ILOŚCIOWE OKREŚLANIE ZAWARTOŚCI DIODRASTU
Autor używa preparatu „Dijodon" f-my „Leo" (odpowiednik diodrastu) i stosuje modyfikację mikrometody mianowania jodu Elmera.
Zasada: spalanie organicznych związków w obecności zasady, stężanie jodu i miareczkowanie tiosiarczanem.
Odczynniki: 1) K2 CO3 — roztwór 50°/o;
95°/o roztwór etanolu,
0,5 N roztwór H2 SO4
4) woda bromowana: 0,2—0,3 ml bromu dodać do 10 ml wody dwukrotnie destylowanej i silnie wstrząsać kilka minut. Odczynnik musi być przygotowywany świeżo 2 razy w tygodniu i trzymany w ciemnej butelce.
0,5 roztwór skrobi,
0,5 roztwór jodku potasu,
7) 1/250 N roztwór Na2S203. Do roztworu dodajemy l°/o alkoholu amylowego ce-
lem stabilizacji.
Wykonanie.
I. Suszenie. Do 2 ml osocza lub moczu w niklowym tygielku trzeba dodać 2 ml
odczynnika nr 1 i odparować na wodnej łaźni do konsystencji gęstej papki (osocze)
lub do sucha (mocz), potem wysuszyć ostatecznie w piecyku elektrycznym w temp.
160° w ciągu 40—50 min.
Spalanie. Osocze należy spalać w temp. 420—450° w ciągu 45 min.; mocz w temp. 300° w ciągu 30 min., po czym mocz jest gotowy do ekstrakcji, ale osocze trzeba jeszcze poddać filtracji.
Filtracja. Po ostudzeniu tygielka należy wlać doń kilka kropli wody podwójnie przekroplonej i starannie rozetrzeć otrzymaną masę agatowym tłuczkiem. Następnie, dolewając kilka ml wody i opłukując tłuczek, trzeba przesączać cały płyn przez mały sączek pod zmniejszonym ciśnieniem do szklanego naczynia (dla usunięcia wszelkich śladów jodu sączek należy uprzednio spłukać 3—4 razy 95"/o etanolem). Tygielek należy opłukać kilkakrotnie kilkoma ml wody, jak również i osad pozostały na sączku. Następnie sączek razem z osadem suszy się w tygielku w temp. 160° w ciągu 30 min., a potem spala w piecu w tern. 430° w ciągu 10—15 min. Po ostudzeniu tygielka wlewa się doń cały przesącz, zwykle około 20 ml, i odparowuje do sucha na łaźni wodnej, potem w piecu w temp. 160° w ciągu 10—15 minut i wreszcie spala się ponownie w temp. 300° w ciągu 30 min. (zbyt wysoka temperatura spalania mogłaby tym razem spowodować utratę części jodu).
Ekstrakcja. Zawartość tygielka, która po spalaniu przedstawia się jako biała, twarda masa, zwilża się kilkoma kroplami wody podwójnie przekroplonej i rozciera agatowym tłuczkiem do konsystencji gęstej papki (najlepiej dodawać wodę po 1—2 krople rozcierając ciągle, aby masę doprowadzić do stanu gęstej papki, a nie do stanu półpłynnego, gdyż wówczas ekstrakcja jest niemożliwa). Potem dodaje się 4—5 ml 95% etanolu, rozcierając dalej masę tłuczkiem w ciągu paru minut. Następnie starannie zlewa się etanol do platynowej miseczki, tak aby ani jednej kropli etanolu nie stracić i ani trochę gęstej papki nie dostało się do platynowego naczyńka. Ekstrakcję powtarza się 3 razy, zużywając za każdym razem po 4 ml etanolu. Potem rozcieńcza się etanol w platynowej miseczce mniej więcej równą ilością wody podwójnie przekroplonej i wyparowuje się na łaźni wodnej.
Miareczkowanie. Po odparowaniu na dnie platynowej miseczki pozostaje trochę białego osadu gotowego do oznaczania jodu. Osad rozpuszcza się w 1,5 ml gorącej, podwójnie przekroplonej wody, opłukując starannie miseczkę, ażeby nic nie zostało na ściankach, i zlewa płyn do małej (25 mililitrowej) erlenmeyerki (miseczkę należy jeszcze 2-krotnie opłukać, dodając po 0,5 ml gorącej przekroplonej wody); następnie dodaje się 3—4 krople 0,5 N H2 SO4 (odczynnik 3), a to w celu doprowadzenia pH do 1,5—2,0 (należy sprawdzić odpowiednim papierkiem indykatorowym i platynową pętlą) oraz 2 krople wody bromowej (odczynnik 4) i w celu odparowania nadmiaru bromu stawia się na 10 min. do wanny piaskowej o temperaturze 98—100°. Podczas ogrzewania należy parokrotnie zdjąć zlewkę i każdorazowo mocno nią potrząsać, aby zapewnić dokładne odparowanie. Po 10 minutach zapach bromu powinien całkowicie zniknąć i w zlewce powinien pozostać zupełnie przezroczysty jasny płyn.
VI. Mianowanie. Po ostudzeniu zlewki zimną wodą wlewa się 2 krople 0,5%
jodku potasu (odczynnik 6). Powstaje żółte lub brunatnożółte zabarwienie. Mianowa-
nie rozpoczyna się 1/250 N Na2S203 (odczynnik 7). Po zblednięciu żółtego zabarwię-
nia dodaje się kilka kropli roztworu skrobi (odczynnik 5) i mianuje dalej aż do zniknięcia niebieskiego zabarwienia. Ilość zużytego do mianowania tiosiarczanu stanowi miarę zawartości diodrastu w badanej próbce osocza lub moczu. Można także wykonać mianowanie próbne dodając jakiś płyn o znanej zawartości jodu według wskazówek w punkcie V i określając ilość tiosiarczanu zużytego dla tej znanej ilości jodu. Na ogół przy tej metodzie 0,110 ml roztworu tiosiarczanu odpowiada 10 gamma jodu. Mianowanie odbywa się z biurety o pojemności 2 ml, z podziałka-mi na 1/100 ml, tak że ścisłość mianowania wynosi około 0,005 ml. Diodrast zawiera 49,8°/o jodu. Paraaminohipuran sodu — 38,8"/o.