A A A

GRANICE OPŁUCNEJ W RZUCIE NA ŚCIANĘ KLATKI PIERSIOWEJ

Miejsce przejścia jednej części opłucnej ściennej w drugą stanowią linie przebiegu dna zachyłków opłucnowych; nazywamy je w skrócie »granicami opłucnej lub liniami granicznymi opłucnej«. Z czterech zachyłków, z którymi zapoznaliśmy się poprzednio, zachyłek żebrowo-śródpiersiowy tylny i prze­ponowo-śródpiersiowy nie mają stosunków topograficznych z kostną ścianą klatki piersiowej, natomiast pozostałe, zachyłek żebrowo-śródpiersiowy przedni i zachyłek żebrowo-przeponowy przylegają do niej i praktycznie mają duże znaczenie. Linia graniczna przednia, żebrowo-śródpiersiowa zstępując z osklepka opłucnej przechodzi bez przerwy w linię graniczną dolną, żebrowo-przepo-nową. Granica przednia biegnie wzdłuż mostka ku dołowi i stąd linią łuko­watą kieruje się ku tyłowi aż do kręgosłupa. Przednia linia graniczna (czyli przednia granica opłucnej) odpowiada najgłębszemu miejscu zachyłka Przednia linia graniczna przebiega asymetrycznie. Obustronnie roz­poczyna się ona na stronie tylnej stawu mostkowo-obojczykowego i dalej obie linie, prawa i lewa, biegną zbieżnie ku granicy rękojeści i trzonu mostka, gdzie stykają się z sobą przeważnie po stronie lewej od linii pośrodkowej. Stąd obie linie biegną równo­legle obok siebie (zlepiając się z sobą i wytwarzając rodzaj krezki) na tylnej powierzchni trzonu mostka mniej więcej do wysokości końców mostkowych 4 chrząstki żebrowej. Od tego miejsca począwszy kierują się rozbieżnie. Lewa linia graniczna łukowato wygina się bocznie, przekracza lewy brzeg trzonu mostka i nieco bocznie od niego dochodzi do 6 chrząstki żebrowej, przy czym końce przednie 4 i 5 przestrzeni między­żebrowej nie mają pokrycia opłucnej. Z powyższego miejsca linia graniczna przednia przechodzi w dolną. Prawa linia graniczna nie przekraczając brzegu mostka słabo wygiętą linią zstępuje ku dołowi do wysokości przedniego końca 6 chrząstki żebro­wej, gdzie również przechodzi w granicę dolną. Z powyższego opisu wynika, że w górze poza rękojeścią mostka i w dole poza końcami przednimi 4 i 5 przestrzeni między­żebrowej oraz przylegającą częścią mostka znajdują się trójkątne przestrzenie nie pokryte opłucną. Są to trójkąt grasiczy i trójkąt osierdziowy, o których mowa była poprzednio. Zmienność przebiegu przedniej granicy opłucnej. Obie linie graniczne przednie, prawa i lewa, osobniczo mogą bardzo znacznie odchylać się od wyżej opi­sanego przebiegu typowego i przesuwać się w stronę prawą lub lewą. W krańcowych przypadkach prawa linia graniczna przednia może biec wzdłuż lewego brzegu mostka, lewa — przekraczać go lub odwrotnie: lewa linia graniczna może się ciągnąć wzdłuż prawego brzegu mostka a prawa ją przekraczać. Dolna linia graniczna przebiega na ogół symetrycznie po obu stronach. W prze­dłużeniu przedniej granicy opłucnej granica dolna łukiem wypukłym ku dołowi kie­ruje się bocznie a następnie ku tyłowi odpowiadając najgłębszemu uwypukleniu za­chyłka żebrowo-przeponowego. Dolna linia graniczna rozpoczyna się u przyczepu mostkowego 6 chrząstki żebrowej (po stronie lewej nieco bardziej bocznie), w linii sutkowej leży w 7 przestrzeni międzyżebrowej (lub na brzegu dolnym 7 żebra), w linii pachowej (środkowej) przekracza 9 przestrzeń międzyżebrową (10 żebro), w linii łopatkowej krzyżuje 11 żebro i stąd biegnie dalej poziomo krzyżując 12 żebro i do­chodzi do kręgosłupa w połowie wysokości 12 kręgu piersiowego; po stronie lewej gra­nica dochodzi do kręgosłupa nieco niżej, jednak rzadko na wysokości 1 kręgu lędźwio­wego. Duże znaczenie praktyczne ma ta okoliczność, że dolna linia graniczna opłucnej krzyżuje z tyłu 11 i 12 żebro oraz że opłucna (zachyłek żebrowo-przeponowy) wnika mię­dzy dolną część tylnej ściany klatki piersiowej a przeponę, tak że w częściowej resekcji tych żeber dla dogodniejszego dostępu do przestrzeni zaotrzewnowej zachodzi obawa otwarcia jamy opłucnej. Ponieważ z tyłu przestrzeń zaotrzewnowa, zwłaszcza w okolicy trójkąta lędźwiowo-żebrowego przepony , tylko tkanką łączną i opłucną przeponową oddzielona jest od tej części zachyłka żebrowo-przeponowego, sprawy zapalne z łatwością mogą przenosić się z jednej strony na drugą (ropnie podprzepo-nowe).