Krwiomocz pojawia się w wyniku uszkodzeń narządu moczopłciowego; wskutek uszkodzeń trzew bezpośrednio sąsiadujących z układem moczowym oraz w "wielu chorobach układowych. Uszkodzenia narządu moczopłciowego są powodem w przybliżeniu 66% wszystkich przypadków krwiomoczu, a źród­ła krwawienia w tej grupie w równej mierze dotyczą górnego, jak i dolnego odcinka. W moczu może występować krew stwierdzałna mikroskopowo lub makroskopowo. Obecność krwi zawsze skłania do pilnego zbadania układu moczowo-płciowego. Cystitis acuta. Cechy. Mocz zwykle zawiera nieco krwi, która może być zmieszana z moczem lub może pojawiać się przy końcu moczenia pod postacią kilku kropli niemal czystej krwi. Hypertrophia prostatae (prostatismus). Cechy. Czasem bywa znaczny krwio­mocz, który może pojawiać się we wczesnym okresie choroby. Infectio renum (pyelitis; pyelonephritis; pyonephrosis). Cechy. Niekiedy wy­stępuje mikroskopowy krwiomocz; rzadko jest on znaczny, chociaż w prze­wlekłym zapaleniu miedniczek nerkowych, a zwłaszcza w typie ziarnistym, nadmierne krwawienie może pojawiać się w wyniku przekrwienia i pękania małych świeżo utworzonych naczyń. Nephrolithiasis (calculus renis). Cechy. Krwiomocz jest stałym objawem. Krwawienie jest rzadko znaczne, ale może być stałe, pogarszając się po wy­siłku. Nieznaczny krwiomocz zwykle towarzyszy oraz występuje po napadzie kolki nerkowej. Calculus ureteri. Cechy. Krwiomocz może występować albo w czasie zstę­powania kamienia, lub gdy ten ulega zaklinowaniu w moczowodzie nie po­wodując zupełnej niedrożności. W wywiadzie ból (kolka nerkowa) lub rodzenie kamieni; nasilona potrzeba oddawania moczu; cewnikowanie moczowodu; badanie ra­diologiczne. Glomerulonephritis acuta (morbus Brighti acutus). Cechy. Mocz jest silnie zabarwiony i zawiera krew, białko oraz wałeczki. Krwawienie jest zwykle mikroskopowe. Glomerulonephritis chronica (przewlekłe zapalenie kłębków nerkowych). Cechy. Zwykle obserwuje się mikroskopowy krwiomocz obok obfitej ilości wałeczków szklistych i ziarnistych. Krwiomocz bywa objawem rzadkiej posta­ci skazy krwotocznej, występującej w przewlekłym zapaleniu nerek. W takim przypadku obfite krwawienie może mieć miejsce do i z wielu okolic ciała. Tuberculosis renum (gruźlica nerek). Cechy. Krwiomocz jest częstym obja­wem; bywa on mikroskopowy względnie większy, powodując zmianę barwy moczu, a niekiedy masywny; często występuje pod koniec oddawania moczu. Urethritis posterior acuta gonorrhoica et prostatitis (ostre rzeżączkowe za­palenie tylnej części cewki moczowej i zapalenie gruczołu krokowego). Ce­chy. Krwiomocz występuje często i może być stały lub okresowy. Ilościowo krwiomocz jest niewielki, a krwawienie często pojawia się wraz z ostatnimi kroplami moczu. Tumor vesicae urinariae (carcinoma; papilloma). Cechy. Krwiomocz jest pierwszym, ostatnim, a często jedynym objawem; pojawia się on bez widocz­nej przyczyny lub objawów zapowiadających, utrzymuje się w obfitej ilości i przebiega bez bólów, nie zależy od wypoczynku, diety lub środków leczni­czych i ustępuje bez uchwytnego powodu. Tumor renis (hypernephroma; carcinoma; sarcoma; nephroblastoma). Cechy. Krwiomocz jest zwykle pierwszym