Guzki są to ograniczone, lite, raczej głęboko osadzone zmiany skórne, o średnicy powyżej 1 cm. Guzki sięgają głębiej niż grudki. Verruca vulgaris et plantaris (brodawki). Cechy. W okresie ponad kilka tygodni lub miesięcy brodawka pospolita rośnie stopniowo do rozmiaru ziarna grochu lub więcej, jest szorstkim, brodawkowa tym, ciemnobrązowym, szarym lub czarnym guzkiem. Pojawia się głównie u dzieci gdziekolwiek na skórze, ale jest częstsza na grzbiecie rąk i na palcach, gdzie brodawki bywają bardzo liczne. U dorosłych rzadko spotyka się tego rodzaju zmiany w ilości większej niż dwie—trzy. Brodawka podeszwowa, zwana również brodawczakiem po­deszwy, zwykle tworzy się w miejscu ucisku na kłąb palucha i cechuje się wzrostem guzkowym z miękką miazgą rdzeniową, która jest otoczona mocnym pierścieniem rogowym. Steatoma (torbiel łojowa). Cechy. Jedno lub więcej zaokrąglonych wznie­sień, o różnych rozmiarach (od ziarna grochu do dużego orzecha włoskiego) powoli pojawia się na owłosionej skórze głowy, na twarzy lub grzbiecie. Zmiany te są niebolesne, raczej miękkie i zawierają żółtawą lub białą masę kaszowatą. Lupus vulgaris. Cechy. Małe, czerwonobrązowe guzki, stwardniałe i głę­boko osadzone, szerzą się obwodowo, tworząc wykwity czerwonawej barwy, składające się z guzków podobnych do „jabłkowej galaretki" (przy oglądaniu po uciśnięciu płaskim szkiełkiem). Po pewnym czasie starsze guzki rozpadają się i powstają powierzchowne, nieregularne owrzodzenia z miękkimi, czerwo­nymi brzegami. Wrzody rozszerzają się powoli i goją się z powstaniem blizny pośrodku zmiany. Najczęściej zmiany są umiejscowione na twarzy blisko nosa na rękach. Główne objawy. Występowanie w dzieciństwie lub we wczesnej młodości; badanie bioptyczne. Lues. Cechy. Guzki kiłowe występują zwykle w kile trzeciorzędowej i są bardziej zlokalizowane niż zmiany wczesne. Zmiany są zaokrąglonymi lub stożkowatymi grudkami lub guzkami, początkowo odosobnionymi, ale póź­niej zlewają się z wytworzeniem blaszek lub wzniesionych guzków. Najczęś­ciej występują na twarzy, kończynach i tułowiu. Obrączkowate i pełzające guzkowe zmiany kiłowe są skupionymi guzkami, które rozszerzają się obwo­dowe, tworząc okrągłe lub wężykowate wykwity, przejaśniające się pośrodku. Najczęściej zmiany te występują na kończynach i tułowiu. Kilaki skóry wy­stępują w ilości od 1 do 12 lub więcej, rozwijając się jako głęboko umiejsco­wione guzki, które w ciągu kilku dni ulegają martwicy w części środkowej z wytworzeniem głębokich, wysztancowanych wrzodów. Xanthelasma palpebrarum (kępki żółte powiek). Cechy. Składają się one z gładkich, ograniczonych, lekko wzniesionych, jasnożółtych lub żółtych wy­kwitów, powstających na powiekach. Morbus rheumaticus. Cechy. Małe, głęboko usadowione, nieruchome, pod­skórne guzki, przymocowane do ścięgien, powięzi i okostnej występują częś­ciej u dzieci niż u dorosłych. Zmiany te nie są wrażliwe na dotyk; guzki te, barwy ciemnoczerwonej i rozmaitych rozmiarów, od małego śrutu do dużego ziarna grochu, pojawiają się najliczniej na palcach rąk, rękach i nadgarstkach, ale mogą występować w okolicy łokci, kolan, kręgosłupa i łopatek. Guzki rosną bardzo szybko i znikają samoistnie po trzech lub czterech tygodniach. Zwykle towarzyszą one zapaleniu wsierdzia i ostrzejszym postaciom choroby gośćcowej. Zmiany te są częstsze po ustąpieniu gorączki. Trichophytiasis barbae (sycosis trichophytica). Cechy. W głęboko umiej­scowionej odmianie zajęte części skóry stają się chropowate i guzkowate. Pokrywająca zmiany skóra jest zazwyczaj znacznie zaczerwieniona i usiana nielicznymi lub wieloma