiro-chetosis; narażenie na działanie drażniących dymów przemysłowych; fibryno-genopenia; tracheopathia osteoplástica; bąblowiec płuc; zespół Wegenera.