objawem u dorosłych (rzadziej u dzieci); charakterystycznie jest on obfity, niebolesny, samoistny i nie za­leży od ruchu czy wypoczynku. Przechodzenie skrzepów może powodować napady kolki nerkowej. Carcinoma prostatae (rak gruczołu krokowego). Cechy. Krwiomocz może występować, ale zwykle pojawia się późno i nie tak często jak w zwykłym zapaleniu gruczołu krokowego. Calculus vesicae urinariae (kamica pęcherza moczowego). Cechy. Czasem występuje niewielki krwiomocz, zwykle w postaci kilku kropli pod koniec moczenia. Wstrząsanie może powodować obfity, długotrwały krwiomocz. Papilloma intrapelvicum. Cechy. Krwiomocz jest częsty, obfity, może mu towarzyszyć kolka nerkowa w związku z przechodzeniem skrzepów. Kolka nerkowa; cewnikowanie moczowodów; pielogTafia. Infarctus renis (zawał nerki). Cechy. Krwiomocz może występować w przy­padkach posocznicowego lub nawracającego zapalenia wsierdzia wskutek za­torów, wiodących do powstania zawałów nerki. Obecność posocznicowego zapalenia wsierdzia; nagły ból w okolicy lędźwiowej. Hydronephrosis (wodonercze). Cechy. Krwiomocz jest nieczęstą, ale uderza­jącą cechą charakterystyczną w niektórych przypadkach. Krwawienie może powtarzać się i być znaczne, zwłaszcza w odmianie przerywanej (hydro­nephrosis intermittens) lub zakażonej (pyonephrosis). Trauma (uraz). Cechy. Krwiomocz może być skutkiem często niewielkiego urazu nerki lub pourazowego pęknięcia nerki. Również pęcherz moczowy może ulegać uszkodzeniu powodując krwiomocz. Uraz cewki moczowej także bywa niekiedy przyczyną krwiomoczu. Degeneratio polycystica renum congenita (wrodzona torbielkowatość nerek). Cechy. Krwiomocz może nawracać okresowo w ciągu wielu lat. Główne objawy. Obustronny guz nerki (jeśli u dorosłych); przedmiotowe objawy przewlekłego zapalenia nerek (bladość, nadciśnienie tętnicze, przerost serca, wielomocz); ból; pielografia. Ciała obce w pęcherzu moczowym lub w cewce moczowej. Cechy. Może występować krwawienie pourazowe.W wywiadzie — wprowadzenie ciała obcego; cystoskopia. Purpura haemorrhagica (plamica krwotoczna). Cechy. W moczu może być obecna krew, czasem w dużej ilości i stale. Krwawienie to nie jest jednak lak częste jak krwawienie do skóry i z błon śluzowych. Leczenie środkami przeciwkrzepliwymi. Cechy. Może występować krwawie­nie z różnych okolic ciała, a zwłaszcza z nerek z następowym krwiomoczem.W wywiadzie — podawanie środków leczniczych przeciw-krzepliwych. Myelosis leucaemica chronica (przewlekła białaczka szpikowa). Cechy. Nie­kiedy pojawia się krwiomocz wskutek zmniejszenia liczby płytek krwi, meta-plazji szpikowej nerek i powiększenia węzłów chłonnych z następowym zasto­jem żylnym. Lymphadenosis leucaemica chronica (przewlekła białaczka limfatyczna). Cechy. Krwiomocz może występować w postaci przewlekłej w wyniku zmniej­szenia liczby płytek krwi, nacieczenia limfocytami i przekrwienia żył wskutek powiększenia węzłów chłonnych. Krwiomocz bywa wyraźny, a towarzyszy mu nasilony ból. Skłonność do krwawień występuje zwykle w późnym okresie choroby. Połycythaemia rubra vera (czerwienica prawdziwa; erythraemia). Cechy. Krwiomocz pojawia się niekiedy wskutek przekrwienia naczyń i bywa jedy­nym objawem