U dzieci ciemnowłosych dno oka często wykazuje jasne odblaski, które zmieniają swoje położenie zależnie od ruchu lusterka. Są one najwyraźniejsze wzdłuż naczyń krwionośnych, a wygląd ich przypomina połyskiwanie mo­krego jedwabiu. Do innych fizjologicznych odchyleń należą przetrwałe osłon­ki nerwowe, tworzące białe ogniska w różnej odległości od tarczy nerwu wzrokowego, zakończone postrzępionymi wypustkami. Prawidłowe dno oka może przedstawiać różnorodne drobne odchylenia. Wysiękowe zapalenie naczyniówki. Cechy. Na dnie oka stwierdza się róż­nej wielkości i kształtu ogniska wysiękowe. Początkowo zmiany te są zabar­wione żółtawo' i mają niewyraźne granice; naczynia siatkówki wydają się uniesione i przebiegają ponad ogniskami. W okresie późniejszym po kilku tygodniach lub miesiącach dochodzi do absorpcji wysięku, a na dnie wi­doczne są pola zanikowej naczyniówki; są to białawe ogniska, w obrębie których widoczne są często naczynia naczyniówki i na ogół zawierają więk­szą lub mniejszą ilość barwnika, zwłaszcza na brzegach. Różne postacie za­palenia naczyniówki przedstawiają różny obraz na dnie oka, zależnie od rodzaju i umiejscowienia ognisk (rozlane, rozsiane, ograniczone, przednie, centralne itd.). Zapalenie siatkówki. Cechy. Wziernikowaniem stwierdza się ograniczone pola wysiękowe, wyglądające jak delikatne, białe, lekkożółtawe plamy, nie­wielkie lub zlewające się, różniące się kształtem. Spotyka się je głównie wzdłuż naczyń siatkówkowych i w plamce żółtej. Stwierdza się także rozlane zawoalowanie szczegółów na dnie oka, przekrwienie tarczy nerwu wzro­kowego, wybroczyny różnego kształtu i wielkości i męty w szklistce. Nie­które części naczyń mogą być niewidoczne. Przy zmianach siatkówki w zapa­leniu nerek białe ogniska występują głównie w plamce żółtej i dokoła tar­czy; początkowo stwierdza się w plamce żółtej jedynie pojedyncze plamki, w okresach późniejszych występuje więcej ognisk układających się promie­nisto, które tworzą figurę gwiazdy ze środkiem w plamce żółtej. W okolicy tarczy, a często otaczając ją, znajdują się większe ogniska, które mogą zlewać się i tworzyć pierścień dokoła tarczy. Przy zmianach cukrzycowych na dnie oka stwierdza się w okolicy plamki żółtej małe, jasne ogniska ułożone nie­regularnie. Kiłowe zapalenie naczyniówki i siatkówki. Cechy. W postaci nabytej tego schorzenia stwierdza się na dnie oka rozsiane szarawe lub białe ogniska, często przysypane barwnikiem, znajdujące się głównie w okolicy plamki żół­tej i na obwodzie dna, i ograniczone białe wysięki w postaci białych linii wzdłuż naczyń krwionośnych. Zmiany te mogą być bardziej ograniczone i przedstawiać się jako duże, białe ognisko, ułożone w plamce lub na obwo­dzie, które w późniejszym okresie zmienia się w pole zanikowe z mniejszą lub większą ilością barwnika. W kile wrodzonej stwierdza się ołowiowe za­barwienie dna oka, na tle którego występują ogniska barwnikowe różnego kształtu i czerwonawożółte, szare lub białe plamki, głównie na obwodzie dna. Barwnikowe zwyrodnienie siatkówki (retinitis pigmentosa). Cechy. Na ob­wodzie dna stwierdza się czarne ogniska o kształcie podobnym do kostek, ułożone głównie wzdłuż naczyń krwionośnych. Zaczynają się one w okolicy równika, a z biegiem lat tworzą się coraz nowe ogniska, tak że pierścień barwnikowy stopniowo przybliża się do tarczy. Stwierdza się zanik tarczy nerwu wzrokowego, tarcza jest żółtawa z odcieniem woskowym. Naczynia siatkówki są bardzo wąskie. Początek we wczesnym dzieciństwie; cierpienie dziedzicz­ne; kurza ślepota; koncentryczne zwężenie pola widzenia; postępujące obni­żanie się ostrości wzroku, kończące się po latach ślepotą; czasami stwierdza się głuchotę i obniżenie inteligencji. Odwarstwienie siatkówki. Cechy. Odwarstwienie siatkówki zaczyna się zwykle głównie na obwodzie dna oka. Na jego obraz składa się szereg sza­rawych, niebieśkoszarych lub zielonkawych fałd z białawymi szczytami, które tworzą jasną błonę znajdującą się w szklistce, mniej lub bardziej uniesioną i ulegającą drganiom przy ruchach oka. Naczynia krwionośne przebiegają na powierzchni tych fałd i mają wygląd wężykowaty, a miejscami są niewi­doczne. Kolobomat naczyniówki. Cechy. Ubytek naczyniówki przedstawia się jako szerokie, białe pole, zwykle umiejscowione poniżej tarczy Ponad nim prze­biegają naczynia siatkówki. Główne objawy. Występowanie od urodzenia; mroczek odpowiadający ubyt­kowi naczyniówki i siatkówki; czasami stwierdza się także ubytek tęczówki i inne, wrodzone zmiany w oku. Pęknięcie naczyniówki. Cechy. Po wchłonięciu się krwi z ciałka szklistego stwierdza się na dnie oka, zwykle w sąsiedztwie tarczy lub na jej zewnętrz­nym brzegu, długie, żółtawobiałe ognisko, o brzegach pokrytych barwnikiem, w postaci łuku, wklęsłością zwróconego w stronę tarczy. Gruzeł naczyniówki. Cechy. Gruzełki mają wygląd małych, żółtawobiałych ognisk, o nieostrych brzegach. Występują w różnej ilości, mają 1—2 mm średnicy, stwierdzamy je blisko tarczy, w okolicy plamki lub rozrzucone po całym dnie. Występowanie w ostrej gruźlicy prosówkowej i w gruźli­czym zapaleniu opon mózgowych. Mniej częste przyczyny. Druzy; zwyrodnienie siatkówki u krótkowzrocz­nych; guzy naczyniówki; przerzutowe zapalenie siatkówki; zapalenie siat­kówki; choroba Coatsa; retinitis circinata.