krostkami w mieszkach. Guzki te mają skłonność do rozmiękania i sączenia jednym lub kilku otworami mieszków kleistej sub­stancji, która zasycha w grube przylegające strupy. Włosy zwykle wypadają. W zeskrobinach obecność grzyba strzygącego. Erythema nodosum. Cechy. Żywo czerwone guzki rozmaitych rozmiarów, od ziarna grochu do jaja, pojawiają się nagle po obu stronach powierzchni piszczelowej podudzi. Mogą one sprawiać wrażenie chełbotania, lecz są bar­dzo bolesne i nigdy nie ropieją. Zmiany występują także na innych częściach kończyn, na pośladkach i rzadko na twarzy. Guzki utrzymują się kilka dni lub tygodni, pojawiając się rzutami, a następnie podlegają inwolucji. W miarę postępu inwolucji stopniowo stają się one żółte, niebieskie i zielone jak plamy krwotoczne. Występowanie zwykle u młodych kobiet wiosną lub jesie­nią; ostry początek z ogólnymi łagodnymi objawami i bólami stawów; nie­kiedy towarzyszą chorobie gośćcowej, zapaleniu wsierdzia, septycznej angi­nie, gruźlicy, zakażeniu meningokokowemu, płonicy, ziarniniakowi wenerycz­nemu pachwin, rzeżączce, trądowi, zapaleniu osierdzia lub przyjęciu niektó­rych leków (jodki, bromki i sulfonamidy); choroba trwa rzadko dłużej niż miesiąc. Erythema induratimi (morbus Bazini; tuberculosis indurativa). Cechy. W vasculitis tuberculosa benigna chronica występują miękkie, nawracające guzki w okolicy naczyń podskórnych obwodowych części kończyn dolnych, zwłaszcza łydek. Zmiany te są zwykle umiejscowione symetrycznie. Począt­kowo zmiany są nieznacznie tkliwymi stwardnieniami rumieniowymi, które stają się stopniowo głębszymi guzkami. Guzki utrzymują się zwykle przez 3 lub 4 miesiące. Skóra pokrywająca je przybiera ciemną lub niebieską barwę. Przy palpacji stwierdza się nieznaczne rozmiękanie pośrodku, które często postępuje, wytwarzając głębokie nieregularne owrzodzenia. Gojenie przebiega z wytworzeniem zagłębionych białych blizn. Nawroty są regułą, a choroba trwa przez wiele lat. Występowanie u młodych kobiet z gruźlicą węzłów chłon­nych i samorodną sinicą kończyn; przewlekłość; badanie bioptyczne; brak objawów kiły. Fibroma. Cechy. Występuje jeden lub kilka, miękkich albo twardych, uszy-pułowanych (lub nie) guzów, różnej wielkości, od ziarna grochu do wiśni lub większych. Znajdują się one w tkance podskórnej lub w skórze właściwej. Są niebolesne. Mniej częste przyczyny. Lepra; neurofibromatosis; adenoma sebaceum; acne keloidea; cystis dermoidalis; brominismus; sporotrichosis; tuberculosis ver­rucosa cutis; keratosis follicularis; lymphadenoma; framboesia; xanthoma tuberosum; melanoma; leucaemia; carcinoma tuberosum; urticaria pigmen­tosa; angiokeratoma; prurigo nodularis; mycetoma; verruca necrogenica; epithelioma pilare; neuroma; myoma; lymphangioma rhinoscleroma; keloid; Polyarteriitis nodosa; arthritis urica; arthritis rheumatica; granuloma pyo-genicum; epithelioma basocellulare (wcześnie); lupus erythematosus; ver­ruca peruviana; nodulus Heberdeni; naevi coerulei; coccidioidomycosis (ery­thema nodosum); chromoblastomycosis; actinomycosis (wcześnie); rhinospori­diosis (zmiany spojówkowe); dermatofibrosis lenticularis disseminata; chon­drodermatitis nodularis chronica helicis; calcinosis cutis circumscripta; cystis epithelialis; morbus Handi-Schülleri-Christiani; amyloidosis localis; epithelio­ma squamocellulare; sufoepidermofibrosis nodularis; vasculitis nodularis; psam-moma; pseudoxanthoma elasticum; panniculitis nodularis nonsuppurativa febrilis recidivans (choroba Webera-Christiana); cysticercosis cutis; granuloma eosinophilicum cutis; sarcoma haemorrhagicum multiplex Kaposi.