Rachitis (krzywica). Cechy. W większości przypadków stwierdza się wygię­cie boczne podudzi (w innych przypadkach kolana koślawe). Wygięciu głów­nie ulega kość piszczelowa, czasem jednak również kość udowa i strzałkowa. W cięższych przypadkach, oprócz wygięcia na boki, kości piszczelowe, a na­wet kości udowe mogą być wygięte łukowato do przodu. Z chwilą gdy dziec­ko zaczyna chodzić, zniekształcenie to wzrasta. Podstępny rozwój, rozpoczynający się w czasie ząbkowa-' nia; bezsenność; pocenie głowy; zaparcie; powiększenie brzucha; bolesność stawów; powiększenie nasad; różaniec krzywiczy; klatka piersiowa kurza z bruzdą Harrisona w dolnej okolicy klatki piersiowej; zniekształcenie kręgo­słupa; późne rozpoczęcie chodzenia; stany nieżytowe; skłonność do drgawek tężyczkowych; fosfaturia; zmiany w obrazie radiologicznym. Chondrodystrcphia foetalis (achondroplasia). Cechy. Kończyny są wygięte i krótkie oraz nienormalnie zgrubiałe w miejscach przyczepów mięśni. W od­różnieniu od krzywicy wygięcie powstaje później poprzez pogłębienie natu­ralnych krzywizn. Karłowata postawa z normalnym tułowiem i krótkimi wy­giętymi kończynami; duża czaszka ze spłaszczonym nosem i wysuniętą ku przodowi brodą; ręka podobna do trójzębu; skrzywienie do przodu kręgosłupa w okolicy lędźwiowej; normalny rozwój płciowy. Syphilis congenita (szablowate piszczele). Cechy. Często powstaje bardzo charakterystyczne zniekształcenie w postaci wykrzywienia do przodu przed­nich brzegów kości piszczelowej (piszczel szablowata). W niektórych przy­padkach w dolnej trzeciej części kość piszczelowa jest wygięta do wewnątrz, naśladując w pewnym stopniu wykrzywienie krzywicze. Czasem jest po­większony cały trzon, w innych przypadkach zgrubienie leży w pobliżu nasad. W wywiadzie — kiła u matki; wychudzenie, upośledzenie drożności nosa oraz wysypka we wczesnym dzieciństwie; rogowacenie skóry; zęby Hutchinsona; głuchota; niebolesne, symetryczne zapalenie wysiękowe stawów, zwykle kolanowych; czasem wyczuwalna palpacyjnie wątroba i śle­dziona; niekiedy niedorozwój psychiczny; czasem może powstać dactylitis i epiphysitis; dodatnie odczyny serologiczne. Osteitis deformans (choroba Pageta). Cechy. Pojawia się stopniowe wygi­nanie się podudzi, połączone często z wygięciem ramion. Schorzenie pojawia się z reguły w szóstej dekadzie życia. Podudzia są wygięte do przodu i boku. Pojawienie się w średnim wieku; wygięcie na boki i wy-puklenie do przodu kości długich ze zmniejszeniem wzrostu (stopniowo); gar­bienie się z zaokrąglaniem pleców; głowa trzymana do przodu z wysuniętą brodą; klatka piersiowa zapadnięta w kierunku miednicy; brzuch obwisły; powolny niezgrabny chód; czasem ból; zmiany w obrazie radiologicznym (nieregularne obrysy ze zgrubieniem kości pokrywy czaszki, zmiany w zakre­sie innych kości, szczególnie kości długich i miednicy). Mniej częste przyczyny. Cretinismus; fractuia; osteomalacia (zmięknienie kości); osteogenesis imperfecta (z powodu licznych złamań); osteomyelitis senilis; tuberculosis senilis; tibia vara (osteochondritis deformans tibiae); hyperparathyreoidismus; coeliakia (zwykle genu valgum); dyschondroplasia (morbus Ollieri); lecznicze napromienienie promieniami rentgenowskimi; exostoses hereditarii multiplices.