uchwytnym przed przeprowadzeniem badania przedmiotowego.Sinica; powiększenie śledziony; znaczny wzrost liczby krwinek czerwonych; wzrost objętości krwi. Haemophilia. Cechy. Krwiomocz może występować, jest zwykle niewielki, ale stały i pojawia się po niewielkich urazach nerek. Niekiedy krwawienie z nerek w hemofilii bywało przyczyną zejścia śmiertelnego. Dziedziczność (objawy u mężczyzn, dziedziczenie za po­średnictwem kobiet); znacznie wydłużony czas krzepnięcia krwi bez innych zaburzeń w składzie krwi; powtarzające się długotrwałe krwawienia pod wpływem niewielkich czynników wywołujących, rozpoczynające się w dzie­ciństwie. Haematuria renalis essentialis. Cechy. Określenie to oznacza krwawienie z jednej nerki bez uchwytnej przyczyny. Krwawienie jest obfite i występuje nagle bez widomego powodu. Krwawienie jest zwykle samoistne, niebolesne i okresowe. Wszystkie te przypadki są prawdopodobnie następstwem jedno­stronnego zapalenia nerki względnie choroby krwi. Brak zwykłych objawów choroby nerek; cewnikowanie moczowodów wykazuje jednostronny charakter sprawy; ujemny wynik pielografii. Oxaluria. Cechy. Może występować niewielki krwiomocz. Obecność wielkich ilości szczawianów w moczu; ujemny wynik badania radiologicznego. Mniej częste przyczyny. Anaemia perniciosa; morbus Hodgkini (napady bólu i krwiomocz wskutek uciśnięcia dróg moczowych przez węzły chłonne); lymphosarcoma (napady bólu i krwiomocz w razie zmian nowotworowych w obrębie nerki lub gruczołu krokowego); meningitis cerebrospinalis,- spiro-chaetosis icterohaemorrhagica; endocarditis acuta et subacuta; septicaemia; infectio focalis (zwłaszcza w sąsiedztwie układu moczopłciowego); appendici-tis; pyosalpinx; tuberculosis intestinorum; pericystitis; paranephritis abscen-dens; infarctus renis asepticus (w chorobach zastawek lub naczyń wieńco­wych serca); eclampsia; uczulenie lub zatrucie środkami leczniczymi (po­chodne antymonu, pochodne arsenu, barbiturany, kantarydyna, kreozot, ołów, sole rtęci, fenole, sulfonamidy, kwas salicylowy, urotropina, chinina, fosfor itd.)¡ carcinoma uteri; vaginae, recti, coli (naciekający pęcherz); angioma pelvis renalis; cystis renis; echinococcus renis; exulceratio vesicae urinariae; diverticulum vesicae urinariae; cystitis; syphilis vesicae urinariae; aneu-rysma aortae abdominalis,- tumor extrarenalis (uciskający na szypułę nerki); scorbutus; malaria; atrophia hepatis acuta flava; aneurysma dissecans aortae; lupus erythematosus disseminatus; Polyarteriitis nodosa; adenoma renis; tuber­culosis vesicae urinariae; Schistosomiasis; ren mobile; nephrocalcinosis; wkli-nowany kamień moczowodu; papilloma ureteri; carcinoma urethrae; aneu­rysma arteriae renalis; papilloma ureteri; carcinoma ureteri; haemangioma vesicae urinariae; carcinoma urethrae; angioma urethrae; carúncula urethrae; dieta wysokobiałkowa; thrombosis venae renalis; papillitis necrotisans renis; insufficientia circulatoria chronica cardiaca; morbus rheumaticus; amoebiasis; diphtheria; influenca; anaemia aplástica; haematuria familiaris; typhus abdo­minalis; typhus exanthematicus; scarlatina; varióla; dysenteria; febris flava; haematuria paroxysmalis; tabes dorsalis.