Termin ,,anorexia" oznacza zarówno zmniejszenie lub brak łaknienia, jak i głodu. Łaknienie jest odruchem warunkowym, pewnym stanem psychicznym oczekiwania, wzbudzanym zmysłami smaku i wzroku lub nawet przypomina­niem sobie. Głód jest prymitywnym, przykrym, nieuwarunkowanym stanem fizjologicznym, spowodowanym brakiem pożywienia; mechanizm powstawa­nia uczucia głodu jest jeszcze nie wyjaśniony. Bardziej istotnymi czynnikami, które wydają się współuczestniczyć w rozwoju braku łaknienia, są odbiega­jące od warunków prawidłowych stany psychiczne, chemiczne lub naczy­niowe oraz impulsy nerwowe przenoszone do mózgu z pozostałych części ciała. Brak łaknienia występuje w większości ostrych chorób gorączkowych i prze­wlekłych zakażeń jako wynik ogólnego „zatrucia". Pojawia się także w cho­robach upośledzających i wyniszczających. Ponieważ łaknienie jest stanem psychicznym, bardzo częstym źródłem jego utraty są zaburzenia psychiczne (zmartwienie, niepokój, zgryzota, strach, ból, odrażające zapachy lub wido­ki itp.), które wytwarzają odruch hamowania z ośrodkowego układu nerwo­wego. Częstą przyczyną są także leki. Mechanizm ich działania polega na podrażnieniu albo żołądka, albo jelit, lub obu narządów jednocześnie, z za­hamowaniem odruchu, albo na bezpośrednim pobudzeniu ośrodków mózgo­wych przez wchłonięte substancje (częściowe zestawienie materiału p. niżej pod „mniej częste przyczyny "). Niedobór pokarmowy lub hormonalny powo­duje często brak łaknienia wskutek działania różnorodnych czynników, któ­rych względne znaczenie trudno ocenić w obecnym stanie naszej wiedzy, jak wydaje się, przyczyny trzewne utraty łaknienia są wynikiem bodźców prze­kazywanych dośrodkowo przez nerwy błędne lub współczulne ze zmienionego chorobowo lub zapalnie narządu. Niedokrwistości, powstającej z jakiejkolwiek przyczyny, pierwotnie lub wtórnie może towarzyszyć utrata łaknienia. Neurosis (włączając anorexia nervosa). Cechy. W chorobie tej może rzeczy­wiście występować niechęć do jedzenia, a pokazanie pokarmu może wywołać kurcz. Mogą towarzyszyć temu objawy dyspeptyczne. Pacjent albo wcale nie spożywa pokarmu, albo z dużym przymusem. W najbardziej ostrej postaci w jadłowstręcie psychicznym (anorexia nervosa) objawy są bardzo ostre, a niekiedy z zejściem śmiertelnym. Carcinoma ventriculi. Cechy. Brak łaknienia jest częstym i istotnym ob­jawem, zapewne częstszym niż niektóre inne objawy; bywa on uderzająco powiązany z nudnościami; często na widok pokarmu pacjent okazuje nagły wstręt, szczególnie w stosunku do mięsa. W wyjątkowych przypadkach łak­nienie jest zachowane. Alcoholismus chronicus. Cechy. Łaknienie jest zazwyczaj upośledzone i wy^ stępuje niechęć do jedzenia. Psychosis. Cechy. Upośledzenie czynności żołądka i jelita łączy się z upośle­dzeniem reakcji umysłowych. Zaburzenia żolądkowo-jełitowe powstają wtór­nie w stosunku do zmian w jądrach podwzgórzowych, wywołanych hamowa­niem ośrodkowym. Tuberculosis pulmonum chronica. Cechy. W początkach choroby objawy żołądkowo-jelitowe mogą przesłaniać objawy płucne. Jednak pomimo znacz­nego rozwoju choroby płuc i wyraźnych objawów, niektórzy pacjenci zacho­wują dobre łaknienie. Choroby lokomocyjne (choroba morska, choroba lotnicza, choroba kolejowa). Cechy. Utrata łaknienia jest pierwszym objawem choroby i występuje w po­łączeniu z zahurzeniami błędnikowymi, które ją powodują. Mniej częste przyczyny. Atonia ventriculi; linitis plastica; intoxicalio arse-no,- gastritis acuta; gastritis chronica; constipatio chronica; empyema; satur-nismus; intoxicatio hydrargyro; myxoedema; Peritonitis chronica; glomerulo-nephritis chronica; uraemia; achylia gastrica; Carcinoma intestinorum; mor­bus Addisoni; sepsis oralis; allergia; Vitium cordis congenitum; ciężkie cho­roby wątroby (ropień wątroby, rak wątroby, zapalenie i marskość wątroby); upalna pogoda; wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego (brak łaknienia często poprzedza wymioty); wadliwe protezowanie uzębienia; wpływ leków (chlorek amonu, aminofilina, wymiotnica, salicylany, nikotyna, amfetamina, naparstni­ca itp.); niektóre awitaminozy (głównie niedobór zespołu witamin B); post i głodzenie.